Cơ hội để xuất khẩu thủy sản tạo mốc kỷ lục mới

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, nửa đầu năm 2022, ngành thuỷ sản ghi nhận nhiều mốc kỷ lục về xuất khẩu: kỷ lục doanh số, kỷ lục về tăng trưởng so với nửa đầu các năm. Cả ngành thuỷ sản đã thu về 5,7 tỷ USD, tăng gần 40% so với cùng kỳ năm 2021.

Đặc biệt, phải kể đến kỷ lục của kỷ lục là mặt hàng cá tra với doanh số 1,4 tỷ USD, tăng 82,4%. Các mặt hàng hải sản dù khó khăn về nguyên liệu vẫn giữ được tăng trưởng từ 12-55% so với cùng kỳ, mang về trên 2 tỷ USD.

Thị trường tiềm năng

Trong 6 tháng năm 2022, tổng giá trị xuất khẩu cá tra đi thị trường Trung Quốc - Hồng Kông đạt 427,6 triệu USD, tăng 107% so với cùng kỳ năm trước. Trước đó, chính sách "Zero Covid" của Trung Quốc đã “làm khó” cho hàng thủy sản trong suốt 4 tháng đầu năm nay.

Tuy nhiên mới đây, Trung Quốc đã quyết định xóa bỏ chính sách đình chỉ nhập khẩu thực phẩm đông lạnh có nhiễm virus Sars-COV-2 sau gần 2 năm thực thi. Dự báo điều này sẽ giúp cho hoạt động xuất khẩu cá tra đông lạnh của Việt Nam sang thị trường này tăng trưởng hơn nữa trong những quý cuối năm.

Tính tới hết tháng 6/2022, tổng giá trị xuất khẩu cá tra sang Hoa Kỳ đạt 356,4 triệu USD, tăng 111% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 25% tổng giá trị xuất khẩu cá tra. Tuy nhiên, trong 2 tháng trở lại đây, tăng trưởng xuất khẩu cá tra sang thị trường này đã bắt đầu chậm lại.

Theo nhận định của các nhà nhập khẩu, tình hình tiêu thụ thủy sản nói chung, trong đó có cá tra tại Hoa Kỳ có dấu hiệu chững. Lạm phát của Hoa Kỳ đang ở mức cao nhất trong 4 thập kỷ qua. Các nhu yếu phẩm ngày càng đắt đỏ. Tháng 6/2022, giá thực phẩm tăng 10,4% so với cùng kỳ năm ngoái, đây là mức tăng trung bình năm lớn nhất kể từ năm 1981.

Theo dữ liệu mới từ IRI và 210 Analytics, giá cá tra tại Hoa Kỳ cũng tăng khoảng 22%. Tại các chuỗi cửa hàng, siêu thị tiện ích, doanh số bán thủy sản đông lạnh bị ảnh hưởng tiêu cực bởi lạm phát gia tăng, nhưng không nghiêm trọng bằng doanh số bán hàng tươi sống. Kho hàng thủy sản nhập khẩu ở Hoa Kỳ vẫn còn đầy. Do đó, có thể trong quý tới, xuất khẩu cá tra sang Hoa Kỳ sẽ tăng trưởng thấp hơn so với các quý trước.

Đứng thứ 3 trong top các thị trường xuất khẩu cá tra lớn nhất là khối thị trường CPTPP. Trong 6 tháng đầu năm nay, tổng giá trị xuất khẩu cá tra sang thị trường này đạt 180 triệu USD, tăng 66,3% so với cùng kỳ trước.

Trong đó, đáng chú ý là thị trường Mexico - đây là thị trường nhập khẩu lớn nhất trong khối với giá trị đạt 62,4 triệu USD, tăng 68,5%. Với kết quả này, giá trị xuất khẩu cá tra sang Mexico đã vượt qua Thái Lan và Brazil (vốn được đánh giá là hai thị trường tiềm năng hơn hơn).

“Biến động giá cả trên toàn cầu do tác động của cuộc xung đột Nga-Ukraine đã và đang ảnh hưởng đến nền kinh tế Mexico. Nền kinh tế nước này vẫn trì trệ và chưa hồi phục về mức trước đại dịch. Tuy nhiên, đây lại là cơ hội cho cá tra Việt Nam vì nhu cầu nhập khẩu sản phẩm thủy sản với giá cả phù hợp, dinh dưỡng lành mạnh của Mexico đang ngày càng tăng”, bà Tạ Hà, chuyên gia thị trường cá tra của VASEP nhận định.

Doanh nghiệp thủy sản “vượt bão”

Bà Lê Hằng, Phó Giám đốc Trung tâm Đào tạo và xúc tiến thương mại (VASEP.PRO) thuộc Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết trong cơn bão lạm phát giá đầu vào và chi phí bán hàng tăng cao, các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thuỷ sản vẫn mạnh mẽ vươn lên.

Minh chứng cho nhận định này là nhiều doanh nghiệp có doanh số xuất khẩu tăng trưởng bứt phá trong nửa đầu năm nay. Nhóm doanh nghiệp tăng trưởng mạnh tập trung nhiều hơn vào ngành hàng cá tra. Trong đó Công ty cổ phần Vĩnh Hoàn đứng đầu trong số gần 900 doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản với doanh số trên 226 triệu USD, tăng 82% so với cùng kỳ năm ngoái.

“Biến động thị trường năm 2022 như lạm phát và chiến sự Nga – Ukraine lại là cơ hội cho ngành cá tra xuất khẩu Việt Nam. Cá tra sẽ được lựa chọn thay thế cho cá minh thái và cá tuyết tại một số thị trường lớn”, bà Hằng thông tin.

"Nửa cuối năm 2022 nguyên liệu tôm, hải sản sẽ khó hơn đầu năm, nhu cầu các thị trường lớn cũng sẽ hạ nhiệt. Tuy nhiên, với sự linh hoạt và nỗ lực của doanh nghiệp thuỷ sản Việt Nam, kỷ lục xuất khẩu 10 tỷ USD cho năm nay chắc chắn ở trong tầm tay", bà Lê Hằng, Phó Giám đốc VASEP.PRO) thuộc VASEP nhấn mạnh.

Ngoài Vĩnh Hoàn, các công ty xuất khẩu cá tra khác cũng ghi nhận mức tăng doanh số cao như Công ty Thuỷ sản Biển Đông tăng 41%, công ty IDI tăng 86%, NAVICO tăng 41%, công ty Vạn Đức Tiền Giang tăng  gần 61%, cty Đại Thành Tiền Giang tăng 118%, công ty CPTS NTFS tăng 87%...

Đối với ngành hàng tôm, dẫn đầu trong các doanh nghiệp tôm và đứng thứ 2 trong các doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản là Công ty CP Thuỷ sản Sóc Trăng (STAPIMEX) với kim ngạch 188 triệu USD, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước. Tập đoàn Minh Phú đứng thứ 3, doanh số tăng nhẹ 6%, tuy nhiên xuất khẩu của công ty Minh Phú – Hậu Giang lại tăng 30%.

Nhiều doanh nghiệp tôm khác vẫn giữ được tăng trưởng cao như: Công ty CP dịch vụ và Thuỷ sản Cà Mau (CASES) tăng 47%, công ty Thuỷ sản Sao Ta tăng 18%, Thuận Phước tăng 13%, công ty Tài Kinh Anh tăng 73%. Đáng lưu ý, công ty TNHH MTV SX TM Anh Nhân bứt phá ngoạn mục với doanh số gấp gần 5 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Khó khăn hơn tôm và cá tra, các doanh nghiệp hải sản càng nỗ lực vượt trội và đã đạt được kết quả cao hơn năm trước. Trong đó, những Công ty cá ngừ như Hải Long Nha Trang tăng doanh số XK 58%, Công ty CP thuỷ sản Bình Định tăng 33%, công ty Hải Vương (HAVUCO) tăng 144%, Công ty Tín Thịnh tăng gấp đôi doanh số so với cùng kỳ... Nhiều công ty hải sản khác cũng ghi nhận xuất khẩu tăng mạnh như Nha Trang Seafood F17 tăng 34%, Công ty TNHH Hải Nam tăng 67%...

“Doanh nghiệp thuỷ sản đi qua cơn bão, nhưng đã chớp lấy cơ hội từ những thị trường đang có nhu cầu lớn, như Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc và những thị trường luôn ưa chuộng sản phẩm thuỷ sản chế biến tại Việt Nam như Nhật Bản, Hàn Quốc và Australia, cùng nhiều thị trường tiềm năng khác”, bà Hằng nhấn mạnh.

Cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản sang EU

Những điều kiện thuận lợi tại châu Âu đang là cơ sở để ngành thủy sản Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu, mở rộng thị phần tại thị trường này.

Xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang khối thị trường Liên minh châu Âu (EU) 6 tháng đầu năm đạt 688 triệu USD, tăng tới 41% so với cùng kỳ năm 2021.

Lô hàng tôm đang được chuẩn bị để xuất đi châu Âu. Thị trường châu Âu đang khởi sắc là cơ sở để doanh nghiệp tin sẽ sớm đạt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 150% trong năm 2022.

"Đã ký được hơn 80% hợp đồng cho cả năm 2022. Tận dụng cơ hội đó, chúng tôi đang mở thêm nhà máy mới với dây chuyền công nghệ chế biến sâu", ông Trần Văn Diệu, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thái Minh Long, chia sẻ.

Hiện xuất khẩu thủy sản của Nga sang châu Âu đang bị gián đoạn do lệnh cấm vận thương mại của EU. Trong bối cảnh đó, thủy sản Việt Nam, đặc biệt là cá tra, đang có cơ hội thay thế một một phần nguồn cá thịt trắng mà châu Âu trước đó vẫn nhập từ Nga.

Năm nay, kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam dự kiến đạt 10 tỷ USD, trong đó thị trường châu Âu chiếm từ 12 - 13%. (Ảnh minh họa - Ảnh: Báo Đầu tư)

"Chúng ta biết hiện nay, tại Hoa Kỳ, EU, tình hình COVID-19 đã được cải thiện đáng kể. So với năm qua, tại thời điểm này tới cuối năm, sức cầu có xu hướng tăng", ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta, cho hay.

Tại Bắc Âu, một thị trường đặc biệt khó tính, thủy sản Việt Nam đang có những lợi thế cạnh tranh lớn. Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) đã mang lại cho tôm và cá tra, 2 mặt hàng thủy sản xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam, những ưu đãi thuế suất thuận lợi. Tại Bắc Âu, mức thuế với tôm Việt Nam là 0%. Trong khi sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh Thái Lan và Ecuador chịu mức 12%.

"Để đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Bắc Âu trong thời gian tới, doanh nghiệp cần nghiên cứu xu hướng mới của thị trường, đặc biệt là sau đại dịch. Người dân Bắc Âu ngày càng có xu hướng tiêu dùng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Đối với thực phẩm, họ ngày càng có xu hướng chuyển sang tiêu dùng thực phẩm hữu cơ", bà Nguyễn Hoàng Thúy, Tham tán thương mại Việt Nam tại Bắc Âu, cho biết.

6 tháng đầu năm, xuất khẩu thủy sản sang thị trường Bắc Âu đạt tăng trưởng tới hơn 53%. Năm nay, kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam dự kiến đạt 10 tỷ USD, trong đó thị trường châu Âu chiếm từ 12 - 13%, tương đương 1,2 - 1,3 tỷ USD.