Ngành hải quan phát hiện bắt giữ và xử lý nhiều trường hợp buôn lậu gian lận thương mại

Tình hình xuất nhập khẩu theo thống kê hải quan

Theo thông tin từ Tổng cục Hải quan, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hoá của Việt Nam trong tháng 2 ước đạt 49,46 tỷ USD, tăng 6% so với tháng 1/2023. Trong đó, trị giá xuất khẩu ước đạt 25,88 tỷ USD, tăng 10% và nhập khẩu đạt 23,58 tỷ USD, tăng 3%.

So với tháng 2 năm trước, tổng xuất nhập khẩu hàng hóa trong tháng 2/2023 tăng 2%, trong đó xuất khẩu tăng 11%, nhập khẩu giảm 7%.

Lũy kế 2 tháng đầu năm 2023, tổng trị giá xuất nhập khẩu của cả nước ước tính 96,06 tỷ USD, giảm 13%, tương ứng giảm 14,6 tỷ USD về số tuyệt đối so với cùng kỳ năm trước.

2 tháng đầu năm, hải quan triệt phá 1.259 vụ vi phạm. Ảnh minh họa.

Trong đó, trị giá xuất khẩu ước là 49,44 tỷ USD, giảm 10% (tương ứng giảm 5,74 tỷ USD) và trị giá nhập khẩu ước là 46,62 tỷ USD, giảm 16% (tương ứng giảm 8,86 tỷ USD), theo số liệu của Tổng cục Hải quan.

Cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam trong tháng 2/2023 ước tính xuất siêu 2,3 tỷ USD. Tính chung lũy kế 2 tháng đầu năm 2023, cán cân thương mại ước tính xuất siêu 2,82 tỷ USD, trái ngược với trạng thái thâm hụt 300 triệu USD của cùng kỳ năm trước.

Cũng theo Tổng cục Hải quan, số thu ngân sách Nhà nước, từ ngày 1/2 - 28/2 ước đạt 29.266 tỷ đồng. Lũy kế từ ngày 1/1 đến ngày 28/2, Hải quan thu ngân sách Nhà nước được 56.330 tỷ đồng, đạt 13,3% dự toán, giảm 19,4% so với cùng kỳ năm trước.

Hoạt động buôn lậu gia tăng trên các tuyến đường

Theo Tổng cục Hải quan cho biết, tình hình hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng hóa trái phép vẫn diễn biến phức tạp. Đối tượng buôn lậu sử dụng một số phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi, khó lường nhằm qua mắt, trốn tránh sự kiểm soát của các cơ quan chức năng trong và ngoài nước.

Đối tượng buôn lậu sử dụng một số phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi, điển hình như: không khai báo, khai không đúng với thực tế hàng hóa; che giấu nguồn gốc, tuyến đường của lô hàng; hàng hoá vi phạm được cất giấu tinh vi, giấu lẫn trong hàng hóa không vi phạm, đánh tráo, rút ruột, thẩm lậu đối với hàng hóa quá cảnh; mua bán, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới thông qua sàn giao dịch điện tử và vận chuyển về Việt Nam qua đường chuyển phát nhanh...

Đáng chú ý, trên tuyến biên giới đất liền hoạt động mua bán, vận chuyển hàng cấm như: ma túy, pháo nổ, thuốc lá điếu, động vật hoang dã quý hiếm; buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, gian lận thương mại và hàng giả như phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, đường cát, vàng, ngoại tệ, vải, quần áo, vật tư y tế, dược phẩm, dược liệu, mỹ phẩm, thuốc lá điện tử, rượu, bia, sữa, bánh kẹo, thực phẩm đông lạnh, hàng gia dụng… diễn ra phức tạp tại địa bàn các tỉnh: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Lào Cai, Điện Biên, Sơn La, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Phước, Tây Ninh, Long An, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang.

Trên tuyến biên giới Việt Nam-Lào, nổi lên hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy từ Lào qua biên giới các tỉnh Điện Biên, Sơn La vào Việt Nam để trung chuyển sang Trung Quốc tiêu thụ; hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép pháo nổ, vật liệu nổ, thuốc lá điếu, sản phẩm động vật hoang dã chủ yếu qua biên giới các tỉnh: Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị; hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép đường cát, mỹ phẩm, thuốc tân dược, gỗ quý, rượu, bia, gia súc, gia cầm, hàng gia dụng… chủ yếu qua biên giới các tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị. 

Trên tuyến biên giới Việt Nam-Campuchia, các đối tượng lợi dụng việc đi lại qua các đường mòn, lối mở, kênh rạch, sông, suối biên giới thuận tiện để buôn lậu, gian lận thương mại, mua bán, vận chuyển trái phép ma túy, pháo nổ, thuốc lá điếu, đường cát, trâu, bò, rượu, bia, vàng, ngoại tệ, lúa gạo, hàng tạp hóa... từ Campuchia vào Việt Nam.

Ảnh minh họa.

Tại các cảng biển, lợi dụng chính sách thông thoáng của Nhà nước và thực tế hoạt động xuất nhập hàng hóa qua các cảng biển có lưu lượng rất lớn, các đối tượng thành lập các doanh nghiệp, không khai báo hải quan, hoặc khai báo gian dối về số lượng, giá trị, chủng loại, xuất xứ…để trốn thuế, xuất lậu, nhập lậu hàng hóa có điều kiện, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Địa bàn trọng điểm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả là khu vực các cảng: Hải Phòng, Đà Nẵng, Bà Rịa-Vũng Tàu, Thành phố Hồ Chí Minh.

Trên các vùng biển, hoạt động buôn lậu, vận chuyển hàng cấm như ma túy, vật liệu nổ, thuốc lá điếu, vận chuyển trái phép các loại hàng hóa như: xăng, dầu, than, khoáng sản, hàng điện tử, điện lạnh, thực phẩm, hàng đông lạnh… diễn biến phức tạp trên các vùng biển: Quảng Ninh, Hải Phòng, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Ninh Thuận, Bà Rịa-Vũng Tàu, Thành phố Hồ Chí Minh, Sóc Trăng, Cà Mau, Kiên Giang. Các đối tượng thường hoán cải phương tiện khai thác, đánh bắt hải sản, sử dụng trang, thiết bị hiện đại, đổi tên, số hiệu phương tiện, lợi dụng đường phân định, vùng biển giáp ranh để mua bán, trao đổi, vận chuyển trái phép hàng hóa trên biển.

Do tình hình dịch bệnh Covid-19 trên thế giới, khu vực được kiểm soát, các chuyến bay quốc tế được mở trở lại, cho nên hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng cấm, hàng hóa khác qua đường hàng không và bưu chính quốc tế như: Nội Bài (Hà Nội) và Tân Sơn Nhất (Thành phố Hồ Chí Minh) có chiều hướng tăng cả về quy mô và số lượng. Các đối tượng lợi dụng hoạt động chuyển phát nhanh, dịch vụ bưu chính qua các tuyến hàng không, khai báo hàng hóa gửi từ nước ngoài về Việt Nam dưới dạng quà tặng, quà biếu để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm như ma túy, tiền chất, sản phẩm động vật hoang dã, các mặt hàng có giá trị cao, dễ cất giấu như ngoại tệ, xì gà, điện thoại di động, vật tư y tế, thuốc tân dược, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng.

Trên các địa bàn nội địa, tình hình sản xuất, mua bán, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu, hàng giả, hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, hàng hết hạn sử dụng, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm và các hành vi gian lận thương mại khác diễn ra trên hầu hết các địa bàn trong cả nước.

Nổi lên, hoạt động sản xuất, kinh doanh vải, quần áo, hàng gia dụng, vật tư y tế, thuốc chữa bệnh, rượu, bia, thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không hóa đơn, chứng từ, kém chất lượng, không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm trong các dịp lễ, hội, Tết diễn ra trên địa bàn các tỉnh, thành phố Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hưng Yên, Thanh Hóa, Đà Nẵng, Đồng Nai, Bình Dương, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ…

Hoạt động kinh doanh hàng hóa xuất xứ nước ngoài, không rõ nguồn gốc, hàng kém chất lượng, hàng không hóa đơn, chứng từ…diễn ra hầu hết các tỉnh, thành phố. Hoạt động kinh doanh, vận chuyển, tàng trữ hàng cấm, hàng hóa nhập lậu, hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng hóa thiết yếu… chủ yếu qua các sàn thương mại điện tử, trang mạng xã hội, ứng dụng bán hàng trực tuyến, dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh diễn ra ở hầu hết các địa bàn tỉnh, thành phố trong cả nước.

Xử lý 465 tỷ đồng hàng hóa vi phạm

Về tình hình chống buôn lậu, gian lận thương mại trong 2 tháng đầu năm, Tổng cục Hải quan nhận định, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới vẫn diễn biến phức tạp.

Từ 16/1 - 15/2/2023, ngành hải quan đã bắt giữ và xử lý vi phạm 713 vụ việc vi phạm pháp luật Hải quan. Trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 269 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan đã khởi tố 1 vụ và chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 9 vụ. Số tiền thu nộp ngân sách Nhà nước là 13 tỷ đồng.

Từ đầu năm đến ngày 15/2/2023, ngành hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 1.259 vụ việc vi phạm pháp Luật Hải quan. Trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 465 tỷ đồng. Cơ quan hải quan đã khởi tố 3 vụ và chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 12 vụ. Số tiền thu nộp ngân sách Nhà nước là 27,5 tỷ đồng.

Lực lượng chống buôn lậu Hải quan tạm giữ 52 xe mô-tô hiệu Brixton nghi gian lận xuất xứ, tại cảng Nam Hải (thành phố Hải Phòng) vào ngày 20/2/2023.

Bên cạnh phương thức, thủ đoạn mà các đối tượng buôn lậu thường sử dụng như khai sai tên hàng, chủng loại, số lượng, xuất xứ, trị giá hàng hóa... xuất hiện các phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi, khó lường như: không khai báo, khai không đúng với thực tế hàng hóa; che giấu nguồn gốc, tuyến đường của lô hàng; hàng hoá vi phạm được cất giấu tinh vi, giấu lẫn trong hàng hóa không vi phạm, đánh tráo, rút ruột, thẩm lậu đối với hàng hóa quá cảnh...

Tình hình hoạt động của tội phạm mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy, tiền chất qua biên giới vẫn diễn biến hết sức phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ, nhất là tại các cửa khẩu biên giới đường bộ, đường hàng không, đường biển.

Các vụ vi phạm điển hình:

Ngày 27/1, phát hiện xe vận chuyển của Công ty CP Vận tải thương mại Bảo Nguyên có 342kg pháo nổ Trung Quốc tại hải quan Tân Thanh (Lạng Sơn).

Ngày 28/1, kiểm tra hàng hóa khai báo của Công ty CP kỹ thuật công nghệ HMD phát hiện đóng lẫn 490 kg ngà voi.

Ngày 2/2, phát hiện trên sông Châu Đốc (An Giang) lô thuốc bảo vệ thực vật 2.800ml không rõ nhãn hiệu .

Ngày 6/2, phát hiện lô hàng nhập khẩu đóng trong container số FFAU1833771, vận chuyển trên tàu KOTA LIHAT chuyến E184 nhập cảnh cảng Lạch Huyện (Hải Phòng) ngày 3/2 có 125 kg ngà voi được đóng lẫn với sừng bò nhập khẩu.

Ngày 7/2, kiểm tra, lập biên bản bắt quả tang người phạm tội, đồng thời thu giữ và niêm phong 0,7 kg heroin, 6.000 viên ma túy tổng hợp (Amphera-mine) tại Yên Châu, Sơn La.

Nắm chắc tình hình để đấu tranh hiệu quả

Trước diễn biến phức tạp của hoạt động buôn lậu, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ trong toàn ngành cần chủ động phối hợp các lực lượng chức năng nắm chắc, dự báo sát, đúng tình hình; xác định tuyến, địa bàn, đối tượng trọng điểm, mặt hàng, hoạt động nổi lên; nhận diện phương thức, thủ đoạn hoạt động; đề ra các giải pháp phù hợp nhằm đấu tranh, ngăn chặn hiệu quả các hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả thuộc lĩnh vực, địa bàn phụ trách, quản lý.

Bên cạnh đó, nắm chắc tình hình tuyến, địa bàn quản lý, làm tốt công tác điều tra cơ bản theo dõi đối tượng, mặt hàng, hoạt động nổi lên; nhận diện phương thức, thủ đoạn hoạt động mới về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; thực hiện hiệu quả các chuyên đề, kế hoạch, văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia về chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả;

Xây dựng các chương trình, kế hoạch chuyên đề, cao điểm, các giải pháp tổ chức lực lượng, phương tiện, biện pháp nghiệp vụ kiểm tra, kiểm soát, phát hiện, ngăn chặn, xử lý hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; tập trung đánh trúng, đánh đúng đối tượng chủ mưu, cầm đầu đường dây, ổ nhóm, tụ điểm phức tạp, nổi cộm;

Tổng cục Hải Quan - Tăng cường đấu tranh chống buôn lậu xăng dầu và các mặt hàng sinh phẩm, vật tư, thiết bị y tế phòng, chống dịch Covid-19. (Ảnh minh hoạ).

Chủ động kết nối, trao đổi, chia sẻ thông tin, phối hợp các lực lượng, đơn vị, địa phương trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Cùng với đó thường xuyên rà soát khó khăn, vướng mắc, nhất là vướng mắc liên quan đến nơi sản xuất, xuất xứ hàng hóa, hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, hoạt động thương mại điện tử... kiến nghị sửa đổi, bổ sung, thay thế chính sách, pháp luật còn bất cập, sơ hở, góp phần nâng cao hiệu quả chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả;

Các đơn vị chủ động tiếp nhận, xử lý kịp thời tin báo về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả qua đường dây nóng. Đề cao và gắn trách nhiệm người đứng đầu các ngành, lực lượng chức năng, đơn vị, địa phương các cấp với kết quả công tác; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra công vụ nhằm phòng ngừa tiêu cực, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm cán bộ, công chức, viên chức thiếu tinh thần trách nhiệm, vi phạm kỷ luật, pháp luật, tham gia hoặc tiếp tay cho buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.