Quan tâm giữ “sức khỏe” đất, nhà vườn phấn khởi thu tiền tỷ

Thì nay, với những nụ cười rạng rỡ, nhà vườn phấn khởi vì đã kịp thời chuyển hướng sản xuất hữu cơ, kết hợp phát triển du lịch sinh thái đem lại hiệu quả kinh tế cao, phát triển theo hướng xanh, bền vững.

“Sức khỏe” đất, điều cốt lõi

Lai Vung được xem là thủ phủ quýt hồng, trồng tập trung tại các xã Long Hậu, Tân Thành, Hòa Thành, Vĩnh Thới. Khu vực này được mệnh danh là “vương quốc quýt hồng” với hàng ngàn hecta quýt.

Bên cạnh việc thu hoạch trái bán cho thương lái vào dịp cận Tết Nguyên đán, nhà vườn Lai Vung còn mở cửa đón khách tham quan du lịch sinh thái để gia tăng nguồn thu từ những vườn quýt trĩu quả.

Thương hiệu cho quýt hồng Lai Vung ngoài chất lượng ngon ngọt, mang hương vị rất riêng, đẹp mắt thì còn hướng đến mục tiêu bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng thông qua canh tác theo quy trình VietGAP, hữu cơ, hạn chế thuốc bảo vệ thực vật hoá học, bón phân theo đúng liều lượng quy định.

Vườn quýt hồng của ông Đầy ngày càng thu hút nhiều khách du lịch.

Đến tỉnh Đồng Tháp vào những ngày chỉ còn hơn tháng nữa là đến Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, chúng tôi thường nghe thấy bà con bàn nhau sản xuất: “Phải làm theo “4 đúng, 5 vàng thì mới được”. Tìm hiểu sâu hơn thì được biết đây là chương trình tập huấn về thực hành sản xuất nông nghiệp có trách nhiệm,  được Cục Bảo vệ thực vật (BVTV, Bộ Nông nghiệp và PTNT) phối hợp với Hiệp hội Croplife Việt Nam và Sở Nông nghiệp và PTNT Đồng Tháp thực hiện giai đoạn 2021 - 2026.

Tại vườn quýt trĩu quả của ông Nguyễn Văn Đầy (ấp Long Hưng 1, xã Long Hậu), tấp nập khách tham quan. Ông Đầy cho biết: “Trước đây, khi chưa qua hoạt động tập huấn, chúng tôi sử dụng thuốc BVTV theo tập quán cũ, một năm sẽ xịt khoảng 20-24 lần, sau khi được tập huấn kỹ thuật phòng trừ sâu bệnh, dịch hại, số lần xịt thuốc giảm còn một nửa, vườn chuyển đổi canh tác theo hướng hữu cơ bền vững, kết hợp phát triển du lịch sinh thái, giúp phát triển kinh tế hiệu quả, thân thiện môi trường”.

Dẫn chúng tôi thăm vườn quýt trĩu quả, ông Đầy trầm ngâm kể: “Mấy chục năm trồng quýt hồng, loại cây đặc sản của huyện Lai Vung, đã trải qua bao thăng trầm, những người trồng quýt hồng từng phải “kêu cứu” các ngành chức năng. Khi các chuyên gia của Sở Nông nghiệp và PTNT Đồng Tháp, Viện Nghiên cứu Cây ăn quả miền Nam, Trường Đại học Cần Thơ về khảo sát vườn quýt hồng nhà tôi, sau khi phân tích mẫu đất, họ chỉ phán một câu: Đất hỏng hết cả. Hóa ra là do nhiều năm qua chúng tôi đã vô tình vắt kiệt đất, lạm dụng phân bón hóa học, thuốc BVTV để cây quýt hồng đạt tối đa năng suất nên hiện đất đã bị chai, gây ra hiện tượng nghẹt rễ khiến cây quýt hồng bị vàng lá, thối rễ và chết. Thời điểm đó, gần như 100% cây quýt hồng trong vườn nhà tôi bị bệnh này”. Đến lúc này tôi hiểu rằng, cũng như người, nếu không có sức khỏe thì đất không thể có cây trồng khỏe mạnh, cho nhiều trái ngon.

Đã đến lúc phải thay đổi, ông Đầy quyết tâm lấy lại “sức khỏe” cho đất, nhờ tham gia Chương trình hướng dẫn sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả, có trách nhiệm, vườn quýt hồng của ông dần hồi sinh và trở thành điểm du lịch sinh thái hấp dẫn ở Lai Vung. Kể từ khi áp dụng mô hình canh tác tổng hợp, thân thiện với môi trường, vườn quýt hồng của ông Đầy ngày càng thu hút khách du lịch.

Nhà vườn chuyển đổi canh tác theo hướng hữu cơ bền vững, kết hợp phát triển du lịch sinh thái, giúp phát triển kinh tế hiệu quả, thân thiện môi trường.

“Có thể nói, nhờ được tập huấn “cầm tay chỉ việc” trong việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật, tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ, tuân thủ các nguyên tắc sử dụng thuốc BVTV “4 đúng” (đúng thuốc, đúng liều lượng, đúng thời điểm và đúng phương pháp), từ đó nâng cao năng suất cây trồng, sản phẩm đẹp mắt, bảo vệ sức khoẻ và thân thiện môi trường, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Mỗi năm, ngoài việc bán trái cho thương lái, vườn nhà tôi còn thu về thêm khoảng 500 triệu đồng từ việc phát triển mô hình tham quan du lịch sinh thái”, ông Đầy vui mừng chia sẻ.

Ông Mai Hoàng Linh, Trưởng phòng kỹ thuật huấn luyện của Trung tâm dịch vụ Nông nghiệp Lai Vung, cho biết, thời gian qua, nhà vườn đã tích cực tham gia các chương trình tập huấn sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả, có trách nhiệm và kết quả đã minh chứng cho hướng đi đúng, khi giảm được các yếu tố dịch bệnh hại, cây phát triển khoẻ, cho quả đẹp và an toàn, thân thiện môi trường. Nhờ vậy mà ngày càng nhiều nhà vườn có sự thay đổi tích cực về sử dụng thuốc BVTV và hướng tới xây dựng các vùng nông nghiệp sinh thái kết hợp du lịch, đem lại nguồn thu lớn, phát triển nông nghiệp bền vững.

Hướng tới phát triển nông nghiệp xanh bền vững

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Đồng Tháp, ước đến hết năm 2024, chương trình đã tổ chức tập huấn cho hơn 3.700 nông dân, gần 1.000 đại lý vật tư nông nghiệp và 100 cán bộ kỹ thuật tại tỉnh Đồng Tháp về các nguyên tắc sử dụng và buôn bán thuốc BVTV an toàn, có trách nhiệm; cấp phát hơn 3.700 bộ đồ bảo hộ lao động cho nông dân sử dụng khi phun và pha chế thuốc. Bên cạnh đó, 3 bên cũng đã phối hợp triển khai 6 mô hình sử dụng thuốc BVTV có trách nhiệm trên các cây trồng chủ lực của tỉnh bao gồm lúa, hoa cảnh, sầu riêng, ớt, xoài và cây có múi, với tổng diện tích mô hình đạt trên 350 ha và hơn 600 hộ nông dân tham gia.

Nhà vườn  tham gia các chương trình tập huấn sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả, có trách nhiệm và kết quả đã minh chứng cho hướng đi đúng.

Dự án đã giúp người nông dân học trên chính cây ăn trái mình trồng, qua đó giúp bà con giảm giá thành sản xuất, trái cây cung cấp ra thị trường được bảo đảm, giá bán tăng cao, đồng thời, bảo đảm hệ sinh thái của môi trường và sức khỏe của nông dân.

Nguyên tắc “5 vàng” cụ thể là tuân thủ các khuyến cáo về sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả; đọc và hiểu các thông tin, ký hiệu ghi trên nhãn thuốc; mặc đồ bảo hộ lao động phù hợp; cẩn thận khi phun thuốc, bảo quản tốt bình bơm, xử lý bao gói thuốc đúng cách; thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh cá nhân.

Đại diện CropLife Việt Nam, ông Đặng Văn Bảo, Chủ tịch Hiệp hội, chia sẻ: Từ kết quả bước đầu, có thể  tin tưởng đây là chương trình mang đến những hiệu quả tích cực giúp thay đổi nhận thức của người nông dân trong sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả và có trách nhiệm, hướng đến phát triển nông nghiệp xanh. Một trong những cam kết quan trọng của tất cả các công ty thành viên CropLife là luôn tiến hành song song các hoạt động tập huấn khi giới thiệu và thương mại sản phẩm thuốc BVTV trên thị trường. Ý nghĩa của hoạt động này đó là tối đa hóa lợi ích, công dụng của sản phẩm cũng như giảm thiểu mọi rủi ro có thể có đối với sức khoẻ cộng đồng, môi trường và chất lượng nông sản. Cam kết này cho thấy ưu tiên hàng đầu của CropLife cùng các thành viên đó là sức khỏe và sự an toàn của những người tiếp xúc với thuốc BVTV cũng như thể hiện trách nhiệm và tầm nhìn của chúng tôi trong việc hỗ trợ an ninh lương thực và hướng tới phát triển nông nghiệp xanh bền vững.

“Chúng tôi hy vọng rằng, thành công của chương trình hợp tác triển khai tại Đồng Tháp sẽ tiếp tục được lan toả và nhân rộng. Đồng thời kêu gọi được sự tham gia tích cực hơn từ các đối tác trong chuỗi giá trị - hướng tới các mục tiêu chung về canh tác nông nghiệp hiện đại, xanh bền vững và có trách nhiệm”, ông Bảo chia sẻ.

Thời gian tới, ba bên sẽ tiếp tục hợp tác nhằm tiếp nối và nâng cao các kết quả đã đạt được trong 3 năm vừa qua. Năm 2025 sẽ đánh dấu một số điểm mới đáng chú ý trong chương trình, bao gồm: mở rộng mô hình sử dụng thuốc BVTV có trách nhiệm sang các cây trồng chủ lực khác, phù hợp với định hướng xuất khẩu của Đồng Tháp; triển khai tập huấn về an toàn khi sử dụng thiết bị bay không người lái (drone) để phun thuốc BVTV; giới thiệu và hướng dẫn nông dân tham gia chương trình đào tạo trực tuyến về sử dụng thuốc BVTV an toàn và hiệu quả, dự kiến sẽ được Cục BVTV ban hành trong thời gian tới; phổ biến thông tin và hỗ trợ Đồng Tháp xây dựng hồ sơ xin tài trợ từ Quỹ Bảo vệ Môi trường Việt Nam theo quy định EPR, nhằm tạo nguồn lực ổn định và lâu dài cho hoạt động thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng. Những điểm mới này không chỉ giúp người dân làm quen và tiếp cận với các cải tiến trong lĩnh vực BVTV mà còn thúc đẩy việc áp dụng một cách an toàn và có trách nhiệm, hướng đến phát triển xanh, bền vững.