Phát triển nông nghiệp thông minh: Cung cấp lương thực và tạo không gian sống xanh

Do vậy, ở nhiều thành phố trên thế giới, đã và đang chuyển sang sử dụng công nghệ để phát triển nông nghiệp thông minh nhằm cung cấp lương thực, thực phẩm tươi sống và tạo không gian xanh, không khí trong lành cho người dân.

Nông nghiệp thông minh trên thế giới

Theo PGS.TS Đào Thế Anh, Phó giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, nông nghiệp theo chiều dọc và nông nghiệp đô thị nói chung có lợi ích đáng kể cho các khu vực có nguồn lực để đầu tư. Tuy nhiên, giải pháp đơn lẻ này không giải quyết một vấn đề lớn hơn, như giúp mọi người tiếp cận đủ thực phẩm bổ dưỡng. Nông nghiệp theo chiều dọc không phải là giải pháp để giải quyết nạn đói trên toàn thế giới, nhưng chắc chắn là một phần không thể thiếu của giải pháp tổng thể.

Nông dân tỉnh Chiết Giang (Trung Quốc) sử dụng thiết bị bay không người lái để kiểm soát sâu bệnh hại hoa màu. Ảnh: THX

Năm 2017, thế giới đầu tư 10,1 tỷ USD vào công nghệ thực phẩm nông nghiệp, trong đó có 200 triệu USD tài trợ cho hình thức nông nghiệp theo chiều dọc. Rõ ràng, nông nghiệp đô thị đang và sẽ là thành phần thiết yếu trong cách mà các quốc gia và thành phố tái cấu trúc hệ thống để có được nguồn cung cấp thực phẩm tươi sống sẵn có hơn, linh hoạt hơn và thân thiện hơn với môi trường.

Nhằm đảm bảo an toàn lương thực thực phẩm cho đô thị, nhiều thành phố trên thế giới bắt đầu thực hiện chính sách khuyến khích sự tăng trưởng của nông nghiệp đô thị như một phần quan trọng của hệ thống lương thực phẩm địa phương, đặc biệt, sau khủng hoảng do đại dịch Covid-19 gây ra.

Chẳng hạn, New York (Mỹ) đã có chính sách đầu tư 2 triệu USD để toàn bộ nhà hoặc khu phố thử nghiệm các công nghệ canh tác đô thị. Nhiều thành phố khác đã thông qua các quy tắc phân vùng và bắt đầu các chương trình để thúc đẩy mở rộng nông nghiệp đô thị. Tại Paris (Pháp), sáng kiến thành phố có tên “Parisculteurs” hướng đến mục đích bao phủ mái nhà và tường với 100ha không gian xanh, trong đó dành một phần ba không gian cho sản xuất thực phẩm. Các nhà khoa học Singapore khuyến khích phát triển trang trại đô thị như một phần của yêu cầu xây dựng xanh.

Mô hình này đã được thử nghiệm thông minh ở Singapore, cây được trồng trong các tòa nhà cao tầng, cho lợi ích rất rộng, công nghệ rất mạnh và kết quả tốt. Nông nghiệp theo chiều dọc có những lợi thế mới, như sản xuất cây trồng quanh năm, không mất mùa liên quan đến thời tiết do hạn hán, lũ lụt, sâu bệnh; phương pháp hữu cơ, không thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu hoặc phân bón; giảm đáng kể việc sử dụng nhiên liệu động cơ đầu tư cho máy kéo, máy cày, vận chuyển; cắt giảm vận chuyển, bảo vệ lương thực trong giai đoạn từ nông trại đến người tiêu dùng.

Ở Chicago (Mỹ), nông trại theo chiều dọc đang mọc lên ở các khu vực đô thị, một số trong các tòa nhà cũ đã được tái sử dụng cho nông nghiệp. Hoặc như ở New Jersey (Mỹ), một công ty nông nghiệp trong nhà đã thực hiện kế hoạch đột phá bằng một trang trại theo chiều dọc rộng 78.000m2, trồng 12 tầng rau diếp lá đỏ, cải xoăn, cải chíp và các loại rau khác. Lợi ích lớn nhất của canh tác theo chiều dọc là bảo tồn nước. Hệ thống thủy canh và khí canh chỉ cung cấp lượng nước vừa đủ và được tuần hoàn nhờ hệ thống. Trung bình, các trang trại và nhà kính trong nhà sử dụng nước ít hơn 70% so với cách thức trồng rau truyền thống. Mặt khác, chi phí vận chuyển có thể dễ dàng hơn, nên sản phẩm rau khi đến tay người tiêu dùng sẽ vẫn còn giữ độ tươi nguyên, ít bị bỏ đi do hư hỏng.

Tuy nhiên, sự gia tăng nông nghiệp theo chiều dọc mặc dù rất ấn tượng, nhưng ngành nông nghiệp này cũng đang đối mặt với nhiều thách thức do áp lực chi phí. Thực tế là chỉ việc triển khai công nghệ của một trang trại nhỏ cũng đã phải tốn ít nhất 280.000 USD. Mặc khác, chi phí để xây dựng trang trại phức tạp với công nghệ tân tiến hơn có thể lên đến 15 triệu USD. Các chi phí ánh sáng, lao động có thể gây áp lực hơn nữa cho các công ty khi cạnh tranh với các nhà sản xuất hữu cơ và sản xuất truyền thống. 1kg rau xanh được trồng theo phương pháp canh tác theo chiều dọc có giá khoảng 33 USD, trong khi sản phẩm hữu cơ có giá chỉ 23 USD.

Trợ giúp từ thiết bị bay không người lái

Ngày càng nhiều thanh niên ở Trung Quốc trở về nông thôn để bắt đầu khởi nghiệp với vài trăm mẫu ruộng, dấy lên phong trào nông dân trẻ làm giàu với sự trợ giúp từ thiết bị bay  không người lái.

Trần Lệ Hoa, SN 1990, trở về quê nhà ở tỉnh Chiết Giang vào năm 2019 do công việc khó khăn ở thành phố. Về quê, chứng kiến bố mẹ  phải làm nông cực nhọc nên cô tìm cách khắc phục.

Mong muốn của cô là hoàn thiện quy trình trồng và quản lý đất nông nghiệp thông minh thông qua các phương tiện không người lái. Với sự trợ giúp của công nghệ cao, khu đất nông nghiệp không cần người làm do cô và anh họ cùng quản lý cuối cùng đã trở thành hiện thực.

Ngải Hải Bằng cũng trở về quê sau khi tốt nghiệp đại học chuyên ngành nông nghiệp. Năm 2020, sản lượng cánh đồng bông thông minh gần 2 ha do anh trồng và quản lý vượt 400 kg. Anh tin rằng mô hình này cũng có thể được áp dụng để trồng bông trên cánh đồng lớn. Điều này sẽ giúp cải thiện đáng kể sản lượng và chất lượng bông của Trung Quốc.

Trong vụ gieo trồng mùa xuân năm nay, Ngải Hải Bằng và thanh niên trong làng tham gia thử thách cánh đồng bông siêu lớn ở địa phương. Họ đã trồng và quản lý hơn 1.000ha bông. Vào cuối tháng 9, năng suất bông đạt hơn 100 kg/ha.

Trong khi đó, nông dân 9x Thượng Niên Quân ở tỉnh Chiết Giang đã tiến hành thử nghiệm gieo hạt bằng thiết bị bay không người lái vào năm ngoái và hài lòng với kết quả đạt được. Anh nói với Tân Hoa xã: “Việc gieo sạ khoảng 53ha chỉ trong vài ngày là xong. Nếu chúng ta sử dụng máy móc thông thường thì mất 20 ngày. Bón phân bằng thiết bị bay không người lái khá tiết kiệm, đồng đều hơn so với việc bón phân thủ công”.

Trước kết quả ở tỉnh Chiết Giang, các vùng nông thôn tỉnh Hà Nam cũng triển khai cách hoạt động trồng trọt bằng  thiết bị bay không người lái.

Sự tiếp sức từ Chính phủ

Từ cuối năm 2020, Chính phủ Hàn Quốc hỗ trợ các nông dân trẻ đủ điều kiện, từ 18 - 40 tuổi, số tiền lên đến 1 triệu won (khoảng 21 triệu đồng) mỗi tháng trong 3 năm đầu định cư ở nông thôn. Bên cạnh đó, những người mới làm quen với việc trồng trọt có thể được hỗ trợ trong việc thuê đất nông nghiệp, tham gia các khóa đào tạo tại chỗ.

Theo Bộ Nông nghiệp, Lương thực và Nông thôn Hàn Quốc, thu nhập trung bình của các hộ nông dân nước này đạt mức cao kỷ lục, 45 triệu won (876,5 triệu đồng) trong năm 2020 nhờ trợ cấp của Chính phủ.

Chính quyền tỉnh Gyeongsangnam đầu tư 90 tỉ won (hơn 1.750 tỷ đồng) vào việc xây dựng một trang trại thông minh rộng 48 ha. Dự án này thu hút 52 nông dân trẻ trên toàn quốc tham gia.

Ông Kim Kyoung-soo, Chủ tịch tỉnh Gyeongsangnam, nhấn mạnh: “Mục tiêu của chúng tôi là làm hồi sinh các khu vực nông thôn bằng cách giúp những nông dân trẻ định cư thành công thông qua việc áp dụng các công nghệ canh tác thông minh để làm giàu”.

Kim Tae-wook, 32 tuổi, du học ở Mỹ và dự định gắn bó lâu dài với nông nghiệp, cho biết: “Tôi hỗ trợ phân tích các dữ liệu để nông nghiệp thông minh mang lại hiệu quả cao hơn cho nông dân”.

Tương tự, Nhật Bản cũng có ưu đãi đối với lao động chuyển sang làm nghề nông như cung cấp chỗ ở gần trang trại, hỗ trợ phát triển công nghệ phục vụ quá trình sản xuất nông nghiệp, giảm thuế cho các công trình nghiên cứu và các công ty đầu tư vào lĩnh vực này.

Tại Ukraine, nhằm tận dụng tối đa điều kiện đất đai, từ ngày 1/7/2021, nước này mở cửa thị trường đất nông nghiệp trong một diễn biến được mô tả là “một trong những cột mốc quan trọng nhất kể từ khi giành được độc lập”.

Nước đi này, theo Tổ chức Nghiên cứu Atlantic Council (Mỹ), tạo cú hích cho ngành nông nghiệp vốn đã phát triển mạnh mẽ của Ukraine, có thể biến quốc gia này thành một “siêu cường nông nghiệp”.

Mục tiêu của đợt cải cách này là thiết lập bộ quy tắc rõ ràng nhằm bảo đảm an sinh và công bằng xã hội, loại bỏ tham nhũng để thúc đẩy tăng trưởng thông qua hệ thống giám sát kỹ thuật số. Để bảo đảm tính minh bạch, Ukraine đã xây dựng cổng dữ liệu mở, cho phép mọi cá nhân theo dõi thông tin chi tiết liên quan đến việc sở hữu và sử dụng đất canh tác.