Về nơi hàng rào cũng “hái ra tiền”

Hàng rào “kinh tế” bên trục đường chính xã Nam Hương (Thạch Hà).

Với người nông dân nơi đây, không gì vui sướng bằng việc ngay cả hàng rào cũng “hái ra tiền” mỗi ngày...

Cách làm sáng tạo

“Qua tham quan một số khu dân cư kiểu mẫu, tôi thực sự ấn tượng với cảnh quan môi trường nơi đây thực sự xanh - sạch - đẹp, xóm làng đoàn kết, hòa thuận, an ninh trật tự được giữ vững. Khu dân cư kiểu mẫu ở Hà Tĩnh không chỉ là đảm bảo kinh tế mà còn nâng cao đời sống văn hóa; không chỉ là chung tay xây dựng hạ tầng mà còn đong đầy tình làng nghĩa xóm. Tôi hoan nghênh Hà Tĩnh đã có cách làm sáng tạo trong XDNTM, đặc biệt là khu dân cư mẫu, vườn mẫu, hàng rào xanh kinh tế”, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhận xét trong chuyến thăm và làm việc với Hà Tĩnh gần đây.

Hàng rào kinh tế góp phần “làm nên nét riêng” tiêu chí số 20 của Hà Tĩnh nhưng đồng thời là sáng kiến kinh nghiệm cấp cơ sở được đội ngũ lãnh đạo, cán bộ Văn phòng điều phối NTM Hà Tĩnh hết sức kỳ vọng. Bởi thực tế thấy, bên cạnh lợi ích kinh tế, những hàng rào này còn mang lại lợi ích xã hội, đó là tạo cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp; giảm ngập úng cục bộ, giảm lũ...

GS.TS Ngô Thế Dân, Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam, bày tỏ: “Khi về tham quan vườn mẫu ở Hà Tĩnh, tôi thật sự ấn tượng với các hàng rào xanh kinh tế của người dân nơi đây. Đặc biệt, việc xây dựng vườn mẫu sản xuất VAC theo hướng nông nghiệp hữu cơ đã tạo ra khuôn viên hộ xanh, sạch, đẹp, hình thành thói quen của người dân trong việc sản xuất hàng hóa có giá trị kinh tế cao..”.

Cuộc “cách mạng xanh”

Đến thôn Hà Thanh (xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà), vào bất kỳ gia đình nào cũng bắt gặp cổng vườn nặng trĩu rau quả. Người dân ở đây chia sẻ: “Trước đây, từ ngõ vào nhà cứ phải chạy thật nhanh cho khỏi nắng. Được cán bộ hướng dẫn, chúng tôi làm giàn vòm, phía trên trồng các loại cây phủ, vừa tạo bóng mát lại còn có thu nhập nữa. Việc trồng cây phải căn theo mùa vụ cho phù hợp, mùa nào trồng cây nấy, khi sắp tàn thì phải “dắm” cây khác xen vào. Mọi diện tích từ vườn ra ngõ đều được tận dụng triệt để, không để lãng phí mét đất nào”.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Trần Huy Oánh, Chánh văn phòng điều phối NTM Hà Tĩnh, cho biết: “Sau khi đi “thị sát” 7 xã đạt chuẩn NTM vào năm 2013, tôi trở về với nỗi băn khoăn về nguy cơ bê tông hóa toàn phần, vừa lãng phí lại không phù hợp với “chất” đồng quê vốn có. Trước đây, người dân có tập quán dùng các loại cây xanh làm hàng rào, như vậy, ý thức của người dân đã hình thành ở việc xây dựng hàng rào xanh. Thế nhưng, chưa ai nghĩ đến chuyện hàng rào xanh nhưng mang lại lợi nhuận kinh tế”.

Sau nhiều cuộc họp bàn, mô hình hàng rào xanh kinh tế ra đời. Văn phòng điều phối NTM Hà Tĩnh cử cán bộ xuống tận nơi hướng dẫn các khu dân cư kiểu mẫu, vườn mẫu trồng các loại hoa, quả quanh năm.

Đối với hệ thống hàng rào cũng phải sử dụng các loại cây leo kinh tế bốn mùa, vừa bảo đảm màu xanh, vừa “hái” ra tiền như hoa thiên lý, chanh leo, gấc, mướp… Việc làm hàng rào xanh kinh tế vừa giảm được chi phí xây dựng hàng rào, vừa cho thu nhập lại đẹp cảnh quan. Người dân phản hồi rất tốt và liên tục nhân rộng ra nhiều địa phương khác.

“Điều chúng tôi đang hướng đến là tạo ra vùng chuyên canh cây rau quả có giá trị tại từng vùng để liên kết đầu ra cho sản phẩm của các hàng rào kinh tế. Chẳng hạn như quy hoạch vùng chuyên trồng chanh leo, mướp, hay hoa lý, bí đao… Sau đó liên kết với các HTX, doanh nghiệp, siêu thị... tạo thành chuỗi khép kín từ khâu sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế cho hàng rào và nâng cao cuộc sống của người dân”, ông Oánh nói.

Đặc biệt, sản phẩm của hàng rào kinh tế ở Hà Tĩnh là những sản phẩm sạch, không sử dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật gây hại cho sức khỏe của nguời tiêu dùng.

Từ vườn mẫu, hàng rào xanh kinh tế, người dân còn “chế” ra các loại “thuốc” trị sâu bọ bằng phương pháp vi sinh, hòa lẫn các loại thực phẩm như tỏi, ớt, rượu, lá cây thuốc lào phun lên rau, củ, quả trừ sâu bọ. Hoặc trồng các loại hoa dẫn dụ như hoa cúc, hướng dương… lẫn trong vườn để dẫn dụ sâu bọ, bướm gây hại tập trung tại đó để diệt trừ.  Nhà này học hỏi nhà kia, xóm này học hỏi xóm kia, cứ thế đến nay mô hình đã trở thành cuộc “cách mạng xanh” ở Hà Tĩnh.

Lốp xe cũng được người dân thôn Sơn Bình, xã Thượng Lộc, huyện Can Lộc tận dụng làm giá đỡ cho cây.

Có hàng rào xanh, cảnh quan môi trường ở các miền quê thêm xanh, sạch, đẹp.

Đến cả mương nước cũng được tận dụng trồng bí hoặc mướp.

Ngõ vào vừa được che mát vừa “hái ra tiền”.

Làm giàu trên mặt ao, vừa tận dụng diện tích vừa cho hiệu quả kinh tế.

Bên cạnh lợi ích kinh tế, những hàng rào này còn tạo cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp; giảm ngập úng cục bộ, giảm lũ...