Ống nước Sông Đà: Nên dùng ống HDPE hay ống gang?

Đường ống nước Sông Đà số 1 trước đó đã bị vỡ tới 17 lần do sử dụng ống cốt sợi thuỷ tinh. Nguyên nhân ống vỡ được cơ quan chức năng chỉ ra là do sử dụng chất liệu composite cốt sợi thủy tinh không phù hợp trên nền đất phức tạp.

Từ giữa năm 2014, Công ty TNHH Nhựa châu Âu Xanh (EuroPipe) và Công ty TNHH AMACCAO E&C đã có công văn gửi Bộ Xây dựng, UBND TP Hà Nội và TCty CP Vinaconex đề xuất sử dụng ống HDPE thay vì ống gang dẻo.

Theo Liên danh EuroPipe và AMACCAO, ống HDPE mới là loại ống sử dụng nhiều nhất trên toàn thế giới cho ngành cấp nước bởi những lợi điểm tuyệt đối như: hiệu quả kinh tế cao, dễ thi công lắp đặt, an toàn cho dẫn nước sạch do không phôi nhiễm chất độc vào nước, chi phí bảo trì bảo dưỡng thấp, độ bền tới hơn 100 năm tuổi.

Theo thống kê của Borouge, hãng sản xuất hạt nhựa HDPE hàng đầu thế giới, ống HDPE chiếm 56% lượng ống dẫn nước trên toàn thế giới, trong khi đó ống gang tụt xuống chiếm 27%, ống thép là 8%, còn lại là các ống dẫn bằng vật liệu khác.

Ống HDPE có tuổi thọ bình quân trên 100 năm tuổi, trong khi đó ống gang chỉ có tuổi thọ từ 20 – 25 năm. Điều quan trọng là, ống HDPE có lòng trong của ống trơn nhẵn, không có ma sát lực cản và không bị gỉ sét theo thời gian như ống gang.

Xu thế của các nước trên thế giới hiện nay đã đào bóc lên thay thế hầu hết ống gang sau 15-25 năm sử dụng bằng ống HDPE, bởi theo nghiên cứu của các nhà khoa học ngành nước thì ống gang dẻo sau khi sử dụng 7-8 năm sẽ bị gỉ (thành những lỗ như rỗ tổ ong trong lòng ống) và những phoi gỉ sẽ ngấm vào nước ăn, đồng thời làm cản trở dòng chảy, các lỗ tổ ong này là nơi kí sinh trùng, vi khuẩn trú ngụ đối với các điểm cuối hạ lưu tuyến truyền dẫn khi lượng chất xử lý giảm nồng độ. Đối với các nước châu Âu, Bắc Mỹ và các nước phát triển vì họ uống ngay nước từ vòi của nước máy (mà không cần phải mua nước uống đóng bình và đóng chai hoặc đun sôi nước máy như Việt Nam) thì quy định bắt buộc phải sử dụng ống HDPE, không bao giờ cho phép sử dụng ống gang để bảo đảm an toàn cho sức khoẻ.

Đường ống nước Sông Đà số 1 trước đó đã bị vỡ tới 17 lần do sử dụng ống cốt sợi thuỷ tinh. Nguyên nhân ống vỡ được cơ quan chức năng chỉ ra là do sử dụng chất liệu composite cốt sợi thủy tinh không phù hợp trên nền đất phức tạp.

“Ống HDPE có độ mềm dẻo tốt hơn so với các loại vật liệu truyền dẫn chất lỏng khác như gang, thép nên ống HDPE đặc biệt phù hợp cho việc thi công các đường ống dẫn nước ở các địa bàn có nền đất yếu hay biến động, rất phù hợp với dự án nước sạch Sông Đà do toàn bộ đường ống này chạy bên cạnh đường cao tốc Láng-Hòa Lạc nên sự rung động thường xuyên này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các loại ống dễ gãy, gễ vỡ, dễ nứt nhưng lại hoàn toàn vô hại với ống HDPE.” Ông Jonas Danielson, Tổng Giám đốc kinh doanh Công ty EuroPipe Vietnam, phân tích.

Ngay tại Việt Nam, ống HDPE hiện nay sử dụng gần như trên 90% cho các công ty nước sạch, các trung tâm đô thị trên toàn quốc và đã đưa vào sử dụng nhiều năm nay nhưng chưa xảy ra bất cứ sự cố nào.

Liên danh EuroPipe và AMACCAO có nhà máy sản xuất ống nước đặt tại Việt Nam với tổng mức đầu tư hơn 400 tỷ đồng, có thể sản xuất ống HDPE tới đường kính lớn nhất Việt Nam hiện nay là 1200mm. Nhà máy có dây chuyền thiết bị sản xuất được nhập khẩu 100% từ CHLB Đức. Nhà máy được điều hành bởi 100% các quản lý và kỹ sư là người châu Âu theo tiêu chuẩn châu Âu.

Lãnh đạo Liên danh EuroPipe – AMACCAO, ông Tô Văn Nhật và ông Jonas Danielson chia sẻ rằng vì nhận thức được tầm quan trọng của dự án, tính xã hội và nhân văn của công trình và trách nhiệm của người trong nghề nên, vào thời điểm năm 2014, hai ông đã trực tiếp đến gặp lãnh đạo cao cấp của Chủ đầu tư để bày tỏ: “do tính chất khẩn cấp của dự án, EuroPipe và Amaccao sẵn sàng cam kết ứng vốn 100% giá trị của gói thầu cung cấp ống cho Chủ đầu tư từ 1-2 năm (khi biết UBND TP Hà Nội dự kiến đầu tư và kể cả sau này khi biết là Vinaconex vẫn trực tiếp triển khai” để cân đối nguồn vốn. Liên danh này cũng khẳng định sẽ sản xuất và thi công xong trong 200 ngày và đảm bảo 30 năm bảo hành bằng tài sản của Liên danh không có sự cố vỡ nào xảy ra đối với đường ống nước sạch Sông Đà số 2”.

Được biết theo thiết kế trong 21 km thì có một phần nhỏ ống đường kính D1800 và còn lại là ống đường kính D1600 , trong khi liên danh EuroPipe - AMACCAO và ở Việt Nam chỉ có sản xuất ống Hdpe đường kính đến D1200, ông Jonas Danielson (Tổng giám đốc kinh doanh Công ty Nhựa Châu Âu Xanh - EuroPipe) cho biết: “Chúng tôi (các chuyên gia và kỹ sư của Liên danh EuroPipe - AMACCAO) đã khảo sát rất kĩ tuyến đường, mặt cắt ngang của Đại lộ Láng - Hoà Lạc, phần hành lang đất được phép bố trí cho các tuyến ống đủ rộng để dự phòng chôn khoảng 08 -10 tuyến ống HDPE từ 1200 - 2000 (đúng khoảng cách tiêu chuẩn chôn ống cần thiết), cho nên chúng tôi kiến nghị sử dụng thay thế 01 tuyến 1600 gang bằng 02 tuyến ống 1200 HDPE sẽ có mặt cắt ướt truyền dẫn lớn hơn và đặc biệt phù hợp với các phương án dẫn nước trên thế giới là không nên dồn vào 01 tuyến ống (để dự phòng sửa chữa, bảo trì, sự cố, tức là nếu lâu dài vài chục năm sử dụng sẽ phải có lúc bảo trì, sửa chữa các trạm bơm hay phụ kiện đấu nối cho mỗi tuyến ống thì vẫn còn 01 tuyến ống còn lại phục vụ được 50% nhu cầu, nếu bảo trì vào thời kì thấp điểm 1-2 ngày không ảnh hưởng gì đến sinh hoạt của nhân dân. Như vậy, vẫn còn đất dự phòng cho 06 tuyến ống để dẫn nước về thành phố trong tương lai khi cần phát triển tiếp. Chúng tôi được Liên danh cho biết giá thành sử dụng gói HDPE theo phương án nêu trên còn rẻ hơn phương án sử dụng ống gang dẻo như gói thầu đã mở vừa qua”.

Đường nước sạch Sông Đà số 2 được khởi công ngày 7/10/2015 sau nhiều lần trì hoãn, công trình nằm trong dự án hệ thống cấp nước cho gần 200.000 hộ dân dọc chuỗi đô thị Sơn Tây - Hòa Lạc - Xuân Mai - Miếu Môn - Hà Nội - Hà Đông, do TCty Vinaconex làm chủ đầu tư và khởi công năm 2004. Tuy nhiên, vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc (nay là Thủ tướng Chính phủ) đã đồng ý với kiến nghị của UBND TP Hà Nội về việc dừng ký kết hợp đồng với nhà thầu Trung Quốc cung cấp vật tư ống gang dẻo cho dự án.

Thiết nghĩ, đây là công trình quan trọng mang tính quốc gia, ảnh hưởng lớn tới an ninh nguồn nước cho hàng trăm hộ gia đình ở Thủ đô Hà Nội nên việc sử dụng loại ống bền, đảm bảo sức khoẻ, phù hợp với xu hướng cấp tiến của thế giới, bố trí phương án số ống để dự phòng sự cố, bảo trì phù hợp để người dân không bị ảnh hưởng lại có sự bảo đảm bằng tài sản doanh nghiệp là hợp lý và nên làm.

Bình Phương/Xây dựng