Nguy cơ khủng hoảng do thiếu nước trầm trọng

Nguồn nước cạn kiệt

Tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu càng khiến nguồn nước ảnh hưởng sâu sắc hơn đến kinh tế-xã hội và môi trường trên thế giới. Một thực tế đáng lo ngại, hơn 80% nước thải ra môi trường không được xử lý hoặc tái sử dụng. Gần 3/4 số vụ thảm họa những năm gần đây liên quan đến nước, gây thiệt hại gần 700 tỷ USD trong vòng 20 năm qua.

Tổng Thư ký Liên Hợp quốc Antonio Guterres cho rằng, thế giới đang đi chệch hướng khi việc sử dụng nước không bền vững, tình trạng ô nhiễm và ấm lên của nhiệt độ toàn cầu ngoài tầm kiểm soát đang khiến nguồn nước trở nên cạn kiệt.

Trong khi đó, tác giả của báo cáo Richard Connor cho rằng, tác động của cuộc khủng hoảng nước thế giới là vấn đề về “các kịch bản”.

Một nông dân Ai Cập trên cánh đồng khô hạn. Nguồn: Reuters

Theo ông Connor, nếu không có nỗ lực nào được thúc đẩy, khoảng 40-50% dân số thế giới sẽ không được tiếp cận hệ thống vệ sinh và khoảng 20-25% dân số thế giới sẽ không được tiếp cận nguồn cung cấp nước sạch. Ông Connor nhấn mạnh, dân số thế giới ngày càng tăng, đồng nghĩa với việc ngày càng có nhiều người không được tiếp cận nguồn nước sạch. Tình trạng khan hiếm nước trở nên trầm trọng do ô nhiễm và lạm dụng, trong khi sự ấm lên toàn cầu làm gia tăng tình trạng thiếu nước theo mùa ở cả những khu vực có nhiều nước cũng như những khu vực vốn khô cạn.

Cuộc khủng hoảng nước hiện nay là mối đe dọa đối với tất cả các quốc gia. Khoảng 10% dân số thế giới đang sống tại các nước bị đe dọa về nguồn nước. Ít nhất 2 tỷ người trên toàn cầu sử dụng nguồn nước uống bị ô nhiễm, khiến gia tăng nguy cơ mắc bệnh tả, kiết lỵ, thương hàn và bại liệt, trong khi khoảng 3,6 tỷ người không được tiếp cận hệ thống lọc nước hiệu quả.

Con số này thậm chí còn chưa tính đến nguy cơ ô nhiễm nước do dược phẩm, hóa chất, thuốc trừ sâu, hạt vi nhựa và vật liệu nano. Người nghèo là đối tượng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất khi tình trạng mất an ninh nguồn nước đang làm suy yếu an ninh lương thực, an ninh y tế, an ninh năng lượng hoặc phát triển đô thị và các vấn đề xã hội.

Tính trên phạm vi toàn cầu, khoảng 600 triệu trẻ em chưa có được nguồn nước uống bảo đảm, hơn 1,1 tỷ người không được tiếp nhận điều kiện vệ sinh đầy đủ. Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc (UNICEF) mới đây công bố báo cáo cho thấy, khoảng 190 triệu trẻ em tại châu Phi đối mặt với ba nguy cơ cùng lúc liên quan đến nước, gồm tiếp cận nguồn nước, vệ sinh môi trường và vệ sinh cá nhân (WASH). Theo Giám đốc Chương trình Nước sạch và Vệ sinh của UNICEF, châu Phi đang đối mặt với một thảm họa về nước.

Các cú sốc liên quan đến khí hậu và nước ngày một leo thang trên toàn cầu, nhưng châu Phi là khu vực có nguy cơ cao và nghiêm trọng nhất với trẻ em. 10 nước châu Phi hội tụ cùng lúc ba nguy cơ nghiêm trọng nhất về WASH, gồm Benin, Burkina Faso, Cameroon, Chad, Côte d’Ivoire, Guinea, Mali, Niger, Nigeria và Somalia. Thực tế này khiến vùng Tây và Trung Phi trở thành khu vực mất an toàn nhất về nước, cũng như chịu đựng mức tổn thất lớn nhất về biến đổi khí hậu. Trung bình có khoảng 1.000 trẻ dưới 5 tuổi tử vong mỗi ngày do những bệnh liên quan đến các dịch vụ WASH, trong đó cứ 5 trẻ thì có 2 trẻ sống ở 10 quốc gia châu Phi nêu trên.

Cấp bách vấn đề quản lý nguồn nước

Theo Liên Hợp quốc, nước đóng vai trò nòng cốt và vô cùng quan trọng đối với sự sống trên hành tinh, trong đó có sự phát triển bền vững hiện nay cũng như trong tương lai; tiếp cận nguồn nước sạch và an toàn là quyền cơ bản nhất của con người. Trong bối cảnh các hệ sinh thái nước ngọt, vốn cung cấp các nguồn lực kinh tế và tiết chế sự ấm lên của khí hậu trái đất, là một trong những nơi bị đe dọa nhất trên thế giới, nếu không khẩn trương hành động và có một chu trình quản lý nước hiệu quả ngay từ bây giờ, sức khỏe con người và môi trường thế giới sẽ đối mặt với khủng hoảng. Điều này khiến cho một tương lai bền vững, công bằng vẫn nằm ngoài tầm với.

Báo cáo về nước của Liên Hợp quốc kết luận rằng, để bảo đảm khả năng tiếp cận nước uống an toàn cho tất cả mọi người vào năm 2030, mức đầu tư hiện tại sẽ phải tăng gấp 3 lần. Tuy nhiên, một số nhà quan sát bày tỏ lo ngại về quy mô của những cam kết này và khả năng tài trợ để hiện thực hóa cam kết.

Hội nghị Nước Liên Hợp quốc năm 2023 là cơ hội để các quốc gia cùng thảo luận, đánh giá, chia sẻ kinh nghiệm kết quả triển khai Thập kỷ Hành động “Nước vì phát triển bền vững”; tìm kiếm các sáng kiến mới, đưa ra cam kết và các chương trình hành động toàn cầu.

Đây cũng là sự kiện đánh dấu sự thay đổi lớn, căn bản trong nhận thức của nhân loại về vai trò, tầm quan trọng của tài nguyên nước đối với các thế hệ hôm nay và mai sau.

Một cô bé đang uống nước từ máy bơm tay tại Pakistan. Nguồn: UN

Ai Cập hợp tác với Nhật Bản phát triển dự án máy lọc nước từ không khí

Ai Cập đang hợp tác với Nhật Bản để phát triển dự án sản xuất máy lọc nước từ không khí, trong một nỗ lực nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh và tăng cường an ninh nước của quốc gia Bắc Phi này.

Dự án được triển khai thông qua sự hợp tác giữa Bộ Sản xuất quốc phòng của Ai Cập và Công ty Mizuha của Nhật Bản. Hệ thống lọc nước từ không khí mang tên “KuSui”, do Công ty Mizuha phát triển, là một thiết bị có khả năng tạo ra nước từ độ ẩm không khí và chuyển thành nước uống thông qua hệ thống trao đổi ion và bộ lọc carbon để khử trùng nước.

Theo người phát ngôn của Bộ Sản xuất quốc phòng Ai Cập - ông Mohamed Eid Bakr, việc sản xuất mẫu thiết bị này tại Ai Cập dự kiến hoàn thành trong hai tháng tới.

Công suất trung bình của thiết bị là 14 lít nước mỗi ngày, tùy thuộc vào độ ẩm không khí. Ông Eid Bakr cho biết thêm, thiết bị này sẽ được các công ty và khu du lịch sử dụng cho mục đích thương mại.

Ai Cập và Công ty Mizuha cũng sẽ cải tiến hệ thống lọc nước từ không khí “KuSui” theo các thông số kỹ thuật phù hợp hơn với điều kiện ở nước này, đồng thời hai bên sẽ hợp tác nghiên cứu và phát triển chung nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường nội địa Ai Cập và hướng tới xuất  sang thị trường châu Phi và Trung Đông.

Theo ông Bakr, Ai Cập sẽ đảm bảo việc nội địa hóa ít nhất 50% các thiết bị của hệ thống lọc nước từ không khí. Việc sản xuất các thiết bị lọc nước từ không khí là một phần trong kế hoạch của Ai Cập nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh và tăng cường an ninh nguồn nước.

Ai Cập là một trong những quốc gia khô hạn nhất thế giới và đang đối mặt với tình trạng khan hiếm nước, hiện cần tới 114 tỷ m3 nước/năm. Tuy nhiên, nước này chỉ nhận được trung bình 60 tỷ m3, chủ yếu từ sông Nile, do lượng nước mưa và nước ngầm trong sa mạc rất hạn chế.