CPTPP, một “bệ phóng” phục hồi kinh tế và tăng cơ hội cho nông sản vươn xa

Phục hồi kinh tế

Sau hơn 2 năm chính thức có hiệu lực với Việt Nam (từ ngày 14/1/2019), CPTPP được đánh giá là “bệ phóng” cho kinh tế phục hồi, tác động tích cực tới xuất khẩu của  doanh nghiệp (DN), giúp chúng ta có cơ hội cơ cấu lại thị trường xuất - nhập khẩu theo hướng cân bằng hơn.

Hiệu quả lớn nhất là hoạt động thương mại xuất - nhập khẩu giữa Việt Nam với 10 nước thành viên còn lại của CPTPP, đặc biệt là những nước mà Việt Nam chưa từng có hiệp định thương mại tự do trước đây (FTA) ở khu vực châu Mỹ như Canada, Mexico…

Trong bối cảnh kinh tế gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid - 19, song với cánh cửa mở CPTPP, kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và các nước thành viên đều có tăng trưởng mạnh, đặc biệt là XK của Việt Nam tăng rất rõ rệt.

Riêng với Mexico và Canada, hai nước lần đầu tiên nước ta có FTA, kim ngạch cấp giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) trong năm 2020 ở mức khá cao, lần lượt là 867,3 triệu USD và 402 triệu USD, chiếm khoảng 27,45% và 9,2% trong tổng kim ngạch XK sang hai thị trường này.

Đơn cử, XK của Việt Nam năm 2020 sang Canada đạt 4,3 tỷ USD, tăng 12%; sang Mexico đạt 3,1 tỷ USD, tăng 11%; sang Chile đạt 1 tỷ USD, tăng 8,3%...

Kim ngạch XK của Việt Nam sang các đối tác trong CPTPP cũng đạt mức tăng trưởng cao trong quý 1 năm 2021, như: Canada tăng 13,7%, Australia tăng 17%, Chile tăng 25,6%, Mexico tăng 12,7%, New Zealand tăng 35,1%...

Với những lợi ích mà CPTPP mang lại, XK của Việt Nam tăng trưởng khá mạnh. CPTPP hiện bao phủ thị trường 495 triệu dân và đóng góp 13,5% GDP toàn cầu với tổng kim ngạch thương mại hơn 10.000 tỷ USD. CPTPP được đánh giá là hiệp định thương mại tự do hấp dẫn. Gần đây, Vương quốc Anh và Trung Quốc đã nộp đơn xin gia nhập hiệp định này, hứa hẹn mang đến nhiều cơ hội mới trong hoạt động xuất - nhập khẩu từ các thị trường tiềm năng.

Tạo đà nông sản vươn xa

Các FTA thế hệ mới mở ra cơ hội mới, đặt Việt Nam trước sân chơi mới với những thay đổi mang tính chiến lược nhằm nâng cao khả năng hợp tác kinh tế, gỡ bỏ những rào cản thuế quan trước đây từng cản trở quá trình giao thương giữa các quốc gia.

Với CPTPP, hàng loạt nông sản xuất khẩu của các nước thành viên, trong đó có Việt Nam, sẽ được giảm thuế như: Tại thị trường Canada, Việt Nam đạt được thỏa thuận 100% kim ngạch XK gỗ được xóa bỏ thuế quan; được xóa bỏ thuế quan 78% kim ngạch XK nông sản, 91% kim ngạch XK thủy sản và 97% kim ngạch XK gỗ tại thị trường Nhật Bản; Chile sẽ xóa bỏ thuế đối với hầu hết các mặt hàng nông sản, thủy sản có thế mạnh XK của Việt Nam…

Một cơ hội khác lớn hơn mở rộng thương mại là hoạt động đầu tư xuyên quốc gia đi kèm với khoa học - công nghệ và nâng cao trình độ kỹ năng lao động. Tham gia CPTPP, một số nước không có lợi thế về nông nghiệp có thể sẽ chuyển nguồn đầu tư sang Việt Nam. Khi có đầu tư nước ngoài, bên cạnh việc tạo thêm việc làm, tăng thu nhập, điều quan trọng nhất là nền nông nghiệp Việt Nam sẽ hấp thụ khoa học kỹ thuật mới, thay đổi cách làm truyền thống, nâng cao hiệu quả.

Theo các chuyên gia kinh tế, CPTPP là khối thị trường XK lớn nhất của các doanh nghiệp tôm Việt Nam. Mặt hàng XK rau quả cũng tăng trưởng mạnh sang khối này từ khi CPTPP có hiệu lực.

Là doanh nghiệp hoạt động trong ngành rau quả, bà Nguyễn Thị Hồng Thu, Giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu (Bến Tre), cho biết, dù được ưu đãi thuế quan, nhưng muốn gia tăng XK hàng hóa vào các nước thành viên CPTPP, doanh nghiệp Việt cần chuẩn hóa sản xuất, chế biến; mở rộng vùng trồng, cấp mã số cho nhiều loại trái cây và quản lý vùng trồng ngày càng chặt chẽ hơn để có điều kiện gia nhập thị trường, tránh bị rủi ro.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, đánh giá, việc tận dụng tính hiệu lực của các FTA thế hệ mới như EVFTA (Hiệp định Thương mại tự do Liên minh châu Âu-Việt Nam), CPTPP, UKVFTA (Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Vương quốc Anh)… đang giúp mở đường ra cho DN tăng kim ngạch xuất khẩu rau quả.

Đặc biệt, theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), hiện nay, CPTPP vẫn là khối thị trường XK hàng đầu của các DN tôm Việt Nam. 5 tháng đầu năm nay, giá trị XK tôm sang khối này đạt 383,4 triệu USD, tăng 11,8%, chiếm 28,8% tổng giá trị XK tôm.

Sau khi CPTPP có hiệu lực, XK thuỷ sản của Việt Nam sang khối thị trường này tăng trưởng gần 3% trong năm 2019, trong đó XK sang Nhật Bản, Australia đều tăng 6%, XK sang Bruney 10%, XK sang Malaysia và Peru tăng nhẹ 1%. Sang năm 2020 và 2021, XK sang NewZealand tăng 20% và 18% trong năm 2020, năm 2021. XK sang Mexico tăng vọt 65%, sang Brunei tăng 34% trong năm 2021.

Với kim ngạch 2,2-2,3 tỷ USD/năm, vị thế của khối CPTPP thể hiện rõ hơn khi mà tỷ trọng của khối này trong tổng kim ngạch XK thuỷ sản của Việt Nam tăng từ 25% năm 2018 lên gần 28% năm 2021.

Thời gian qua, Bộ Công Thương đã tích cực phối hợp với các bộ ngành, đặc biệt là Bộ Nông nghiệp và PTNT trong việc đàm phán, mở cửa thị trường về mặt kỹ thuật để giúp cho các sản phẩm nông sản, đặc biệt là trái cây có thể thâm nhập được thị trường của các nước CPTPP.

Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đổi mới các hình thức về xúc tiến thương mại để giúp DN có thể đạt được hiệu quả xúc tiến cũng như mở rộng tầm với của DN để vươn đến các thị trường khác trong CPTPP trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp như hiện nay.