Xuất khẩu rau quả vượt xa mục tiêu, có thể đạt mốc 15 tỷ USD vào năm 2030

Đến nay, đã có 12 loại trái cây của Việt Nam xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc.

Kim ngạch xuất khẩu rau quả vượt xa mục tiêu

Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, trong 9 tháng của năm 2024, xuất khẩu rau quả đạt gần 5,7 tỷ USD, tăng 34% so với cùng kỳ và bằng cả năm ngoái. Kim ngạch xuất khẩu rau quả đang ở mức cao nhất từ trước đến nay, với sầu riêng là sản phẩm chủ lực, đạt giá trị 2,5 tỷ USD. Các loại trái cây khác như thanh long, chuối, mít và xoài cũng đóng góp đáng kể vào tăng trưởng xuất khẩu.

Trong số 10 thị trường chính nhập khẩu rau quả Việt Nam, hầu hết đều ghi nhận sự tăng trưởng mạnh, ngoại trừ Hà Lan. Trung Quốc tiếp tục là thị trường lớn nhất với kim ngạch 9 tháng đầu năm đạt 3,4 tỷ USD, tăng 36% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo sau là Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Thái Lan với giá trị nhập khẩu tăng trưởng 35-90%.

“Rau quả Việt Nam đang ngày càng khẳng định được vị thế tại các thị trường khó tính như Hoa Kỳ, Trung Quốc và Hàn Quốc. Đặc biệt, người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng ưa chuộng sầu riêng, chuối và xoài Việt Nam”, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam - nhận định.

Ông Đặng Phúc Nguyên cho rằng nhờ vào sự tăng trưởng của các thị trường lớn như Trung Quốc, Hoa Kỳ và Hàn Quốc, xuất khẩu rau quả Việt Nam trong năm nay có thể đạt kỷ lục mới. Dự báo kim ngạch xuất khẩu rau quả cả năm 2024 có thể vượt mức 7 tỷ USD, vượt xa mục tiêu đã đề ra.

Tuy nhiên, sự cạnh tranh tại thị trường Trung Quốc đang gia tăng. Nước này không chỉ tăng nhập khẩu mà còn tự phát triển nhanh các loại nông sản chủ lực của Việt Nam. Điển hình là thanh long, sau 10 năm, diện tích trồng của Trung Quốc đã vượt Việt Nam. Về sầu riêng, Trung Quốc đang thử nghiệm trồng 2.700 ha tại đảo Hải Nam và tìm cách tự chủ nguồn cung từ các quốc gia có khí hậu thuận lợi.

Ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho hay:"Xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc được dự báo sẽ đạt từ 4,5 đến 5 tỷ USD trong cả năm 2024. Riêng mặt hàng sầu riêng, ước tính đến hết tháng 9/2024 đã vượt mốc 2,5 tỷ USD, và dự kiến có thể đạt hơn 3 tỷ USD khi kết thúc năm 2024".

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, đến thời điểm hiện tại đã có 12 loại trái cây của Việt Nam xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc. Để thúc đẩy giao thương nông sản giữa hai quốc gia trong thời gian tới, Thứ trưởng Trần Thanh Nam mong muốn các cơ quan có liên quan của hai nước tiếp tục, tăng cường phối hợp hơn nữa trong việc tháo gỡ rào cản, mở cửa thị trường nông sản. Đặc biệt, phối hợp với các cơ quan của Tổng cục Hải quan Trung Quốc để mở rộng các mặt hàng nông lâm thủy sản, nhất là các mặt hàng trái cây đặc sản của Việt Nam được giới thiệu và tiêu thụ trên thị trường của Trung Quốc.

Dự báo xuất khẩu rau quả đạt mốc 15 tỷ USD vào năm 2030

Ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), nhận định: Trái cây Việt Nam có tiềm năng rất lớn tại thị trường Trung Quốc. Điểm mạnh của chúng ta là chất lượng và hương vị đặc trưng của trái cây nhiệt đới, được trồng trong điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đặc thù của Việt Nam. Nhiều loại trái cây như sầu riêng, xoài, thanh long, vải, nhãn, chuối... được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng từ lâu.

Sầu riêng đang là trái cây dẫn đầu về xuất khẩu trong nhóm ngành hàng rau quả của Việt Nam.

“Tuy nhiên, chúng ta cần khắc phục điểm yếu về chất lượng chưa đồng đều cũng như sản lượng chưa ổn định để đáp ứng nhu cầu của các nhà nhập khẩu và phân phối lớn ở Trung Quốc. Chúng ta cần đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch thương mại để phát triển bền vững và nâng cao giá trị xuất khẩu”, ông Nguyễn Quang Hiếu khuyến cáo.

Về tiềm năng trong tương lai, ông Hiếu cho biết với xu hướng tăng trưởng hiện tại và nhu cầu tiêu thụ ngày càng tăng của thị trường Trung Quốc, các chuyên gia trong ngành đã dự đoán rau quả Việt Nam có tiềm năng đạt mốc xuất khẩu 10 tỷ USD vào năm 2030. Sự tăng trưởng này được hỗ trợ bởi việc mở rộng danh mục các loại trái cây được phép xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, cũng như sự phát triển của các sản phẩm chế biến như sầu riêng đông lạnh và sấy. Dự báo đến năm 2030, tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam sẽ có thể đạt mốc 15 tỷ USD.

“Là cơ quan chuyên môn thực hiện công tác đàm phán kỹ thuật để phục vụ công tác mở cửa thị trường, chúng tôi luôn xác định đây là nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên có kế hoạch làm việc với Tổng cục Hải quan Trung Quốc để xúc tiến nội dụng này nhằm góp phần vào việc tạo ra các động lực mới cho ngành xuất khẩu quả tươi”, ông Nguyễn Quang Hiếu chia sẻ.

Các chuyên gia cho rằng, để có sự phát triển bền vững tại thị trường Trung Quốc, ngành hàng rau quả cần phải tạo ra và mang đến những giá trị thực sự của trái cây Việt Nam tới người tiêu dùng Trung Quốc. Chất lượng sản phẩm, hương vị đặc trưng, và sự an toàn vệ sinh thực phẩm chính là những giá trị cốt lõi mà chúng ta cần tập trung phát triển và duy trì. Khi người tiêu dùng Trung Quốc nhận thức được những giá trị này, họ sẽ trở thành những khách hàng trung thành, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài của ngành trái cây Việt Nam.

Mở rộng đầu tư vào các lĩnh vực phục vụ xuất khẩu

Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, các hiệp hội, doanh nghiệp và nhà đầu tư hai nước cần tăng cường hợp tác, liên kết để mở rộng thị trường, phát triển các chuỗi liên kết nông sản bền vững phục vụ xuất khẩu, mở rộng đầu tư vào các lĩnh vực phục vụ xuất khẩu như: Xúc tiến thương mại, logistics, chợ đầu mối, chuỗi kho lạnh, bảo quản chế biến và chọn tạo giống... Cơ quan thương mại và nông nghiệp của hai nước cần tăng cường phối hợp với các địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp để tiếp tục tổ chức các lễ hội giao thương nông sản tại nhiều địa phương, khu vực tiềm năng khác của Trung Quốc trong thời gian tới.

Giới thiệu sầu riêng Việt Nam với thương nhân Trung Quốc.

Đại diện cho phía Trung Quốc, ông Lý Ngạn - Phó Vụ trưởng Vụ châu Á, Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định: “Hợp tác kinh tế thương mại là động lực chính cho quan hệ Việt Nam - Trung Quốc. Kể từ năm 2004, Trung Quốc luôn là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và kể từ năm 2016, Việt Nam chính là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong khu vực ASEAN”.

Theo ông Lý Ngạn, từ tháng 1 đến tháng 8/2024, kim ngạch thương mại song phương giữa Trung Quốc và Việt Nam đạt gần 170 tỷ USD, tăng gần 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Việt Nam là nguồn cung cấp trái cây lớn nhập khẩu vào Trung Quốc.

Với nỗ lực chung của hai bên, các loại trái cây chất lượng cao của Việt Nam như sầu riêng, thanh long, chuối, xoài… đã có mặt trên thị trường 1,4 tỷ dân. Đồng thời, các sản phẩm thực phẩm sản xuất tại Việt Nam như cà phê, phở… cũng được rất nhiều người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng.

Cùng với việc triển khai toàn diện của Hiệp định RCEP cũng như việc liên tục nâng cấp Hiệp định thương mại tự do Trung Quốc - ASEAN, hợp tác giữa hai nước về công nghệ, tiêu chuẩn, sản xuất nông nghiệp ngày càng phát triển theo hướng sâu rộng hơn.