Khó khăn trong kêu gọi xã hội hóa xây dựng nhà máy xử lý rác

Sáng 7/11, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh trả lời chất vấn các đại biểu Quốc hội tại phiên chất vấn tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội Khóa XV về vấn đề xử lý nước thải, xử lý rác thải sinh hoạt và vấn đề khai thác cát ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương) cho biết, qua báo cáo hiện nay, tỷ lệ về thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt rất cao. Tổng hợp từ nguồn báo cáo của 57/63 địa phương, cụ thể ở đô thị, tỷ lệ này đạt 96% vượt chỉ tiêu Quốc hội đề ra là 89%, nông thôn đạt 71%. Tuy nhiên, qua giám sát và thực tế cử tri phản ánh, con số này chưa chuẩn xác, vì hệ thống quy trình phân loại, thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn sinh hoạt chưa tốt, thiếu các tiêu chuẩn định mức kinh tế kỹ thuật.

Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng

Tại phiên họp thứ 9 Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV đã kết luận: Năm 2022, phải ban hành quy chuẩn tiêu chuẩn kỹ thuật định mức kinh tế kỹ thuật hướng dẫn xử lý rác thải để các địa phương có cơ sở thực hiện. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết kết quả thực hiện, nguyên nhân và giải pháp để giải quyết vấn đề này?

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân về ban hành tiêu chuẩn xử lý rác thải, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cho biết, năm 2022 tổng lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên toàn quốc có 67.110 tấn/ngày, trong đó các đô thị là 36.870 tấn, còn khu vực nông thôn là 29.455 tấn. Trong những năm vừa qua, các địa phương cũng đẩy mạnh việc thu gom, xử lý rác thải, được quan tâm trong lĩnh vực này và có nhiều nhà máy đốt rác phát điện hoặc hoặc xử lý rác được xây dựng.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh kiểm tra khu xử lý nước thải tập trung tại Khu công nghiệp Thăng Long II

Bộ trưởng nêu rõ, hiện nay, cả nước có 1.326 cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt, trong đó có 467 lò đốt và 1.207 bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt. Hiện nay còn khoảng 65% số rác thải của cả nước cần chôn lấp, còn khoảng 16% tổng số rác thải được các nhà máy chế biến thu hồi và phát triển năng lượng.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng cho rằng, thực tế rác thải sinh hoạt như đại biểu trao đổi, theo báo cáo của địa phương là 96% rác thải đô thị, còn là 75% rác thải nông thôn được xử lý. Bộ trưởng nêu rõ, đây là con số được xử lý bằng hình thức chôn lấp.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cũng cho biết, chúng ta mới chỉ xử lý rác thải phần lớn bằng phương pháp chôn lấp là do hiện nay rất khó khăn trong việc kêu gọi xã hội hóa để xây dựng các nhà máy xử lý đốt rác phát điện hiện đại. Việc phân loại, xử lý rác tại các nhà máy hiện có cũng đang còn nhiều khó khăn.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh trả lời chất vấn Ảnh: Phạm Thắng

Hiện nay Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thực hiện một số giải pháp và thực hiện hướng dẫn như Thông tư 02 của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Theo đó, ban hành nội dung, yêu cầu kĩ thuật bảo vệ môi trường đối với điểm tập kết, trung chuyển chất thải rắn sinh hoạt; yêu cầu, kĩ thuật bảo vệ môi trường đối với phương tiện vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt; tiêu chí về công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt; giá dịch vụ thu gom xử lý chất thải rắn sinh hoạt; hình thức về giá dịch vụ thu gom xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo khối lượng; phương pháp định giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt áp dụng với các nhà đầu tư, xử lý chất thải; bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt và có văn bản hướng dẫn các địa phương phân loại rác tại nguồn.

Thời gian tới, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh đề nghị các địa phương căn cứ vào Hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường quan tâm tập trung để tuyên truyền, vận động nhân dân phân loại rác tại nguồn. Từ đó, chúng ta sẽ có cách xử lý rác thải triệt để. Đồng thời Bộ sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện chính sách, trong đó Bộ ưu tiên ban hành Bộ định mức kinh tế kỹ thuật vào năm 2024 về thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt và tiếp tục rà soát ban hành Quy chuẩn quốc gia về lò đốt chất thải rắn sinh hoạt.

Sẽ đánh giá toàn bộ hệ thống trữ lượng cát của Đồng bằng sông Cửu Long

Chất vấn Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh, đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp lo ngại việc cấp phép khai thác cát. Theo đó, cho phép mặt âm lòng đất xuống 10m hoặc 20m nhưng họ khai thác tới 30m - 40m. Tuy nhiên, công tác kiểm tra, xác minh khó khăn, trong khi đó cát ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long rất hiếm, mà xây dựng đường cao tốc sử dụng tới 54 triệu mét khối, như vậy là quá lớn. Do vậy, cần có giải pháp quản lý và hạn chế khai thác cát để giảm tình trạng sạt lở bờ sông.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội sáng 7/11

Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Văn Hòa, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nêu rõ, thứ nhất là do hiện nay theo đánh giá lượng cát trên sông Tiền, sông Hậu, so với năm 2003, lượng cát hiện giảm đi 70% do hệ thống thượng nguồn của chúng ta xây dựng các đập và hệ thống công trình. Bên cạnh đó, có việc khai thác cát quá công suất, không đúng quy định mặc dù ở đây Bộ đã phân cấp cho địa phương.

Do đó, thời gian tới, Bộ TN&MT sẽ đánh giá toàn bộ hệ thống trữ lượng cát của Đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời Bộ sẽ phối hợp cùng với các địa phương để triển khai giám sát vấn đề này dù còn nhiều khó khăn. Đồng thời, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh đề nghị các địa phương cần rà soát, đánh giá lại, tránh xảy ra tình trạng khai thác cát lậu.

Các khu công nghiệp phải hoàn thành tiêu chí bảo vệ môi trường

Đại biểu Lưu Bá Mạc - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường về tình hình kiểm soát việc vận hành hệ thống xử lý nước thải tập trung. Theo đại biểu, hiện nay có nơi, có lúc, có khu công nghiệp thải nước thải trực tiếp chưa qua xử lý ra môi trường, gây ô nhiễm môi trường và gây bức xúc cho người dân.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ TN&MT cho biết tình hình kiểm soát việc xây dựng quy trình vận hành của các hệ thống xử lý nước thải tập trung như thế nào? Đồng thời chỉ rõ khó khăn cũng như giải pháp khắc phục trong thời gian tới?

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh kiểm tra chất lượng cát tại mỏ khai thác tỉnh An Giang

Trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội về tình hình xử lý nước xả thải ở các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, đến năm 2022, cả nước ta có 291 khu công nghiệp nhưng chỉ có 265 khu công nghiệp là có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Trong 734 cụm công nghiệp thì chỉ có 179 cụm công nghiệp có khu xử lý nước thải tập trung. Trong 26 khu công nghiệp chưa có xử lý nước thải có 7 khu đang trong quá trình hoàn thiện…

Bộ trưởng cho biết, trong thời gian tới, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã đề ra một số giải pháp. Theo đó, kiên quyết và chỉ cho phép các khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung của khu công nghiệp, cụm công nghiệp mới xây dựng, muốn đi vào hoạt động, vận hành phải hoàn thành tiêu chí bảo vệ môi trường, trong đó có hệ thống xử lý nước thải.

Bộ trưởng nêu rõ, hiện nay chúng ta đang chỉ đạo xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, do vậy kiên quyết không tiếp nhận thêm hoặc nâng công suất các dự án đầu tư có phát sinh nước thải trong khu sản xuất kinh doanh tập trung, khu công nghiệp chưa có hệ thống thu gom. Đồng thời, đề nghị các Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tiếp tục quan tâm chỉ đạo đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung, đặc biệt tại các cụm công nghiệp.

Cùng với đó, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử phạt hành chính…