Độc đáo Lễ cúng trăng, đút cốm dẹp của đồng bào Khmer

Nghi thức cúng trăng diễn ra tại chùa Kh’leang (TP Sóc Trăng).

Theo ông Sơn Pô, Phó Giám đốc Sở VH-TT-DL Sóc Trăng, Lễ cúng trăng là một trong ba lễ lớn trong năm của đồng bào Khmer, diễn ra vào 15/10 (âm lịch) hàng năm. Phần lễ chủ yếu là những họat động xung quanh nghi thức cúng trăng. Cúng trăng có thể tại chùa, tại nhà hoặc một nơi có thể nhìn thấy mặt trăng rõ ràng. Trong nghi thức cúng trăng, ngoài cốm dẹp là vật lễ bắt buộc, còn có các loại vật phẩm cúng khác từ nông nghiệp như: Chuối, các loại khoai, trái cây, bánh kẹo… Mọi người ngồi chắp tay quay mặt về phía mặt trăng làm lễ chờ trăng lên. Khi trăng lên cao, mặt trăng tỏa sáng, người ta đốt nhang, đèn và rót trà làm lễ tạ ơn trăng. Sau lời khấn vái tạ ơn và đọc kinh cầu phúc là nghi thức đút cốm dẹp. Trong miệng ngậm đầy cốm dẹp lẫn các loại củ, trái cây… mỗi thứ một ít được vắt thành nắm, trẻ em vừa nuốt cốm dẹp, vừa nói lên ước muốn của mình gửi tới mặt trăng. Sau cùng là mọi người cùng nhau thưởng thức các vật lễ đã cúng và trình diễn nhạc ngũ âm, múa hát, chơi các trò chơi dân gian mang đậm bản sắc văn hóa Khmer.

Lễ cúng trăng là một lễ hội lớn trong năm của người Khmer, để bày tỏ lòng biết ơn đối với mặt trăng - vị thần theo tín ngưỡng của người Khmer đã giúp bảo vệ mùa màng, điều hòa thời tiết, đem lại cây trái tốt tươi, no ấm cho người dân ở các phum, sóc.

Theo quan niệm của người Khmer, mặt trăng là vị thần điều hòa thời tiết làm cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, vì vậy đồng bào Khmer tổ chức Lễ hội Ok Om Bok để tạ ơn vị thần mặt trăng bằng nông sản sẵn có vừa thu hoạch được.

Lễ Ok Om Bok của đồng bào Khmer đã lưu truyền qua nhiều thế hệ, đang lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống thông qua các hình thức diễn xướng dân gian, các nghi thức nông nghiệp lâu đời. Lễ gửi gắm những ước mơ nông nghiệp của đồng bào, góp phần vào bức tranh văn hóa Khmer những nét đẹp nhân văn.

Nghi thức đút cốm dẹp trong lễ cúng trăng.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Sơn Pô cho biết: Theo quan niệm của người Khmer, Lễ cúng trăng là để tạ ơn Thần Mặt Trăng trong năm đã bảo vệ cho con người, đem lại mưa thuận gió hòa, giúp mùa màng bội thu và cầu mong cho người dân trúng mùa trong năm tới. Bên cạnh đó, Lễ cúng trăng còn là phong tục truyền thống góp phần nâng cao nhận thức trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào dân tộc Khmer, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần cho nhân dân trong thời kỳ hội nhập và phát triển. Qua đó còn thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước trong việc thực hiện chính sách dân tộc, phát huy tiềm năng thế mạnh của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh gắn với chủ trương phát triển kinh tế, văn hóa và an sinh xã hội ở địa phương.