Giải pháp hướng tới một nền nông nghiệp an toàn, bền vững

Hà Nội: Hướng tới nền nông nghiệp xanh, an toàn và bền vững

Hà Nội đã, đang tập trung triển khai nhiều giải pháp nhằm hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học, tăng cường thay thế bằng các loại thuốc có nguồn gốc sinh học… hướng tới một nền nông nghiệp an toàn, bền vững, thân thiện với môi trường. Qua đó, tạo nguồn thực phẩm sạch, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa và hướng tới xuất khẩu.

Theo Chủ tịch Hội Nông dân xã Khai Thái (huyện Phú Xuyên) Nguyễn Tiến Cường, với 35ha trồng rau cần, để xây dựng thương hiệu “Rau cần Khai Thái”, xã đã hướng dẫn nông dân sản xuất theo hướng an toàn. Giá trị sản xuất tăng cao, đạt 700 - 900 triệu đồng/ha. Đến nay, sản phẩm rau cần Khai Thái đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể và là sản phẩm 4 sao của Chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP. 

Còn Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Thanh Hà (huyện Thường Tín) Bùi Thị Thanh Hà cho biết, hợp tác xã đã đầu tư quy trình sản xuất rau ứng dụng công nghệ cao theo chuỗi khép kín trên diện tích 1,15ha và liên kết với các nhóm trồng rau trên địa bàn (100% sản phẩm được dán mã QR). Hiện tại, mỗi ngày, hợp tác xã cung ứng ra thị trường gần 1 tấn rau, củ, quả.

Trưởng phòng Kinh tế huyện Thạch Thất Hoàng Chí Lượng cho biết, trên địa bàn huyện có hơn 200ha sản xuất rau an toàn, cho hiệu quả kinh tế cao, từ 300 đến 440 triệu đồng/ha/năm.

Đánh giá về chương trình sản xuất nông nghiệp an toàn trên địa bàn thành phố thời gian qua, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Chu Phú Mỹ nhận định: Các vùng sản xuất an toàn không chỉ tạo ra nguồn thực phẩm sạch có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, mà còn mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân (hơn 15-20% so phương thức sản xuất truyền thống) và hạn chế ô nhiễm môi trường.

Hướng tới nền nông nghiệp xanh, an toàn và bền vững, Hà Nội đã tích cực chuyển đổi cơ cấu sản xuất; hình thành hơn 200 vùng sản xuất lúa tập trung với tổng diện tích hơn 40.000ha, cùng với đó là 5.044ha rau an toàn, hơn 50ha rau hữu cơ; gần 700 ha chăn nuôi xa khu dân cư; 6.900ha nuôi trồng thủy sản tập trung và 50 vùng trồng hoa chất lượng cao.

Sản xuất nông nghiệp an toàn tập trung cho hiệu quả kinh tế cao, mang lại nhiều lợi ích. Tuy nhiên, quá trình triển khai còn nhiều khó khăn. Sản xuất nông nghiệp của Hà Nội có quy mô còn nhỏ lẻ, thiếu tính liên kết; cơ sở hạ tầng (điện, đường giao thông, thủy lợi…) phục vụ sản xuất chưa đồng bộ; xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại cho nông sản thiếu chuyên nghiệp...

Để tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển các sản phẩm nông nghiệp an toàn, Giám đốc Hợp tác xã rau quả sạch Chúc Sơn (huyện Chương Mỹ) Hoàng Văn Thám đề xuất, ngành Nông nghiệp sớm xây dựng, triển khai các sàn giao dịch chuyên về nông sản an toàn để kết nối giữa nhà sản xuất, hợp tác xã với người tiêu dùng; đồng thời, có kế hoạch tuyên truyền sâu rộng để người tiêu dùng tin tưởng và thay đổi nhận thức trong việc sử dụng thực phẩm an toàn.

Về vấn đề này, Trưởng phòng Kinh tế huyện Ứng Hòa Phạm Văn Hoạch thông tin: Thời gian tới, huyện tập trung chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật - nuôi, xây dựng sản phẩm đặc trưng của từng địa phương để tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm; đồng thời, xây dựng chuỗi giá trị nông sản, nông sản sạch nhằm nâng cao thu nhập cho nông dân, tạo nguồn vốn xây dựng nông thôn mới. Cùng với đó là thúc đẩy ứng dụng khoa học - công nghệ, liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản, phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch…, qua đó đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm an toàn.

Ở điểm nhìn khác, Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Anh Nguyễn Anh Dũng cho biết, để kiểm soát chất lượng sản phẩm tại các vùng sản xuất tập trung, huyện đã đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao ý thức của người sản xuất trong việc hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Hiện nay, số lượng thuốc bảo vệ thực vật sử dụng trên địa bàn đã giảm khoảng 15% so các năm trước, người nông dân đã sử dụng phân bón hữu cơ, vi sinh… bảo đảm an toàn thực phẩm.

Để cung cấp ra thị trường nguồn thực phẩm sạch, an toàn, theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Chu Phú Mỹ, Hà Nội sẽ đầu tư phát triển các vùng nông nghiệp an toàn tập trung quy mô lớn theo hướng hoàn thiện cơ sở hạ tầng sản xuất gắn với xây dựng thương hiệu, hỗ trợ đầu ra cho sản phẩm. Đối với cây ăn quả, sẽ tập trung vào các vùng chuyên canh theo nhóm cây chủ lực (bưởi, chuối, nhãn…) quy mô hơn 20.000ha; rau màu hơn 5.000ha; hoa, cây cảnh hơn 9.000ha. Hà Nội phát triển chăn nuôi tại các vùng trọng điểm theo hướng bền vững, an toàn dịch bệnh, an toàn sinh học; chuyển đổi các vùng đất trũng, thấp sang mô hình lúa - cá...

Chuyển đổi từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế, hướng tới nền nông nghiệp xanh, ngành Nông nghiệp sẽ phối hợp với các địa phương hướng dẫn, khuyến cáo nông dân hạn chế sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học, thay thế bằng các loại thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học, thảo mộc; đồng thời, định hướng cho nông dân sản xuất theo vùng tập trung, trên cơ sở lợi thế địa phương về thổ nhưỡng, khí hậu, sản phẩm đặc trưng.

Thanh Hóa: Tăng cường liên kết theo chuỗi cung ứng thủy sản an toàn

Thời gian qua, bên cạnh việc hướng dẫn, hỗ trợ ngư dân vươn khơi bám biển, các địa phương ven biển còn khuyến khích ngư dân liên kết với các cơ sở phân phối, chế biến và tiêu thụ sản phẩm để hình thành các chuỗi cung ứng thủy sản an toàn.

Năm 2009, anh Nguyễn Văn Tuyến, phường Hải Thanh (thị xã Nghi Sơn) thành lập Công ty TNHH Chế biến hải sản Ba Làng do anh làm giám đốc và đăng ký nhãn hiệu các sản phẩm nước mắm, mắm tôm, mắm tép Ba Làng - Tuyến Hòa. Từ khi xây dựng được thương hiệu, các sản phẩm nước mắm, mắm tôm của công ty không chỉ cung cấp cho thị trường trong tỉnh mà còn mở rộng thị trường ra các tỉnh Nam Định, Ninh Bình, TP Hà Nội... Công ty đang hướng tới thị trường xuất khẩu tiềm năng là Nhật Bản. Hiện cơ sở sản xuất của gia đình anh tạo việc làm cho khoảng 30 lao động thường xuyên và 15 lao động thời vụ.

Anh Nguyễn Văn Tuyến cho biết: Trung bình mỗi năm công ty sản xuất và cung ứng ra thị trường khoảng 600.000 lít nước mắm cốt, mắm tôm, mắm chua, mắm tép... Để chủ động nguồn nguyên liệu, công ty đã hợp đồng với nhiều chủ tàu ở phường Hải Thanh trong việc thu mua sản phẩm sau khai thác đảm bảo lợi ích của các bên. Mỗi năm công ty thu mua hơn 5.000 tấn hải sản nguyên liệu. Các tàu khai thác phải ghi đầy đủ nhật ký khai thác hải sản và ghi chép đầy đủ thông tin mỗi lần thu mua, giao nhận nguyên liệu. Các sản phẩm hải sản phải còn tươi, không có tạp chất, không sử dụng hóa chất, kháng sinh để bảo quản trong quá trình vận chuyển vào đất liền. Khi các chủ tàu gặp khó khăn, công ty hỗ trợ kinh phí để chủ tàu mua sắm trang thiết bị, nhiên liệu và nhu yếu phẩm vươn khơi khai thác hải sản. Với hình thức liên kết đã giảm các khâu trung gian, giảm chi phí, chủ động nguyên liệu trong sơ chế, chế biến, đảm bảo nguồn cung cấp thực phẩm cho thị trường, tạo việc làm ổn định cho người lao động.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 200 tàu cá liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm theo chuỗi với 40 doanh nghiệp, cơ sở, đại lý thu mua. Hàng năm qua các chuỗi liên kết đã tiêu thụ hơn 30.000 tấn hải sản, tạo việc làm cho gần 4.000 người lao động. Ngoài ra, các doanh nghiệp, cơ sở, đại lý thu mua, chế biến thủy hải sản đã hỗ trợ một phần vốn cho các tàu cá với số tiền từ 100 triệu đồng đến 600 triệu đồng/tàu cá, để đóng mới, cải hoán nâng cấp tàu, mua sắm trang thiết bị, ngư cụ, nhiên liệu...

Việc xây dựng chuỗi giá trị cho các sản phẩm thủy, hải sản là một trong những giải pháp quan trọng để phát triển khai thác hải sản bền vững. Ngư dân được bảo đảm đầu ra ổn định, nâng cao thu nhập từ khai thác hải sản. Sự tham gia tích cực của doanh nghiệp, người sản xuất, tạo điều kiện để tiếp tục nhân rộng những mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi, cung cấp cho thị trường sản phẩm thủy, hải sản an toàn.

Vĩnh Phúc: Siết chặt hoạt động giết mổ gia súc, gia cầm

Sau thời gian dài chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) trên địa bàn tỉnh đã dần ổn định trở lại, nhu cầu tiêu thụ thực phẩm của người dân, các cơ sở dịch vụ ăn uống tăng lên. Để đảm bảo nguồn cung thực phẩm an toàn cho thị trường, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh phối hợp với các cấp, ngành có liên quan, chính quyền địa phương triển khai các giải pháp nhằm quản lý chặt chẽ hoạt động giết mổ gia súc, gia cầm trên địa bàn.

Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y, toàn tỉnh hiện có 761 cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm, trong đó, có 2 cơ sở giết mổ tập trung và 759 cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, thủ công. Bình quân mỗi ngày, các cơ sở này giết mổ gần 800 con gia súc và hơn 6.000 con gia cầm để cung ứng cho thị trường.

Tuy nhiên, việc kiểm soát giết mổ mới chỉ được thực hiện ở 2 nhà máy giết mổ tập trung và 2 cơ sở giết mổ được cấp giấy chứng nhận (GCN) đảm bảo an toàn thực phẩm, với khoảng 25 con gia súc và hơn 1.700 con gia cầm được kiểm soát/ngày.

Số lượng còn lại được giết mổ tại các cơ sở nhỏ lẻ, thủ công, nằm trong khu dân cư. Các cơ sở này không được UBND các huyện, thành phố cấp phép hoạt động; trang thiết bị, dụng cụ giết mổ thô sơ; hệ thống xử lý chất thải, nước thải không đảm bảo; chưa có khu giết mổ riêng biệt... nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm, ô nhiễm môi trường là rất lớn.

Để quản lý tốt hoạt động giết mổ gia súc, gia cầm, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh đã thành lập đoàn thanh tra, kiểm tra các cơ sở giết mổ, các điểm thu gom, trung chuyển gia súc, gia cầm, lấy mẫu thịt kiểm tra các chỉ tiêu vi sinh, lấy mẫu nước tiểu động vật test nhanh chất cấm… nhằm kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm.

Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động giết mổ nhằm nâng cao ý thức của cán bộ quản lý, chủ cơ sở làm nghề giết mổ và người tiêu dùng về an toàn thực phẩm; tuân thủ đúng quy trình cấp GCN kiểm dịch động vật, GCN đảm bảo an toàn thực phẩm cho các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm.

Từ năm 2021 đến nay, chi cục đã cấp hơn 17.500 GCN kiểm dịch động vật; 2 GCN đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) cho 2 cơ sở giết mổ, sơ chế thịt gia súc, gia cầm.

Cùng với việc tăng cường kiểm tra, kiểm soát, chi cục chỉ đạo các trạm chăn nuôi và thú y các huyện, thành phố phối hợp với chính quyền địa phương thường xuyên thống kê, cập nhật các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm để theo dõi, quản lý; yêu cầu chủ cơ sở ký cam kết không giết mổ động vật chưa rõ nguồn gốc; tăng cường công tác kiểm dịch, kiểm soát giết mổ, vệ sinh thú y; tích cực vận động các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ vào các khu giết mổ tập trung.

Thực hiện chỉ đạo của chi cục, trạm chăn nuôi và thú y các huyện, thành phố đã tập trung kiểm soát chặt chẽ hoạt động giết mổ gia súc, gia cầm từ khâu vận chuyển đến quá trình thực hiện giết mổ.

Trạm trưởng Trạm Chăn nuôi và Thú y huyện Tam Đảo Phạm Bá Ngọc cho biết: Trên địa bàn huyện hiện có 1 cơ sở giết mổ tập trung, 1 cơ sở được UBND huyện cấp phép hoạt động và hơn 100 cơ sở giết mổ nhỏ lẻ.

Để ngăn chặn nguy cơ bùng phát dịch bệnh từ các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm và cung cấp nguồn thực phẩm sạch, trạm thường xuyên đánh giá cơ sở vật chất, tăng cường công tác kiểm dịch, kiểm soát giết mổ, vệ sinh thú y tại nhà máy giết mổ tập trung ở thị trấn Hợp Châu và cơ sở giết mổ được cấp phép tại xã Hồ Sơn theo đúng thẩm quyền.

Đối với các cơ sở nhỏ lẻ, thủ công trên địa bàn, trạm chỉ đạo nhân viên thú y cấp xã tích cực hướng dẫn chủ cơ sở thực hiện đúng các quy định của pháp luật; đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động các cơ sở này vào các khu giết mổ tập trung để kiểm soát nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm.

Để đảm bảo nguồn cung thực phẩm an toàn cho thị trường, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh tiếp tục phối hợp với các đơn vị có liên quan, chính quyền địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động giết mổ, kinh doanh gia súc, gia cầm nhằm phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Đẩy mạnh đào tạo, tập huấn để nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý hoạt động giết mổ, kinh doanh gia súc, gia cầm; đầu tư trang thiết bị và kinh phí cho công tác kiểm dịch, kiểm soát giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y.

Tuy nhiên, để việc kiểm soát giết mổ gia súc, gia cầm đạt hiệu quả cao, các cấp, các ngành, chính quyền địa phương cần tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi, thu hút các doanh nghiệp, cá nhân đầu tư xây dựng các cơ sở giết mổ tập trung, bảo đảm điều kiện vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm.

Trong đó, ưu tiên các doanh nghiệp đầu tư vào chăn nuôi gắn với xây dựng nhà máy giết mổ, sơ chế, chế biến; xây dựng chuỗi liên kết giữa các cơ sở giết mổ với hộ chăn nuôi quy mô lớn để tạo liên kết từ khâu chăn nuôi - giết mổ - tiêu thụ sản phẩm; quan tâm việc quy hoạch, tạo quỹ đất để xây dựng các khu giết mổ tập trung, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm nằm xa khu dân cư./.