Đắk Lắk: Tìm giải pháp đảm bảo an toàn đập, hồ chứa thủy lợi trong mùa mưa lũ

Nhiều đập, hồ chứa hư hỏng

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk có tổng số 882 công trình thủy lợi, gồm: 170 đập dâng, 88 trạm bơm, 622 hồ chứa nước (68 đập, hồ chứa lớn, 248 đập, hồ chứa vừa, 288 đập, hồ chứa nhỏ và 18 đập, hồ chứa không phân loại); tổng dung tích nước gần 800 triệu m3 và 2 tuyến đê bao. Tổng diện tích tưới trực tiếp từ công trình thủy lợi là 151.616 ha (tưới lúa Đông Xuân 38.184 ha, tưới lúa Mùa 50.466 ha, tưới cà phê 58.806 ha, tưới hoa màu và cây khác 4.160 ha), đạt gần 22,96% (151.616/660.425 ha).

Tính từ đầu năm đến nay, trên địa bàn tỉnh xảy ra 1 đợt mưa lũ gây thiệt hại về sản xuất, hư hỏng nhiều công trình. 

Các đập, hồ chứa nước được đầu tư xây dựng những năm gần đây cơ bản kiên cố, hoàn thiện, nhất là hạng mục công trình đầu mối. Còn đối với các đập, hồ chứa nước được đầu tư xây dựng từ những năm 1990 trở về trước, nhiều công trình chưa được kiên cố; đập đất chưa được gia cố mái thượng lưu, tràn xả lũ là đất tự nhiên, nhiều công trình không được đầu tư cống lấy nước. Vì vậy, hiện nay nhiều công trình đã bị xuống cấp (mái thượng lưu bị sạt lở, tràn xả lũ bị xói lở...), có nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ năm 2024.

Theo ông Mai Trọng Dũng, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Đắk Lắk, trước mùa mưa lũ năm 2024, toàn tỉnh có 115 công trình đập, hồ chứa nước hư hỏng; trong đó, 108 công trình tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn và 7 công trình có nguy cơ mất an toàn (hồ Xâm Lăng, huyện Krông Ana; hồ Phân Trại 1, huyện M’Đrắk; hồ Phù Mỹ, huyện Ea H’leo; hồ Ea Bir, huyện Krông Năng; hồ Ea Ksuy, huyện Krông Năng; hồ Trại Bò, huyện Ea Kar; hồ Ông Và, xã Ea Tu, TP Buôn Ma Thuột). Ngoài ra, còn nhiều công trình đập bị thấm, biến dạng mái đập (sạt lở, trượt mái thượng, hạ lưu), hư hỏng tràn xả lũ…

Một số đập, hồ chứa nước do các công ty TNHH MTV cà phê thuộc tỉnh, các công ty thuộc Tổng Công ty cà phê Việt Nam và công ty cao su… nên không có cán bộ chuyên môn về thủy lợi quản lý, khai thác; cán bộ quản lý vận hành là kiêm nhiệm, công tác quản lý, khai thác chưa đảm bảo quy định về năng lực và an toàn đập, hồ chứa nước... Việc duy tu, bảo dưỡng và sửa chữa, nâng cấp đập, hồ chứa nước chưa được thực hiện thường xuyên, dẫn tới tình trạng công trình hư hỏng, xuống cấp có khả năng mất an toàn trong mùa mưa lũ…

Giải pháp đảm bảo với phương châm “bốn tại chỗ”

Tính từ đầu năm đến nay, trên địa bàn tỉnh xảy ra 1 đợt hạn hán; 8 trận mưa lớn, dông, lốc, mưa đá và 1 đợt mưa lũ gây thiệt hại về sản xuất, hư hỏng nhiều công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu ảnh hưởng đến đời sống nhân dân trong tỉnh. Thiên tai làm 1 người chết; 75 nhà dân bị hư hỏng; 29.284 ha cây trồng các loại bị thiệt hại; 15 con gia súc, 300 con gia cầm chết. Ước tính tổng thiệt hại do thiên tai gây ra hơn 209 tỷ đồng. Trong đó, thiệt hại do hạn hán hơn 165tỷ đồng; thiệt hại do mưa dông, lốc sét, mưa đá là 40 tỷ đồng; thiệt hại do mưa lũ hơn 4 tỷ đồng.

Mùa mưa lũ sắp đến, chính quyền các địa phương cần theo dõi chặt chẽ diễn biến lũ quét để chủ động phòng tránh, ứng phó theo phương châm “bốn tại chỗ”.

Ông Mai Trọng Dũng, Phó giám đốc Sở NN-PTNT Đắk Lắk cho biết, trong những tháng cuối năm 2024, tình hình thiên tai được dự báo có những diễn biến phức tạp, bất thường, có thể xảy ra bão, lũ dồn dập do tác động của hiện tượng La Nina. Để triển khai có hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai, sự cố và tìm kiếm cứu nạn, quan điểm chỉ đạo chung là phải chủ động phòng ngừa, thực hiện tốt phương châm “bốn tại chỗ”, lấy sự an toàn của người dân là điều kiện tiên quyết.

Theo đó, các cấp, ngành cần tiếp tục tổ chức công tác trực ban phòng, chống thiên tai theo quy định, theo dõi tình hình thời tiết, thiên tai để tham mưu phương án ứng phó kịp thời; tăng cường thực hiện tốt nhiệm vụ điều phối liên ngành, tham mưu UBND tỉnh tổ chức, chỉ đạo, điều hành công tác phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai trên phạm vi toàn tỉnh; tăng cường công tác tập huấn, nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng chống thiên tai; nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác phòng chống thiên tai, đảm bảo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.

Ngoài ra, chính quyền các địa phương cần theo dõi chặt chẽ diễn biến mưa lớn, lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất trên địa bàn để thông tin kịp thời, đầy đủ đến người dân biết để chủ động phòng tránh, ứng phó theo phương châm “bốn tại chỗ”, giảm thiểu tối đa thiệt hại. Các địa phương tăng cường công tác truyền thông, nâng cao nhận thức, kỹ năng cho cộng đồng, người dân về ứng phó thiên tai; kiểm tra, rà soát các khu dân cư ven sông, suối, trũng thấp để chủ động tổ chức di dời, sơ tán người dân ra khỏi khu vực nguy hiểm; kiểm soát, hướng dẫn giao thông, cắm biển cảnh báo, nhất là qua các ngầm, tràn, khu vực ngập sâu, nước chảy xiết đảm bảo giao thông thông suốt và an toàn cho người tham gia giao thông;...

“Bên cạnh đó, các sở, ban ngành, địa phương, đơn vị cần thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ của đơn vị khai thác quy định tại Nghị định số 114/2018/NĐ-CP ngày 04/9/2018 của Chính phủ về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước”, ông Dũng nhấn mạnh.