Tính cách tiêu thụ trái cây khi vào vụ

Dù sản lượng, chất lượng trái cây các tháng tới không có yếu tố “đột biến” nhưng dự báo tiêu thụ còn gặp khó khăn.

Đầu ra khó khăn

Theo ước tính của Cục Trồng trọt, tổng sản lượng cây ăn quả chính tại Nam Bộ trong quý II/2022 đạt gần 1,5 triệu tấn, cao hơn quý I khoảng 137.000 tấn, do một số loại quả vào mùa như: thanh long, chuối, xoài, mít, bưởi, cam, dứa và sầu riêng.

Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Long An Nguyễn Quốc Trịnh cho biết, vào thời điểm này, do một số cửa khẩu sang Trung Quốc đã mở cửa trở lại, đồng thời thanh long đang được đẩy mạnh xuất đi nhiều thị trường khác, nên việc tiêu thụ đã thuận lợi hơn.

Ông Lê Thanh Tùng, Phó cục trưởng Cục Trồng trọt nhận định, sản lượng trái cây năm nay không có yếu tố đột biến về sản lượng hay chất lượng. Tuy nhiên, về tiêu thụ dự báo gặp khó khăn do Trung Quốc vẫn tiếp tục duy trì chính sách “zero Covid”, các biện pháp phòng dịch của nước này làm chậm tiến độ xuất khẩu, gây ùn ứ tại cửa khẩu, ảnh hưởng đến tiêu thụ trong nước. Trong khi đó, năng lực chế biến trái cây trong nước còn hạn chế, chủ yếu xuất khẩu trái tươi, nếu gặp điều kiện khó khăn khi xuất khẩu, lúc đó việc tiêu thụ sẽ vô cùng khó khăn.

Còn ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và PTNT), cho hay, 2 tháng qua, các cửa khẩu chính tại Quảng Ninh, Lào Cai đóng cửa do Trung Quốc phát hiện có ca Covid-19, gây áp lực lớn đến xuất khẩu nông sản Việt Nam. Chưa kể, những đợt phía Trung Quốc kiểm tra trực tuyến về công tác kiểm soát Covid-19 cho thấy nhiều doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam còn chủ quan, chưa tuân thủ quy định về phòng dịch khi đưa hàng sang nước bạn.

Với thị trường Liên minh châu Âu (EU), dù rau quả Việt Nam đang được hưởng lợi do ưu đãi thuế quan nên tăng trưởng tốt trong năm qua nhưng gần đây phát sinh vấn đề EU tăng tần suất kiểm tra đối với thanh long và rau gia vị từ 10% lên 20% khiến lượng xuất khẩu sụt giảm.

“Các cơ quan chức năng đang nỗ lực kiểm soát an toàn thực phẩm nông sản vào EU và đàm phán với phía EU giảm tần suất kiểm tra để tạo điều kiện cho xuất khẩu”, ông Hòa chia sẻ.

Phải “tiếp thị chính sách” cho dân

Tổng Giám đốc Tập đoàn Vina T&T Nguyễn Đình Tùng cho biết, ông đang là Trưởng ban vận động thành lập Hội Xoài Việt Nam thuộc Hiệp hội Rau quả Việt Nam, bước đi nhằm chuyên nghiệp hóa một loại trái cây Việt Nam có lợi thế xuất khẩu. Quả xoài có nhiều tiềm năng xuất sang các thị trường Australia, Hoa Kỳ, Hàn Quốc,… với nhiều dạng tươi, chế biến. Nhưng muốn xuất khẩu được phải tuân thủ nhiều quy định của nước nhập khẩu về quy trình canh tác, xử lý sau thu hoạch; về thương mại, cần tiêu chuẩn về giống xoài, lứa tuổi, kích cỡ, giá cả,… nên cần phải tổ chức lại sản xuất mới khai thác hết lợi thế.

Theo ông Lê Thanh Tùng, cần tiếp tục đẩy mạnh đánh giá cấp mã số vùng trồng cây ăn quả để tăng cường quản lý vùng trồng, nắm sát sản lượng, chất lượng từng loại quả; chỉ đạo rải vụ trái cây (thanh long, xoài, nhãn, chôm chôm, sầu riêng) linh hoạt phù hợp với tình hình tiêu thụ. Đồng thời, tiếp tục kết nối doanh nghiệp thu mua trái cây; phát triển mảng bảo quản và chế biến.

Tại Hội nghị Thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ nông sản diễn ra mới đây, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Lê Minh Hoan đề nghị, các địa phương không “than vãn” mà cần tìm giải pháp để hướng đến sản xuất nông nghiệp bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông dân. “Cần tổ chức lại sản xuất để thích ứng với những thay đổi của thị trường, đừng để khi cửa khẩu với Trung Quốc thông thì mọi việc lại quay về như cũ. 

Bộ trưởng nhấn mạnh, mỗi cán bộ ngành Nông nghiệp sớm hình thành tư duy “tiếp thị chính sách”. Thay vì để người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã đi hỏi và tìm hiểu về các văn bản và quy định, các cán bộ và địa phương cần “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng”, chủ động cập nhật các phương thức để phổ biến cho người dân.

Bài học tiêu thụ vải thiều của Bắc Giang: Giữ chữ Tín

Theo Sở Nông nghiệp và PTNT Bắc Giang, vụ vải 2022, toàn tỉnh có 28.300ha vải thiều, trong đó diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP là 15.400ha, tiêu chuẩn GlobalGAP 102ha.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Phan Thế Tuấn cho hay, năm 2021, mặc dù trong bối cảnh hết sức khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh nhưng cũng lần đầu tiên trái vải thiều của Bắc Giang đã vượt bão Covid-19, đi khắp mọi miền đất nước và được thị trường quốc tế đánh giá cao. Tỉnh đã yêu cầu Sở Công Thương tiếp tục tính toán các kịch bản, trong đó lưu ý đến cả những kịch bản xấu khi không xuất khẩu được sang Trung Quốc thì phải đầu tư các lò sấy, đảm bảo sản lượng vải thiều sấy khô xuất khẩu.

Ông Trần Quang Tấn, Giám đốc Sở Công Thương Bắc Giang, cho biết, đã xây dựng hai phương án tiêu thụ vải thiều. Nếu tình hình dịch như hiện nay, sẽ thực hiện kịch bản 50/50 (tiêu thụ 50% thị trường nội địa, còn lại xuất khẩu). 

Nếu Trung Quốc tiếp tục thực hiện chính sách “zero Covid”, sẽ xuất khẩu 30%, còn lại tiêu thụ nội địa, trong đó đẩy mạnh tiêu thụ tại các trung tâm thương mại và sấy khô. Bắc Giang cũng đã đẩy mạnh bán trên tất cả các sàn thương mại điện tử, bán hàng online của các tập đoàn, siêu thị như Central Retail, Saigon Co.op…

“Đồng thời, đa dạng hóa các thị trường. Chúng tôi luôn giữ chữ Tín, chữ Tâm trong chuỗi giá trị sản xuất - tiêu thụ để phát triển bền vững”, ông Tấn nói.