Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 2: Bước ngoặt hay cơ hội cuối cùng?

Nhà Xanh (Phủ Tổng thống Hàn Quốc) hy vọng cuộc gặp Thượng đỉnh lần thứ 2 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un sẽ là “bước ngoặt” trong nỗ lực loại bỏ vũ khí hạt nhân trên Bán đảo Triều Tiên nhưng một tờ báo đã gọi đây là “cơ hội cuối cùng”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un. Ảnh: Getty.

Nhà Trắng hôm 18/1 tuyên bố, ông Donald Trump và ông Kim Jong Um sẽ gặp nhau lần thứ 2 vào cuối tháng 2 sắp tới sau cuộc gặp đầu tiên hồi tháng 6 năm ngoái tại Singapore.

Kể từ sau Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần đầu tiên, các cuộc đàm phán giữa hai bên đã bị đình trệ và Bình Nhưỡng luôn thể hiện sự ưu tiên rõ ràng muốn làm việc trực tiếp với Tổng thống Trump hơn là các thành viên khác trong chính quyền ở Washington.

Chạy đua với thời gian

Trong suốt nhiều tháng, Đại diện đặc biệt của Mỹ về Triều Tiên Stephen Biegun đã nhiều lần bị phớt lờ khi nỗ lực mở các cuộc đối thoại mới với Triều Tiên. Và phải đến hôm 19/1, ông mới tới Stockholm, Thụy Điển để tham gia cuộc đàm phán cấp làm việc kéo dài 4 ngày với Thứ trưởng Ngoại giao Triều Tiên Choe Son Hui.

“Một tháng không phải là nhiều thời gian nếu họ [Mỹ và Triều Tiên-ND] muốn có được kết quả thực sự, vì vậy họ sẽ cần phải làm việc nghiêm túc và rất bận rộn. Hội nghị Thượng đỉnh tiếp theo sẽ là một chỉ dấu về việc liệu phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên thực sự có thể xảy ra hay không, phi hạt nhân hóa như thế nào và mất bao lâu”, Duyeon Kim, nhà phân tích tại Trung tâm An ninh Mỹ nói.

Hiện có hai luồng ý kiến đối lập giữa phe theo đường lối bảo thủ và phe theo đường lối tự do ở Hàn Quốc về khả năng cuộc gặp có thể đạt được kết quả quan trọng.  Mặc dù vậy, cả hai đều nhất trí cho rằng, cột mốc quan trọng ở Singapore là điểm khởi đầu để hai bên bắt tay vào việc giải quyết những khúc mắc đang tồn tại.

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, người luôn ủng hộ mạnh mẽ nhất quá trình cải thiện quan hệ Mỹ-Triều đã kêu gọi cả hai bên cùng phải có những bước đi vững chắc. Nhưng để điều đó xảy ra, giới quan sát cho rằng, điều quan trọng là ông Biegun và ông Choi sẽ xây nền móng đó như thế nào trong vài tuần tới.  

“Điều này cho thấy một thách thức rõ rệt khi có rất ít cơ sở để có thể tin rằng Triều Tiên coi Biegun là một nhân vật có ảnh hưởng trong chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump”, cây bút Ankit Panda của tờ The Diplomat (Nhật Bản) nhận định.

"Triều Tiên muốn chờ đợi và để thời gian trôi qua càng nhiều càng tốt trong khi họ không làm gì đáng kể để giải trừ hạt nhân, và trở thành một quốc gia hạt nhân được chấp nhận ở khu vực và quốc tế ", ông Joseph Yun, người từng là nhà thương thuyết hàng đầu của Mỹ về vấn đề Triều Tiên giai đoạn từ 2016-2018 bình luận.

Theo ông Yun, để tránh điều đó, cả ông Trump và ông Kim cần phải ngồi vào bàn đàm phán và có một số khuôn khổ để vạch ra một khoảng thời gian hợp lý. “Một thỏa thuận có ý nghĩa hoàn toàn có thể đạt được”, ông Yun kết luận.

Bước ngoặt hay cơ hội cuối cùng?

Nhà lãnh đạo Kim Jong Un đã cam kết sẽ dỡ bỏ bãi thử hạt nhân quan trọng nhất của Triều Tiên tại Yongbyon nếu Mỹ có các bước đi tương ứng , đồng thời trong thông điệp mừng Năm mới 2019, ông Kim cũng tuyên bố ngừng sản xuất vũ khí hạt nhân.

Theo ông Yun, nếu có thể xác minh được những cam kết của ông Kim là sự thật và nếu các thanh sát viên quốc tế có thể tới Yongbyon để xác thực thì đó là sự tiến bộ rất có ý nghĩa. Đổi lại, Triều Tiên có thể yêu cầu nới lỏng trừng phạt, trước tiên thông qua việc Mỹ cho phép các dự án hợp tác kinh tế giữa hai miền Triều Tiên.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận là có những lo ngại đang ngày càng gia tăng ở Nhật Bản và trong những người bảo thủ ở Hàn Quốc. Họ cho rằng ông Trump nên tập trung gây sức ép để Triều Tiên phải tháo dỡ các tên lửa đạn đạo liên lục địa, đặc biệt là sau khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trả lời Fox News hồi đầu tháng này rằng mục tiêu chính của tiến trình phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên là đảm bảo an ninh cho người Mỹ.

 “Có thể hiểu rằng Mỹ chủ yếu quan tâm đến các tên lửa tầm xa có khả năng gây ra mối đe dọa cho nước Mỹ. Tuy nhiên, Washington đã đưa ra cam kết quốc phòng với các đồng minh của mình và điều quan trọng là họ phải tìm cách giảm bớt mối đe dọa không chỉ cho bản thân mà còn cho các đối tác trong khu vực”, cựu quan chức ngoại giao Mỹ Mintaro Oba nói.

Lo lắng này cũng được phản ánh trong một bài xã luận đăng tải trên tờ Dong-A Ilbo bảo thủ của Hàn Quốc hôm 19/1. Bài báo này cảnh báo rằng Mỹ thậm chí có thể đề xuất rút một số quân khỏi Hàn Quốc để đổi lấy việc Triều Tiên loại bỏ các tên lửa tầm xa. Kết quả là để lại Hàn Quốc phải “giơ đầu chịu báng”.

Oba thừa nhận ông đánh giá cao bầu không khí tích tực, giảm căng thẳng và xây dựng nhằm củng cố mối quan hệ giữa hai nhà lãnh đạo thông qua cuộc gặp Thượng đỉnh. Mặc dù vậy, theo Oba, ông không lạc quan về cơ hội ông Trump và ông Kim có thể đạt được tiến bộ thực sự đối với tiến trình phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên bởi không bên nào có dấu hiệu cho thấy họ sẵn sàng “xuống nước”.

“Những rào cản vẫn còn ở mức cao. Mục tiêu mà Washington nhấn mạnh trước công chúng càng nhiều tham vọng thì càng có nhiều nguy cơ Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ 2 thất bại”, Oba nhận định.

Trong khi tờ Dong-A Ilbo cảnh báo rằng một Hội nghị Thượng đỉnh vội vã có thể dẫn đến “sự dễ dãi nguy hiểm” đối với vấn đề hạt nhân Triều Tiên thì tờ JoongAng Ilbo nói rằng cuộc gặp giữa ông Trump và ông Kim có thể có tiến triển ý nghĩa.

Trong bài viết có tiêu đề “The Last Chance” (tạm dịch là “Cơ hội cuối cùng”) đăng trên tờ JoongAng Ilbo, tác giả bài báo nhấn mạnh: “Đồng hồ đang điểm. Một hoặc hai tháng kể từ thời điểm này sẽ là một bước ngoặt. Thể hiện sự chân thành đối với phi hạt nhân hóa là cách duy nhất để Triều Tiên tiến bước”./.