Xu hướng sản xuất thuốc BVTV thân thiện với môi trường

Phun thuốc BVTV bằng máy bay không người lái tại hộ gia đình ông Trần Văn Đức, thôn Bắc 1 (Lục Ngạn, Bắc Giang).

Đó là  nhấn mạnh của Chủ tịch CropLife Việt Nam Đặng Văn Bảo tại Hội nghị “Thúc đẩy phát triển sản xuất thuốc bảo vệ thực vật tại Việt Nam” do Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và PTNT) tổ chức.

Cần chủ động nguồn cung ứng thuốc BVTV

Theo Chủ tịch Hội các doanh nghiệp Sản xuất và Kinh doanh thuốc BVTV Việt Nam Nguyễn Văn Sơn, bình quân mỗi năm lượng thuốc BVTV nhập khẩu về Việt Nam khoảng 100.000 tấn. Như vậy, hằng năm nước ta phải nhập một lượng thành phẩm đáng kể để gia công tiêu dùng trong nước. Việc phát triển công nghệ gia công thuốc BVTV ở Việt Nam có vai trò rất quan trọng, cho phép chúng ta chủ động nguồn cung ứng thuốc BVTV. Tuy nhiên, nhìn tổng thể công tác gia công thuốc BVTV ở Việt Nam vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của sản xuất, trình độ sản xuất giữa các nhà máy còn chưa đồng đều.

Theo thống kê của Cục BVTV, cả nước hiện có 96 cơ sở sản xuất thuốc BVTV với công suất hơn 300.000 tấn/năm và sản xuất được 30 dạng thuốc; 87/96 cơ sở sản xuất nằm trong khu công nghiệp, trong đó các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long có 60 cơ sở, chiếm 61,85%; các tỉnh vùng Đông Nam Bộ có 26 cơ sở, chiếm 26,8%.

Bà Bùi Thu Hương, trưởng phòng Quản lý thuốc BVTV, Cục BVTV cho biết, các doanh nghiệp chưa chủ động sản xuất được các hoạt chất. Việt Nam hiện chỉ có 1 cơ sở có sản xuất hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật hóa học, công suất khoảng 50 tấn/năm và chỉ dùng cho tiêu thụ nội địa, không xuất khẩu. Quy mô công suất hầu hết ở mức thấp; cơ sở sản xuất phân bố không đồng đều trong nước làm gia tăng chi phí vận chuyển; tỷ trọng sản xuất các dạng thuốc, dung môi yêu cầu kỹ thuật đơn giản; chưa có cơ sở sản xuất thuốc BVTV sinh học chuyên hoá và quy mô lớn.

Bà Bùi Thu Hương, trưởng phòng Quản lý thuốc BVTV, Cục BVTV cho biết, các doanh nghiệp chưa chủ động sản xuất được các hoạt chất.

Xu hướng sản xuất thuốc BVTV

Tại hội nghị, các chuyên gia của Cơ quan Quản lý hóa chất nông nghiệp Trung Quốc (ICAMA), Hiệp hội CropLife Việt Nam, Hội doanh nghiệp Sản xuất và Kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật Việt Nam (VIPA) cùng nhiều công ty hàng đầu về thuốc BVTV đã chia sẻ chia sẻ bức tranh tổng quan về việc nghiên cứu, phát triển và sản xuất thuốc bảo vệ thực vật trên toàn cầu cũng như một số mô hình cụ thể về quy trình phát hiện, phát triển, sản xuất, đăng ký và bảo đảm an toàn các sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật.

Xu hướng chung về sản xuất thuốc BVTV hiện nay đó là một mặt tập trung vào việc tối ưu hoá cơ chế tác động của các sản phẩm hiện có trong đó ưu tiên giảm lượng dùng; mặt khác phát triển thuốc có cơ chế tác động mới, ít độc và thân thiện hơn với môi trường. Một số xu hướng nổi bật khác như tăng cường tập trung vào công nghệ phối chế (cụ thể là các loại thuốc sinh học, thuốc phun bằng thiết bị không người lái - drone và tích hợp vào hệ thống nông nghiệp chính xác); cải thiện cơ chế kháng. 

Theo chia sẻ của tổ chức CropLife Châu Á, để giới thiệu 1 hoạt chất thuốc BVTV mới ra thị trường, các thành viên hiện nay sẽ cần đầu tư trung bình 301 triệu đô la Mỹ và mất 12,3 năm. Nếu chỉ tính về kinh phí, thì mức đầu tư hiện nay đã tăng 25 lần so với mức của 20 năm trước. Các chuyên gia cũng nhấn mạnh, thời gian và chi phí dành cho các bước đánh giá an toàn và đăng ký sẽ chiếm tỷ lệ lớn nhất trong tổng thời gian và chi phí để giới thiệu một hoạt chất BVTV mới, điều này cho thấy các công ty ngày càng cần đáp ứng các tiêu chuẩn cao hơn về hiệu quả, tính an toàn và mức độ phù hợp mỗi khi cho ra đời một công nghệ BVTV mới.

Báo cáo của đại diện ICAMA và Hiệp hội Ngành thuốc BVTV Trung Quốc (CCPIA) cho thấy Trung Quốc hiện là quốc gia sản xuất và xuất khẩu thuốc hoá chất nông nghiệp hàng đầu thế giới với 1.775 cơ sở sản xuất thuốc BVTV, 60% sản lượng phục vụ hoạt động xuất khẩu tới 188 quốc gia trên toàn thế giới. Trong những năm gần đây, ngành thuốc BVTV Trung Quốc đang tập trung vào 4 trọng tâm chính: chuyển đổi và tập trung hoá các khu vực sản xuất thuốc BVTV; áp dụng công nghệ sản xuất thông minh – số hoá; tích hợp sâu rộng hoạt động R&D theo hướng công nghiệp hoá; và nông nghiệp thông minh. Hoạt động nghiên cứu và phát triển BVTV của nước này đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Vào năm 2023, tổng chi phí R&D của 60 công ty thuốc BVTV đã niêm yết đạt xấp xỉ 1,400 triệu USD, chiếm 2,5% giá trị doanh thu. Tính đến cuối tháng 7/2019, Trung Quốc đã tạo ra 37 hoạt chất thuốc BVTV và đăng ký chính thức. Hiện nay, các hoạt chất phát hiện ở Trung Quốc chủ yếu tập trung cho thị trường nội địa.

Theo các chuyên gia, nghiên cứu và phát triển thuốc BVTV sinh học cũng là một xu hướng đang lên và cho thấy tiềm năng ứng dụng mạnh mẽ trong thời gian tới. Những công ty thành viên của CropLife đã gia tăng chi phí đầu tư vào các hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) thuốc BVTV sinh học, từ 16 triệu đô lên 26 triệu đô, tăng 62,5% so với mức của nghiên cứu trước đó. Trong khi đó, thống kê tại Trung Quốc cho thấy số lượng đăng ký các sản phẩm thuốc BVTV đang gia tăng; số lượng các công ty sản xuất thuốc BVTV sinh học hiện chiếm 18.61% tổng số các công ty sản xuất thuốc BVTV tại thị trường này.

Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật Huỳnh Tấn Đạt cho biết, cần tăng cường hợp tác hướng tới sản xuất các thuốc BVTV đảm bảo chất lượng cao, hiệu quả, ít độc hại, an toàn với con người, vật nuôi, hệ sinh thái và môi trường.

Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật Huỳnh Tấn Đạt cho biết, mặc dù đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận song việc sản xuất thuốc bảo vệ thực vật ở Việt Nam còn khá non trẻ và chỉ phát triển mạnh trong thời gian gần đây, đặc biệt là sau khi Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật ra đời và có hiệu lực năm 2015.

“Hội nghị được tổ chức với mục đích đẩy mạnh hội nhập quốc tế, tăng cường trao đổi thông tin khoa học, tiến bộ kỹ thuật, công nghệ tiên tiến trong sản xuất thuốc BVTV với các doanh nghiệp trên thế giới và thúc đẩy hợp tác về phát triển trong lĩnh vực bảo vệ thực vật nói chung và sản xuất thuốc BVTV nói riêng. Đây cũng là diễn đàn để các nhà quản lý, các doanh nghiệp trao đổi, hợp tác hướng tới sản xuất các thuốc BVTV đảm bảo chất lượng cao, hiệu quả, ít độc hại, an toàn với con người, vật nuôi, hệ sinh thái và môi trường tại Việt Nam trong thời gian tới”, Cục trưởng Huỳnh Tấn Đạt nhấn mạnh./.