Sạt lở vẫn diễn biến phức tạp ở ĐBSCL

Sạt lở làm mất nhà, mất đất

Vụ sạt lở nghiêm trọng mới đây nhất xảy ra vào sáng 12/5 trên tuyến bờ Tây kênh Cần Lố, xã Nhị Mỹ huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp. Đoạn sạt lở có chiều dài 30m, rộng bình quân từ 4m đến 5 m, sâu bình quân từ 4m đến 6m, có vị trí đã sạt lở ăn sâu vào đường nhựa 1,9m. Sạt lở không gây thiệt hại về người cũng như không ảnh hưởng lớn đến tài sản của người dân nhưng đã làm cho 135 m2 đất tại khu vực lở xuống kênh. Sau khi sự cố xảy ra chính quyền địa phương đã làm rào chắn cảnh báo sạt lở, tạm thời cấm phương tiện xe qua lại để đảm bảo an toàn giao thông cho khu vực sạt lở.

Lực lượng chức năng xã Nhị Mỹ (Cao Lãnh, Đồng Tháp) làm rào chắn cảnh báo sạt lở, tạm thời cấm phương tiện xe qua lại nhằm hạn chế sạt lở thêm.

Trước đó chưa lâu, vào khoảng 3 giờ ngày 8/5, vụ sạt lở bờ sông đã xảy ra tại khu vực ấp Mỹ Phước, xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền, TP. Cần Thơ, khiến phần nhà phía sau của 7 hộ dân bị sụp xuống sông Cần Thơ. Ước thiệt hại ban đầu khoảng 10 tỷ đồng. Ghi nhận tại hiện trường, khu vực sạt lở là dãy nhà nằm ven sông Cần Thơ, có mặt tiền là tỉnh lộ 923, gần dốc cầu Trường Tiền, cách UBND xã Mỹ Khánh khoảng 300 m. Sau khi sạt lở xảy ra, lực lượng chức năng tập trung hỗ trợ người dân di dời đồ đạc đến nơi an toàn.

Có mặt tại “làng chạy lở” nằm ven biển thuộc 2 ấp Đông Thành và Hồ Thùng (xã Đông Hải, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh), chứng kiến hàng trăm hộ dân mất ăn mất ngủ vì nạn sạt lở ngày càng phức tạp. Bà Nguyễn Thị Hường, người dân ở đây cho biết, đây là khu vực đất giồng cát ven biển nên người dân chuyên sản xuất rau màu các loại. Những năm gần đây, không hiểu vì sao tình trạng sạt lở bờ biển cứ ập đến khu vực này liên tục làm mất nhà, mất đất, khiến mọi sinh hoạt bình thường bị đảo lộn.

Ông Nguyễn Văn Tộc, ở ấp Đông Thành, xã Đông Hải thở dài, từ bờ biển hiện tại trở ra ngoài khơi xa khoảng 300m là nơi ngày trước gia đình tôi canh tác 2,5 công đất giồng để trồng rau màu hàng năm. Tuy nhiên, khoảng chục năm nay xuất hiện nạn sạt lở làm cho đất sản xuất cứ mất dần; đặc biệt là 4 năm gần đây sạt lở vô cùng dữ dội mà người dân và cả chính quyền địa phương chỉ biết tháo chạy chứ không thể ứng phó. Biển cứ lấn đến đâu, dân xứ này chạy lùi dần và đến nay gia đình tôi mất hết đất đai canh tác, giờ phải đi ra biển đánh cá hoặc đi làm thuê kiếm sống.

Dọc theo bờ biển xã Đông Hải có nhiều căn nhà trống, vách và cửa bị đổ sập vì bị sóng biển làm hư hỏng buộc người dân phải di dời. Ông Nguyễn Văn Đoàn cho biết, đợt triều cường kết hợp sạt lở vào tháng 1-2023 làm cho nhiều căn nhà bị trôi ra biển hoặc bị nước biển tràn vào làm hư hỏng nặng. Gia đình tôi cũng phải dời nhà tháo chạy vì nạn sạt lở ngày càng nghiêm trọng.

Cùng cảnh ngộ trên, ông Danh Văn Mở than, đợt sạt lở vừa rồi làm căn nhà của gia đình sụp xuống biển, từ đó đến nay cả nhà phải đi ở đậu, bởi không còn đất để di dời. Trước đó, gia đình cũng bị sạt lở cuốn trôi toàn bộ 13 công đất giồng cát; giờ đây cuộc sống vô cùng khó khăn do mất tất cả…”.

Không riêng gì Trà Vinh, TP. Cần Thơ, mà tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển ở khu vực ĐBSCL thời gian qua diễn biến phức tạp. Mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu Phạm Văn Thiều đã ký quyết định công bố tình huống khẩn cấp sạt lở đê Biển Đông (đoạn thuộc xã Vĩnh Trạch Đông, thành phố Bạc Liêu). Vị trí sạt lở có chiều dài 46m, nguyên nhân do rừng phòng hộ đã mất hoàn toàn nên khi triều cường dâng cao kết hợp với sóng to, gió mạnh đánh trực tiếp vào thân đê gây sạt lở ngày càng nghiêm trọng.

Tại Cà Mau, mới đây khi kiểm tra tuyến đê Biển Tây từ Tiểu Dừa đến Giồng Cát phát hiện 3 đoạn nứt mặt đê dài hơn 190m. Nguyên nhân có thể do thời tiết khô, mực nước thấp gây áp lực lên thân đê…

Phần nhà phía sau của các hộ dân ở ấp Mỹ Phước, xã Mỹ Khánh, (Phong Điền, TP. Cần Thơ) bị sụp xuống sông do sạt lở, Ảnh: TTXVN.

Theo Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Hậu Giang, tính từ đầu năm đến nay, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 13 điểm sạt lở, với chiều dài 240m, diện tích mất đất 1.074m2, ước thiệt hại 371 triệu đồng, so với cùng kỳ năm 2022 tăng 9 điểm.

Vào giữa tháng 4 vừa qua cũng đã xảy ra điểm sạt lở bờ kênh Ngã Cạy, ở ấp Phước Hưng, xã Đông Phước A, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang, với chiều dài sạt lở 20m, sâu vào bờ nơi rộng nhất 4m, diện tích mất đất 80m2. Nguyên nhân sạt lở là do ảnh hưởng dòng chảy. Hay tại khu vực ven kênh Mái Dầm, thuộc địa bàn ấp Đông Lợi, xã Đông Phước, huyện Châu Thành, vào đầu năm nay cũng đã xảy ra một vụ sạt lở đất. Điểm sạt lở có chiều dài 16,5m, ăn sâu vào bờ 3m, diện tích mất đất gần 50m2, ảnh hưởng 2 căn nhà ven sông.

Đảm bảo an toàn tính mạng cho nhân dân

Theo khảo sát của Viện Khoa học thủy lợi Miền Nam, ĐBSCL có chiều dài bờ biển khoảng 744km thì hiện nay có hơn 268km đang trong tình trạng sạt lở nghiêm trọng. Các nhà chuyên môn lưu ý, bờ biển ĐBSCL đang chịu nhiều áp lực trước sự thay đổi của tự nhiên và hoạt động của con người. Tình trạng sạt lở ngày càng tăng, bởi nguồn phù sa từ thượng nguồn suy giảm làm ảnh hưởng đến quá trình bồi lắng của đồng bằng; hệ sinh thái ven bờ biển và rừng ngập mặn ven biển đang bị mất dần, cùng với đó là hiện tượng nước biển dâng và sụp lún, xâm nhập mặn… tác động ngày càng nhiều. Sạt lở bờ biển gia tăng đã làm mất đi nhiều diện tích đất sản xuất nông nghiệp, đất nuôi trồng thủy sản; mất nhà cửa, tài sản, sinh kế của người dân… tác động không nhỏ đến đời sống và tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của nhiều địa phương ven biển.

Các địa phương ven biển ĐBSCL nỗ lực phòng, chống sạt lở bằng nhiều giải pháp như: kè kiên cố khu vực xung yếu, nơi quan trọng; kè bê tông ly tâm để tạo bãi bồi trồng lại rừng; các loại kè chắn sóng… Mặc dù tốn kém nhiều kinh phí, nhưng đến nay việc ngăn sạt lở vẫn rất gian nan.

Tại Bạc Liêu, UBND tỉnh Bạc Liêu yêu cầu Sở Nông nghiệp và PTNT thiết lập hành lang an toàn, lắp đặt biển báo ở khu vực sạt lở ven biển để ngăn người, phương tiện vào khu vực sạt lở; theo dõi diễn biến hiện trường để kịp thời ứng cứu, xử lý. Phối hợp với chính quyền địa phương hỗ trợ người dân đắp đất, bao cát ngăn chặn nước biển tràn vào nhà dân; thực hiện các giải pháp đảm bảo an toàn tính mạng của người dân trong vùng ảnh hưởng sạt lở…

Ông Lữ Minh Tâm, Chủ tịch UBND xã Đông Hải, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh cho hay, trước tình hình sạt lở ngày càng trầm trọng, mới đây Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh có cuộc họp với các ngành chức năng và chỉ đạo các đơn vị nhanh chóng khắc phục, bảo vệ an toàn đời sống người dân. Ngoài ra, tỉnh cũng vừa công bố tình huống sạt lở khẩn cấp ở khu vực này. Phía UBND xã cũng vừa thống kê thực tế cho thấy toàn khu vực có 166 hộ với 498 nhân khẩu bị ảnh hưởng sạt lở bờ biển. Trong đó, 56 hộ với 203 nhân khẩu có nhà ở cặp bờ biển, mất an toàn cao bởi nguy cơ đổ sụp xuống biển bất cứ lúc nào, cần di dời khẩn cấp. Ngoài ra, có khoảng 55ha đất nguy cơ bị sạt lở rất cao, nếu ngành chức năng không sớm có giải pháp cấp bách để khắc phục”.

Mặc dù đang là mùa khô nhưng nhiều tỉnh, thành phố ở ĐBSCL xuất hiện sạt lở, Ảnh: HauGiangonline.

Cũng theo Chủ tịch UBND xã Đông Hải, trước mắt xã đang phối hợp với các ngành chức năng huyện Duyên Hải và tỉnh Trà Vinh, khẩn trương đầu tư xây dựng khu tái định cư nhằm di dời khẩn cấp cho 56 hộ đang rất nguy hiểm đến nơi an toàn, đảm bảo tính mạng và tài sản cho người dân. Vị trí đất đã có và các đơn vị đang triển khai thực hiện cố gắng hoàn thành càng sớm càng tốt. Song song đó, lập phương án di dời 110 hộ khác có nhà cặp ven biển, nguy cơ mất an toàn, cần phải di dời theo lộ trình trong thời gian tới.

Kiến nghị cấp trên xem xét đầu tư khẩn cấp tuyến bờ bao khu vực 2 ấp Đông Thành và Hồ Thùng với chiều dài khoảng 3km, để ngăn triều cường, ngăn nước biển tràn vào nhằm bảo vệ hơn 300ha đất sản xuất của trên 400 hộ dân có nguy cơ bị thiệt hại. Ngoài ra, ngành chuyên môn cần sớm hoàn thiện dự án kè bê tông ly tâm kết hợp trồng rừng tạo bãi bồi ven biển trên địa bàn xã; sớm nghiên cứu dòng chảy từ biển vào khu vực này có thay đổi không nhằm đưa ra những giải pháp ứng phó phù hợp, giảm thiểu sạt lở…

Ông Trần Trường Giang, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Trà Vinh cho hay, do khu vực biển này thường xuyên chịu tác động mạnh của triều cường, nước biển dâng, đặc biệt là vào mùa gió chướng. Vì vậy, vài năm gần đây đã có khoảng 3km chiều dài ven biển bị nước biển xâm thực làm mất hơn 210ha đất sản xuất rau màu và đất rừng phòng hộ. Đợt triều cường hồi tháng 1-2023, kết hợp với sóng lớn làm nước biển dâng cao tràn vào đất liền, gây thiệt hại nhiều nhà dân và sản xuất nông nghiệp.

Liên quan tới vụ sạt lở vào sáng 12/5, trên địa bàn xã Nhị Mỹ, ông Huỳnh Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND huyện Cao Lãnh (Đồng Tháp) cho biết, trước mắt, địa phương sẽ thực hiện gia cố tạm thời bằng biện pháp đóng cừ, thả bao cát nhằm giúp ổn định chân bờ, ngăn chặn tình trạng sạt lở thêm. Để đảm bảo an toàn cho người dân tại khu vực sạt lở cũng như có những giải pháp hữu hiệu khắc phục sạt lở trong thời gian sớm nhất có thể, huyện cũng đề nghị Ban Chỉ đạo Ứng phó với Biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Đồng Tháp phối hợp với các ngành có liên quan xem xét hỗ trợ địa phương khảo sát thực tế cũng như kinh phí để khắc phục khu vực sạt lở.

Trước tình trạng sạt lở ở ĐBSCL ngày một diễn biến phức tạp, đặc biệt là mùa mưa sắp tới, việc chính quyền địa phương chủ động xây dựng phương án để đảm bảo tính mạng và tài sản của người dân là rất cần thiết, từ đó hạn chế thấp nhất những thiệt hại có thể gây ra.