Sử dụng chế phẩm nano, cây nhãn sạch bệnh, năng suất cao, bảo vệ môi trường

Ứng dụng chế phẩm nano bạc – đồng, hướng đi mới trong trồng nhãn

Trước thực trạng sản xuất nông nghiệp ngày càng sử dụng nhiều phân bón hóa học, thuốc BVTV; cùng với đó tư duy, tập quán canh tác của nhiều nông dân còn nhiều hạn chế, sử dụng tùy tiện thuốc BVTV, phân bón hóa học… nguy cơ gây hại tiềm tàng tác động xấu đến sức khỏe cộng đồng, ngành nông nghiệp đã có nhiều giải pháp để hướng tới sản xuất, cung cấp nông sản không chỉ an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng mà còn thân thiện với môi trường. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ mới trong sản xuất, trong đó có việc ứng dụng chế phẩm nano trong trồng nhãn.

Sử dụng chế phẩm nano bạc – đồng tại vườn nhãn của Hợp tác xã nhãn cùi vân HL1, HL2 xã Hạ Lễ (Ân Thi)

Hiện nay, nhiều HTX, hộ gia đình trồng nhãn ở Hưng Yên đã sử dụng chế phẩm nano bạc - đồng trên cây nhãn và mang lại những hiệu quả, lợi ích thiết thực.

HTX nhãn cùi vân HL1, HL2 xã Hạ Lễ (Ân Thi) hiện có trên 20 thành viên với 11,5ha trồng nhãn cùi vân, đường phèn…; với 30% diện tích nhãn của HTX sử dụng chế phẩm nano bạc - đồng do Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Hưng Yên hỗ trợ. Ông Đỗ Đức Kha, Giám đốc HTX cho biết: Qua so sánh với những vườn nhãn của các thành viên sản xuất theo phương pháp truyền thống cho thấy, tại các mô hình nhãn sử dụng chế phẩm nano đạt năng suất tương đương hoặc cao hơn 5 – 10%; đặc biệt hạn chế các bệnh gây hại như thán thư, sương mai và bệnh thối quả; tỷ lệ rụng, nứt quả giảm 15 - 20%; lượng thuốc BVTV giảm 20 - 30%; mã vỏ quả đẹp hơn và được khách hàng tin dùng.

Chị Tạ Thị Thanh Hương ở thôn 5, xã Hạ Lễ (Ân Thi) cho biết: Trước đây, tôi đều phòng, trừ sâu bệnh cho cây bằng thuốc BVTV hóa học nên chi phí cao, hiệu quả thấp, lại ảnh hưởng đến sức khỏe người sản xuất và môi trường. Đặc biệt, sử dụng thuốc BVTV hóa học khi thu hoạch không bảo đảm thời gian cách ly, thuốc tồn dư trong quả sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng.

Được Sở Nông nghiệp và PTNT hỗ trợ một phần kinh phí và hướng dẫn kỹ thuật, tôi sử dụng chế phẩm tổng hợp nano bạc – đồng trên cây. Qua theo dõi, so với phương pháp phòng, trừ sâu bệnh truyền thống, sử dụng chế phẩm nano bạc – đồng đạt hiệu quả cao trong phòng và đặc trị bệnh do nấm, khuẩn, vi rút gây bệnh, ngoài ra còn giúp bổ sung dinh dưỡng theo từng giai đoạn phát triển của cây, thúc đẩy mầm hoa phát triển, tăng tỷ lệ đậu quả, chống rụng quả non, hạn chế tác hại của các đợt mưa axít hại hoa và quả.  Vì thế, năng suất nhãn cao hơn vụ trước 10%.

Qua theo dõi thực tế tại các mô hình cho thấy, việc phun chế phẩm nano bạc – đồng định kỳ đã phát huy hiệu quả khá cao trong việc phòng một số nấm bệnh hại chính trên cây nhãn. Tỷ lệ rụng quả (10%) thấp hơn so với mô hình canh tác theo quy trình thông thường của nông dân (15 – 20%). Ngoài ra, do chế phẩm nano bạc – đồng có tác dụng diệt khuẩn, nấm bệnh trên quả nên vỏ quả sáng, dày, giảm tỷ lệ nứt; thời gian chín của quả được kéo dài hơn so với phương pháp thâm canh thông thường từ 3 đến 5 ngày qua đó giảm áp lực về thời gian thu hoạch.

Bà Nguyễn Thị Thu, quyền Trưởng phòng Trồng trọt (Sở Nông nghiệp và PTNT), cho biết: Sử dụng chế phẩm nano bạc - đồng trên cây nhãn mở ra hướng đi mới trong thâm canh cây nhãn nhằm mang lại sản phẩm có mẫu mã, chất lượng cao, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, góp phần đáp ứng các tiêu chí về chất lượng nhãn của một số thị trường xuất khẩu, góp phần bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe cho người sản xuất, giúp tiết kiệm chi phí và tạo dựng một nền sản xuất an toàn, hiệu quả, bền vững.

Giảm sử dụng phân bón hóa học, thuốc BVTV hóa học

Theo đánh giá của các ngành chuyên môn, hiện nay, sản xuất nông nghiệp ngày càng sử dụng nhiều phân bón hóa học, thuốc BVTV hóa học; cùng với đó tư duy, tập quán canh tác của nhiều nông dân còn nhiều hạn chế, sử dụng tùy tiện thuốc BVTV, phân bón hóa học… nguy cơ gây hại tiềm tàng tác động xấu đến sức khỏe cộng đồng, môi trường do sử dụng quá liều lượng, thiếu hiểu biết về kỹ thuật, sử dụng thuốc BVTV không tuân thủ thời gian cách ly.

Công nghệ nano giúp cân đối dinh dưỡng cho cây sinh trưởng, phát triển. 

Hệ quả, nông sản sau thu hoạch không bảo đảm các tiêu chí an toàn cần thiết do còn tồn dư các tạp chất có thể gây ngộ độc như dư lượng NO3-, kim loại nặng, vi sinh... gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng. Thực phẩm kém chất lượng, dư lượng thuốc trừ sâu, chất bảo quản thực phẩm vượt ngưỡng đang là những vấn đề nhức nhối trong thời gian dài.

Việc sử dụng phân bón và thuốc BVTV chưa phù hợp cũng gián tiếp gây hại cho nền kinh tế, khi nông sản tồn dư thuốc BVTV không bảo đảm đủ tiêu chuẩn để xuất khẩu. Các tác nhân hóa học trong nông nghiệp khi sử dụng không đúng cách sẽ gây ra mối nguy hại đe dọa đến môi trường, lượng tồn dư có thể gây ô nhiễm môi trường đất và nước, làm mất cân bằng hệ sinh thái.

Nhằm giúp nông dân tiếp cận, mở rộng diện tích sản xuất ứng dụng công nghệ mới trong việc phòng trừ sâu bệnh hại, giảm tỉ lệ rụng, nứt quả, đồng thời giảm lượng thuốc BVTV có nguồn gốc hóa học, tạo ra sản phẩm nông sản có chất lượng cao, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, bảo vệ sức khỏe người sản xuất, người tiêu dùng, bảo vệ môi trường..., nhất là phù hợp với các vùng sản xuất cây ăn quả tập trung đang sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, Sở Nông nghiệp và PTNT Hưng Yên phối hợp với các đơn vị có liên quan tổ chức xây dựng mô hình thí điểm “Ứng dụng chế phẩm nano bạc, nano đồng trong phòng trừ nấm bệnh, hạn chế rụng quả non và nứt quả trên cây nhãn”. Mô hình thực hiện với diện tích 30ha tại HTX sản xuất nhãn Đa Lộc, HTX Đồng Vàng (Ân Thi), HTX nhãn lồng Tiên Châu (thành phố Hưng Yên) với 70 hộ tham gia. Cùng với lượng nano và phân bón được hỗ trợ, các hộ được hướng dẫn quy trình sử dụng chế phẩm nano bạc, nano đồng.

Qua đánh giá của Sở Nông nghiệp và PTNT, phun chế phẩm nano định kỳ đã phát huy hiệu quả cao trong việc phòng một số nấm bệnh hại chính trên cây nhãn như sương mai, thối quả, bệnh chổi rồng vi rút, bệnh đen nám quả... Hiệu quả phòng trừ một số loại sâu, bệnh hại chính trên cây nhãn cho thấy, chế phẩm nano bạc, nano đồng có tác dụng tương đương với một số loại thuốc hóa học đang dùng tại địa phương với cùng số lần phun phòng trừ.

Tuy nhiên, qua theo dõi cho thấy hiệu quả của nano bạc, nano đồng chậm hơn trong việc trừ bệnh khi áp lực bệnh cao. Về tỉ lệ đậu quả, chống rụng quả non, chế phẩm nano bạc ngoài tác dụng phòng, trừ bệnh hại còn bổ sung một số yếu tố vi lượng khác như (Ca, Bo) có vai trò bổ sung, cân đối dinh dưỡng cho cây sinh trưởng, phát triển, nhất là trong giai đoạn ra hoa, đậu quả non; giúp chùm hoa phát triển to khỏe, cân đối tỉ lệ hoa đực, hoa cái, tăng cường chức năng và sức sống hạt phấn, thúc đẩy quá trình thụ phấn, mầm hoa phát triển, tăng tỉ lệ đậu quả, chống rụng quả non, hạn chế tác hại của các đợt mưa axít gây hại hoa và quả non.

Chế phẩm nano an toàn cho người sản xuất, không gây tồn dư, kháng thuốc, không ảnh hưởng đến môi trường và sinh vật có ích, phù hợp với các vùng sản xuất nhãn theo tiêu chuẩn VietGAP.

Nhu cầu được sử dụng các sản phẩm nông sản sạch rất cao, tuy nhiên bằng mắt thường người tiêu dùng không thể nhận biết được đâu là sản phẩm sạch, đâu là sản phẩm không an toàn. Chỉ có những người trồng và HTX tham gia vào các dự án  trồng theo các tiêu chuẩn như VietGAP, GlobalGAP…mới biết được điều này.

Vì thế sản phẩm nông nghiệp sạch và không an toàn vẫn đang tồn tại ở các chợ truyền thống, thậm chí một số đối tượng kinh doanh đã đánh tráo các sản phẩm sạch tại các siêu thị, đưa các sản phẩm không an toàn vào bán cho người tiêu dùng với giá thành cao của sản phẩm an toàn.

Ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp hiện đang thực sự là hướng đi mới cho ngành nông nghiệp với nhiều tiềm năng thay thế BVTV hóa hoc· và phân bón hóa học; đồng thời là một trong những phương án ưu việt cho sản xuất nông nghiệp an toàn, nông nghiệp sạch không chỉ cho cây nhãn mà còn cho các loại cây ăn quả khác.