AI, giải pháp chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Theo Tạp chí Fortune, lượng phát thải toàn cầu được dự kiến tăng 10% trong vòng 8 năm tới, thúc đẩy sự gia tăng của hạn hán, lũ lụt, nắng nóng gay gắt trên diện rộng và nhiều tác động tiêu cực do thiên tai.

Tăng cường ứng dụng công nghệ

Trong bối cảnh thách thức của biến đổi khí hậu toàn cầu, AI lần đầu tiên được nhấn mạnh là một trong những giải pháp quan trọng và đầy tiềm năng để giải quyết các vấn đề khí hậu tại Hội nghị thượng đỉnh COP28 về biến đổi khí hậu.

Báo cáo về AI xuất bản vào tháng 11/2023 của Boston Consulting Group (BCG) cho thấy, thông qua việc tăng cường các ứng dụng và công nghệ đã được chứng minh là hiệu quả, công nghệ này có thể giúp giảm thiểu 5-10% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu vào năm 2030 - tương đương với tổng lượng khí thải hằng năm của Liên minh châu Âu.

Nhiều ứng dụng mới của AI đã được đưa vào nông nghiệp, giúp cải thiện năng suất và hiệu quả sản xuất.

Trong lĩnh vực dự báo và phòng ngừa thiên tai, Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) cho biết, các công nghệ dựa trên AI mang lại những khả năng chưa từng có trước đây cho việc xử lý lượng dữ liệu khổng lồ, trích xuất các thông tin có ích và cải thiện các mô hình dự đoán.

Theo báo Indian Express, tại COP28, Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) và Tập đoàn máy tính IBM đã giới thiệu công cụ AI watsonx.ai. Công cụ này cho phép người dùng giám sát trái đất từ không gian, đo lường những thay đổi môi trường đang xảy ra và đưa ra dự báo.

Với kho dữ liệu từ NASA và công nghệ AI của IBM, watsonx.ai giúp các nhà khoa học ước tính mức độ, kể cả trong quá khứ và tương lai, của cháy rừng, lũ lụt cũng như nhiệt độ tại các đô thị.

Theo NASA, năm 2024, các nhà khoa học có thể làm việc với 250.000 terabyte các bộ dữ liệu khí hậu.

Cũng theo báo cáo của BCG, 87% giám đốc điều hành (CEO) thuộc khu vực tư nhân và khu vực công tin tưởng AI là một công cụ thiết yếu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Đối với ngành vận tải, AI mang lại lợi ích khi giảm thiểu mức năng lượng cần tiêu thụ thông qua việc định hướng và xác định các tuyến đường tối ưu nhất.

Trong nông nghiệp, AI giúp tiết kiệm đáng kể lượng nước ngọt bị lãng phí nhờ tối ưu hóa việc tưới tiêu cho cây trồng, năng suất cũng có thể cao hơn. Ở Ấn Độ, với sự hỗ trợ của AI, năng suất đậu phộng tăng 30%.

Tạo chính sách đồng bộ

Theo nhận định của Tạp chí Fortune, cần có sự hợp tác của con người và nhiều thành phần trong xã hội để AI có thể được ứng dụng hiệu quả vào công tác đối phó biến đổi khí hậu.

Bên cạnh các quan chức chính phủ, doanh nhân, chuyên gia công nghệ..., trọng tâm của “buổi đầu của công nghệ AI” hiện nay nằm trong tay của các nhà hoạch định chính sách.

Trong thời gian gần đây, các nhà lập pháp ở Hoa Kỳ và nhiều quốc gia khác đang nỗ lực xây dựng các quy định cho việc phát triển AI an toàn.

Tuy nhiên, giáo sư Fengqi You của trường kỹ thuật Đại học Cornell (Hoa Kỳ) cho rằng, tiềm năng của AI trong việc chống biến đổi khí hậu và tác động của chính công nghệ này lên môi trường cũng cần được xem xét khi xây dựng các chính sách.

Theo Tạp chí Fortune, các chính sách phải cho phép sự đổi mới và ứng dụng AI trong lĩnh vực khí hậu. Các nguồn lực cho công tác này cũng cần được phân bổ hiệu quả, cần xác định các lĩnh vực ưu tiên mà công nghệ AI có thể thúc đẩy hành động và mang lại hiệu quả ngay lập tức.

Các nhà hoạch định chính sách cũng cần thúc đẩy việc ứng dụng AI cho công tác giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đối với các ngành công nghiệp có mức phát thải cao như hàng không, sản xuất điện năng, xây dựng...

Dù vậy, hệ thống AI cần nhiều năng lượng hơn các hình thức tính toán khác, do đó, cuộc chạy đua phát triển các hệ thống AI phức tạp hiện nay của nhiều ông lớn công nghệ ngày càng làm nhu cầu năng lượng tăng thêm. Một nghiên cứu được công bố vào tháng 10/2023 ước tính ngành công nghiệp AI tính đến năm 2027 có thể tiêu thụ lượng điện tương đương với nhu cầu của một quốc gia có quy mô như Hà Lan.

Dưới điều kiện đó, chính sách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo việc sử dụng năng lượng không phát thải để vận hành các tài nguyên cho việc phát triển AI.

Ngoài ra, nhiều chuyên gia công nghệ cũng lưu ý việc công nghệ AI phải được cung cấp với giá cả phải chăng và dễ tiếp cận đối với các quốc gia có thu nhập thấp, đặc biệt là các nước ở nhóm Global South (Nam Bán cầu – gồm các quốc gia ở châu Phi, Mỹ Latinh và các nước đang phát triển ở châu Á), đang phải đối diện trực tiếp với khủng hoảng biến đổi khí hậu.

Đảm bảo an ninh lương thực

Mối liên hệ quan trọng giữa thách thức khí hậu và tình trạng mất an ninh lương thực đã được nêu bật trong báo cáo công bố tại COP28. Một thực trạng đáng lo ngại là tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng ở mức cao nhất trong 5 năm, với hơn 238 triệu người đang phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực ở mức độ cao và xu hướng này có thể tồi tệ hơn. Năm 2023, gần 1 tỷ người phải đối mặt tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng và hiện có 45 triệu trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng cấp tính.

Các số liệu thống kê đáng báo động về tình trạng mất an ninh lương thực và suy dinh dưỡng cho thấy nhu cầu cấp thiết phải hành động toàn diện. Các nước phải nỗ lực hơn nữa hướng tới mục tiêu thế giới không còn nạn đói và suy dinh dưỡng vào năm 2030. Tại COP28, hơn 130 quốc gia đã nhất trí đưa vấn đề lương thực, thực phẩm và nông nghiệp vào kế hoạch hành động khí hậu quốc gia, nhằm thực hiện mục tiêu bảo đảm an ninh lương thực bền vững.

Thiết bị phân tích dự báo thời tiết là một trong những ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong nông nghiệp.

Giải quyết thách thức do biến đổi khí hậu

Khả năng dự đoán các kiểu thời tiết là yếu tố then chốt trong việc hiểu biết và chống biến đổi khí hậu, như đường đi của bão có thể được dự đoán trước ba ngày với độ chính xác cao hơn so với dự báo bão trước 24 giờ của 40 năm trước.

Nhờ tiến bộ trên, chính quyền các quốc gia và các cộng đồng có thể soạn thảo những chiến lược thích ứng và giảm thiểu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu một cách hiệu quả.

Trong trường hợp của Singapore, chính quyền đảo quốc này đã ứng dụng AI trong việc dự đoán lũ lụt và kiểm tra khả năng chống chịu lũ của cơ sở hạ tầng. Philippines cũng đang nỗ lực dùng AI để giải quyết các thách thức do biến đổi khí hậu và giảm thiểu rủi ro do thiên tai.