Nuôi ong trong rừng sú vẹt Đa Lộc: Giải pháp khai thác tài nguyên rừng

Tận dụng hoa rừng, người dân Đa Lộc phát triển nghề nuôi ong lấy mật, bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế cao. 

Nuôi ong trong rừng sú vẹt

Cứ đến mùa, hoa sú vẹt cùng hoa bần đua nhau nở, người nuôi ong ở đây lại tất bật mang bầy ong của mình đi đến những cánh rừng đầy hoa. Suốt mấy chục năm qua, nghề nuôi ong lấy mật đã gắn bó với người dân Đa Lộc và trở thành một trong những nghề có thu nhập chính, góp phần mang lại hiệu quả kinh tế cho người dân. 

Theo chân ông Bùi Chí Công, Chủ tịch Hội Làm vườn và Trang trại xã Đa Lộc, chúng tôi có dịp tận mắt chứng kiến những cánh rừng ngập mặn như cánh tay dang ra ôm lấy đất liền. Đa Lộc hiện có 400ha rừng ngập mặn, trong đó chủ yếu là cây sú vẹt và cây bần chua. Loại cây sú vẹt thường ra hoa từ tháng 5 cho tới tháng 7, còn cây bần chua thì ra hoa quanh năm. Trong vùng còn có hoa nhãn, hoa vải, hoa ngô..., do vậy, nguồn thức ăn cho đàn ong nơi đây tương đối dồi dào.

Để hiểu rõ hơn về nghề nuôi ong rừng sú vẹt, ông Công đưa tôi đến thăm gia đình ông Trần Duy Trái, ở thôn Đông Thành. Ông Trái là người tiên phong trong phong trào nuôi ong của xã, với hơn 30 năm làm nghề nuôi ong lấy mật ở đất này.

Ông Trái chia sẻ: Kể ra cũng là cái duyên, tôi xuất ngũ quân đội năm 1990, lúc đó về quê hương chỉ có vài hecta rừng ngập mặn, chưa nhiều như bây giờ. Trong lần đi thăm ông cậu ở huyện Nga Sơn, thấy có nuôi vài đàn ong mật,  tôi rất thích. Ông cậu bảo: Quê cháu có mấy hecta rừng ngập mặn đấy sao không tận dụng nuôi ong mà lấy mật.

Câu nói ấy khiến tôi suy ngẫm, vài ngày sau cậu đưa vài đàn ong sang rừng sú vẹt ở Đa Lộc để tôi nuôi, đồng thời hướng dẫn  kỹ thuật, tôi cũng tham khảo thêm tư liệu trên sách, báo. Không ngờ chăm chỉ như vậy đã đến ngày hái quả, vụ đầu tiên tôi thu được 10 kg mật/đàn. Đến nay, tôi  phát triển đàn ong lên 30 đàn, bình quân mỗi đàn ong cho thu khoảng 12 kg mật, tháng rộ hoa như tháng 5 cho thu hoạch 2-3 lần,  giá trung bình 200.000 - 250.000 đồng/lít mật, nguồn thu nhập của gia đình khoảng 200 - 250 triệu đồng/năm.

Nói về nghề nuôi ong ở xã Đa Lộc, không ai rành rọt bằng ông Trái. Ông hiểu đàn ong như con đẻ của mình. Nghề nuôi ong nhàn, không đòi hỏi nhiều công sức, làm chơi, ăn thật, nhưng nếu không hiểu rõ về vòng đời, sinh lý, hoạt động của con ong thì không thể nuôi được.

Phấn đấu đạt sản phẩm OCOP

Dời nhà ông Trái, chúng tôi tiếp tục ghé thăm nhà ông Trần Xuân Lâm, 71 tuổi, Tổ phó Tổ hợp tác nuôi ong xã Đa Lộc, ở thôn Yên Hòa. Với kinh nghiệm hơn 30 năm trong nghề, ông Lâm chia sẻ: Nghề nuôi ong vốn có ở xã đã lâu, nhưng kể từ khi diện tích rừng ngập mặn ngày càng mở rộng thì nghề này mới thực sự phát triển. Nuôi ong theo hoa, rừng mở ra đến đâu, nghề nuôi ong phát triển ra đến đó. Lúc đầu ở xã chỉ có một vài hộ nuôi, sau đã mở rộng lên vài chục hộ.

Những thùng ong của gia đình ông Trần Xuân Lâm.

Năm 2017, Chi hội nuôi ong xã Đa Lộc (Hội Làm vườn và Trang trại xã Đa Lộc) ra đời, ban đầu với 65 hộ thành viên. Đến năm 2018, Dự án Quỹ Khí hậu xanh (GCF) thuộc Chương trình Phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) hỗ trợ người nuôi ong trong xã về giống, kỹ thuật nuôi, phương pháp lấy mật, giới thiệu sản phẩm... Sau một thời gian triển khai thấy hiệu quả, dự án GCF đã thực hiện các bước tiếp theo để tiến tới thành lập Tổ hợp tác nuôi ong xã Đa Lộc. Hiện,  20 hộ đăng ký tham gia tổ hợp tác.

Đây là những hộ tiên phong để sau này phát triển thành các mô hình tổ hợp tác, HTX, cũng là hợp phần sinh kế do Dự án GCF - UNDP tài trợ. Dự án GCF đang giúp Tổ hợp tác làm các thủ tục thành lập, hướng dẫn tìm thị trường, xây dựng kế hoạch kinh doanh, kỹ thuật nuôi, giúp các hộ đầu tư máy tinh lọc mật ong (tách nước và tạp chất) nhằm nâng cao chất lượng giá trị mật, tiến tới xây dựng sản phẩm mật ong rừng sú vẹt trở thành sản phẩm OCOP của xã.

Trước đó, các hộ được tập huấn, hướng dẫn quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng ong, tham gia các lớp tập huấn, các thành viên tổ hợp tác được nâng cao kiến thức nuôi ong và kỹ năng lập kế hoạch sản xuất, kinh doanh, để mô hình ong phát triển bền vững, có thương hiệu trong nước và quốc tế.

Bên cạnh đó, chính quyền địa phương cũng tạo điều kiện tốt nhất để Tổ hợp tác hoàn thiện thủ tục, hồ sơ, pháp lý, mặt bằng sản xuất và văn phòng giao dịch. Xã cũng phối hợp với tổ hợp tác nuôi ong và Dự án GCF đồng hành trong việc xây dựng thương hiệu sản phẩm, phấn đấu để đến cuối năm 2021, mật ong rừng sú vẹt Đa Lộc được công nhận là sản phẩm OCOP.

Ông Lâm cho biết thêm, dự kiến sau khi Tổ hợp tác nuôi ong xã Đa Lộc được thành lập và đi vào hoạt động, sẽ phấn đấu cho ra đời nhiều sản phẩm từ mật ong rừng như: mật ong hoa vẹt, hoa nhãn, mật ong tinh bột nghệ..., không chỉ hỗ trợ sức khỏe cho con người và mà còn kết hợp làm đẹp.

Không chỉ lo lắng cho công việc của tổ hợp tác, ông Lâm còn bận rộn với công việc chăm sóc hơn 40 đàn ong của mình. Đến nay, không chỉ phát triển được tổng đàn, ông còn chủ động được giống ong, không phải mua từ bên ngoài  lại còn bán giống ong, chuyển giao kỹ thuật nuôi cho những người có nhu cầu. Mỗi năm gia đình ông thu được 5 - 7 tấn mật ong, mật cho quanh năm do nguồn hoa ở đây khá dồi dào.

Xây dựng thương hiệu “Mật ong sú vẹt Đa Lộc”

Trao đổi với PV về việc phát triển đàn ong mật tại khu rừng ngập mặn được trồng loại cây sú vẹt, cây bần, ông Nguyễn Đình Thao, Chủ tịch Hội Làm vườn và Trang trại huyện Hậu Lộc, cho biết: Nghề nuôi ong lấy mật ở Đa Lộc đem lại hiệu quả kinh tế cao, giúp nhiều hộ gia đình thoát nghèo từ nuôi ong. Tuy không phải là những trang trại nuôi ong lớn, nhưng nhiều hộ gia đình tại đây đã liên kết lại với nhau thành tổ nuôi ong, có chung lợi ích, cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm.

Hiện, Hội Làm vườn và Trang trại huyện Hậu Lộc đang phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng thương hiệu “Mật ong sú vẹt Đa Lộc” để đảm bảo uy tín, chất lượng và an toàn thực phẩm, góp phần vào sự phát triển kinh tế chung của huyện cũng như công cuộc xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới ở huyện miền biển tỉnh Thanh Hoá.

Hai năm trở lại đây, do dịch bệnh Covid-19 nên việc tiêu thụ mật ong bị chậm lại do thương lái không về lấy hàng được. Để giao dịch, thương lái và các hộ nuôi ong trao đổi thông tin qua Facebook, Zalo, bán hàng online... Nhờ đó, việc tiêu thụ đã khởi sắc trở lại.

(Bài viết tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ)