Hành không chỉ là thực phẩm!

Nguồn cung lớn

Theo Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và PTNT), tổng diện tích sản xuất hành đạt khoảng 14.000 - 15.000 ha, tập trung tại các tỉnh Sóc Trăng, Hải Dương, Ninh Thuận, Quảng Ngãi. Trong đó, Hải Dương có  5.700ha  hành tím, sản lượng 110.000 tấn; Sóc Trăng có 6.500ha, sản lượng khoảng 90.000 tấn. Các tỉnh phía Nam có khoảng 7.000ha  hành tím, thu hoạch chủ yếu từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau, gây áp lực cho bảo quản sau thu hoạch.

Ông Trần Trọng Khiêm, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Sóc Trăng, cho biết, diện tích xuống giống hành tím hàng năm của tỉnh đạt 6.500ha, năng suất bình quân 18 tấn/ha, sản lượng trên 90 nghìn tấn. Trước Tết Nguyên đán, giá hành tím thương phẩm dao động 38.000 - 45.000 đồng/kg, chủ yếu là hành sớm (tương đương với giá hành năm trước). Sau Tết, giá hành bắt đầu giảm, hiện ở mức 15.000 - 26.000 đồng/kg.

Nông dân Sóc Trăng đang bước vào giai đoạn thu hoạch hành rộ, với sản lượng lớn.

Đang là thời điểm hành bước vào giai đoạn thu hoạch rộ, với sản lượng lớn, Sóc Trăng mong được phát triển liên kết tiêu thụ sản phẩm với tất cả các địa phương, doanh nghiệp, siêu thị... trên cả nước. Sóc Trăng sẵn sàng tạo mọi điều kiện để  doanh nghiệp thu mua, chế biến, tiêu thụ hành phát triển các chuỗi liên kết để khai thác hết tiềm năng của sản phẩm hành tím.

“Theo thống kê, các tháng đầu năm 2023, sức mua của thị trường đang có xu hướng giảm, trong khi năng lực sản xuất của ngành nông nghiệp vẫn đủ phục nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Điều này dẫn tới công tác tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp nói chung, hành tím nói riêng dự báo còn gặp nhiều khó khăn. Xuất khẩu củ hành 2 tháng đầu năm 2023 mới đạt 240 tấn, con số rất nhỏ so với sản lượng hành 200.000 tấn/năm”, ông Trần Thanh Nam, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT, cho biết.

Khó trăm bề

Bà Phạm Thị Đào, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Hải Dương, cho biết, diện tích hành, tỏi của tỉnh hàng năm đạt trên 6.600ha, trong đó, hành củ khoảng 5.800ha, hành lá 350ha, tỏi củ 470ha. Hiện nay, sản xuất, tiêu thụ hành của Hải Dương vẫn gặp nhiều khó khăn ở khâu chế biến và bảo quản. Hình thức bảo quản chủ yếu là thủ công, chưa có hệ thống kho bảo quản hiện đại nên tỷ lệ hao hụt cao. Việc xây dựng chuỗi còn hạn chế, chủ yếu tiêu thụ trong nước, thiếu tính ổn định…

Bà Đào đề nghị Bộ Nông nghiệp và PTNT và các cơ quan liên quan quan tâm, hỗ trợ Hải Dương đầu tư xây dựng hệ thống sấy và bảo quản hành sau thu hoạch, giảm áp lực cho tiêu thụ tươi. Tăng cường kết nối với các doanh nghiệp, siêu thị để sản phẩm hành của Hải Dương vào thị trường nhiều hơn. Hỗ trợ tỉnh tìm kiếm các thị trường xuất khẩu để mở rộng tiêu thụ.

Đại diện Cục Trồng trọt chia sẻ một số khó khăn trong sản xuất hành như: manh mún, khó truy xuất nguồn gốc, thiếu tính liên kết; giá bán biến động, diện tích sản xuất có chứng nhận hạn chế, khó kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm; thiếu quy trình bảo quản, thời điểm thu hoạch rộ, bán hàng tươi số lượng lớn, dẫn đến giá xuống thấp; thiếu kênh liên kết tiêu thụ.

Ông Trần Triều Huy, Giám đốc Công ty TNHH Hành Tím Huy Khánh (Sóc Trăng), cho biết, khi xuất khẩu hành sang các thị trường khó tính như: Mỹ hay Nhật Bản, họ đều đòi hỏi các giấy chứng nhận về các tiêu chuẩn trong sản xuất như: GlobalGAP hay GMP… mà những chứng nhận này đối với các vùng trồng hành tại địa phương đa phần... vẫn chưa có.

Còn theo ông Lê Vương Quốc, Phó Giám đốc Công ty CP Gimex Việt Nam, hành tím Việt Nam có đặc trưng riêng và đa số được xuất đi các nước để phục vụ cộng đồng người Việt Nam ở nước sở tại. Còn để xâm nhập vào các thị trường tiêu thụ gia vị nhiều thì khó cạnh tranh do giá cao. Mặt hàng củ hành của Trung Quốc, Ấn Độ thường rẻ hơn Việt Nam khoảng 50%. Ngành Nông nghiệp cần hỗ trợ nông dân thay đổi quy trình sản xuất, áp dụng khoa học kỹ thuật nhằm tăng năng suất, giảm giá thành để tăng tính cạnh tranh về giá trên thị trường cả trong nước và xuất khẩu.

Triển khai nhiều giải pháp

Liên quan tới nâng cao chất lượng sản phẩm, đại diện Cục Trồng trọt đề xuất, người nông dân áp dụng quy trình sản xuất an toàn, truy xuất nguồn gốc, sản xuất có chứng nhận. Các tỉnh cần hỗ trợ liên kết sản xuất, hình thành vùng sản xuất tập trung, kết nối doanh nghiệp thu mua tiêu thụ trong nước và xuất khẩu; đẩy mạnh bảo quản sau thu hoạch và có chương trình hỗ trợ, tập huấn, chuyển giao kỹ thuật sản xuất an toàn.

Ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, nhấn mạnh, các địa phương phải đánh giá lại tiềm năng, lợi thế của sản phẩm hành, hành tím; phải kể được những câu chuyện, giới thiệu được những thế mạnh riêng có của sản phẩm hành tím ở địa phương mình với thị trường. Từ đó, tự tin khẳng định thương hiệu và giá bán sản phẩm của mình.

Theo ông Tiệp, tiềm năng, dư địa của thị trường tiêu thụ hành, hành tím vẫn còn rất lớn. Bởi lẽ, nhu cầu sử dụng hành để làm nguyên liệu không chỉ dừng ở việc cung cấp thực phẩm phục vụ nhu cầu ăn uống mà hành, tỏi đã trở thành nguyên liệu quan trọng trong chế biến dược phẩm. Do đó, để không còn tình trạng giải cứu, được mùa mất giá, các địa phương phải thay đổi tư duy theo hướng “bán hành không chỉ là bán thực phẩm mà là bán nguồn nguyên liệu phục vụ cho nhiều ngành hàng”.

Cũng theo ông Tiệp, các địa phương cần chuẩn hóa ở khâu giống, vùng trồng để giảm chi phí đầu vào, tạo sự đồng đều về chất lượng. Hoàn thiện hệ thống logistic, kho bảo quản; đầu tư xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu; chuyển đổi sản xuất theo hướng xanh; áp dụng chuyển đổi số trong sản xuất, tiêu thụ hành để thuận lợi kết nối với các thị trường; tăng cường tổ chức các sự kiện quảng bá, xúc tiến thương mại cho sản phẩm hành tím.