Tình trạng nhập lậu gia súc, gia cầm, tôm hùm giống diễn ra phức tạp

Đề nghị lực lượng công an lập chuyên án đấu tranh

Trước tình trạng buôn bán, vận chuyển trái phép trâu, bò, lợn, gia cầm, tôm hùm giống qua biên giới các tỉnh miền Nam vào Việt Nam diễn ra khá phổ biến, phức tạp, đặc biệt là qua biên giới với Camphuchia, Lào, ngày 24/1, Bộ NN-PTNT có công văn gửi Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) và UBND tỉnh An Giang, Tây Ninh, Đồng Tháp, Long An, Kiên Giang cùng phối hợp, chỉ đạo ngăn chặn, buôn bán, vận chuyển trái phép động vật, sản phẩm động vật qua biên giới.

Việc nhập lậu động vật có nguy cơ lây lan dịch bệnh cho đàn vật nuôi trong nước

Theo đó, Bộ NN-PTNT đề nghị Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính (đặc biệt là Tổng cục Hải quan) phối hợp, hỗ trợ chỉ đạo lực lượng công an, Bộ đội Biên phòng và lực lượng hải quan, đặc biệt tại các tỉnh có chung biên giới với Camphuchia và Lào phối hợp với lực lượng chức năng của các Bộ, ngành liên quan và chính quyền địa phương đấu tranh, ngăn chặn, xử lý nghiêm các trường hợp buôn bán, vận chuyển trái phép trâu, bò, lợn, gia cầm, tôm hùm giống không rõ nguồn gốc, chưa có kiểm dịch của cơ quan thú y trên tuyến biên giới, cửa khẩu, đường mòn, lối mở.

Bộ NN-PTNT đề nghị, Bộ Công an chỉ đạo lực lượng công an lập chuyên án đấu tranh; Bộ đội Biên phòng và lực lượng Hải quan có phương án đấu tranh với các đối tượng vận chuyển, buôn bán trâu, bò, lợn và gia cầm nhập lậu qua biên giới; phối hợp, hỗ trợ xử lý số lượng trâu, bò, lợn và gia cầm vận chuyển trái phép, buộc phải tiêu hủy để ngăn chặn dịch bệnh lây lan, bảo đảm an toàn thực phẩm.

Bộ Quốc phòng chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị trong toàn quân tổ chức thông tin, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của cư dân khu vực biên giới trong công tác phòng chống dịch, phòng ngừa gian lận thương mại và vận chuyển trái phép trâu, bò, lợn và gia cầm qua biên giới.

Đối với UBND các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Long An, Kiên Giang, Bộ NN-PTNT đề nghị Chủ tịch UBND các tỉnh tập trung chỉ đạo các Sở, ban, ngành, chính quyền các cấp của địa phương tập trung nguồn lực tổ chức ngăn chặn, kiểm soát, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, không để xảy ra tình trạng buôn bán, vận chuyển trái phép trâu, bò, lợn và gia cầm vào Việt Nam.

Chỉ đạo chính quyền cấp xã, cấp huyện tổ chức thống kê số liệu, kiểm soát đàn trâu, bò, lợn và gia cầm của địa phương, đặc biệt tại các địa phương có chung biên giới với Campuchia để kịp thời phát hiện sự biến động, tăng số lượng đột biến do có sự cấu kết, hợp thức hóa nguồn gốc trâu, bò, lợn và gia cầm được vận chuyển, nhập lậu; hợp thức hóa, làm giả, làm trái quy định các loại giấy tờ kiểm dịch nhập khẩu, kiểm dịch vận chuyển ra khỏi địa bàn cấp tỉnh.

Giao các cơ quan, lực lượng chức năng, cơ quan công an của địa phương khẩn trương thành lập các chuyên án, điều tra, đấu tranh và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân buôn bán, vận chuyển trái phép trâu, bò, lợn, gia cầm, tôm hùm giống vào Việt Nam.

Chỉ đạo các lực lượng chức năng của địa phương, đặc biệt lực lượng Bộ đội biên phòng tổ chức tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, đặc biệt tại các cửa khẩu, đường mòn, lối mở khu vực biên giới để kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, bảo đảm sớm chấm dứt tình trạng buôn bán, vận chuyện trái phép trâu, bò, lợn, gia cầm, tôm hùm giống vào Việt Nam; đặc biệt tập trung xử lý các trường hợp trâu, bò, lợn, gia cầm, tôm hùm giống nghi ngờ nhập lậu từ các nước Lào, Campuchia, Thái Lan.

Chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị có liên quan tổ chức thông tin, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cư dân khu vực biên giới trong công tác phòng chống dịch, phòng ngừa gian lận thương mại và vận chuyển trái phép trâu, bò, lợn, gia cầm, tôm hùm giống qua biên giới.

Chỉ đạo Ban chỉ đạo 389 các cấp của địa phương phối hợp chặt chẽ, chủ động chia sẻ thông tin, dữ liệu với các cơ quan thú y Trung ương đóng tại địa phương và cơ quan thú y địa phương.

Chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tại địa phương tăng cường các biện pháp kiểm soát lưu thông, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển, buôn bán trái phép trâu, bò, lợn, gia cầm, tôm hùm giống vào Việt Nam.

Chỉ đạo các cơ quan, chính quyền địa phương phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Cục Thú y và các đơn vị liên quan) tổ chức giám sát dịch bệnh động vật, sử dụng chất cấm trên trâu, bò, lợn nhập khẩu và nghi nhập lậu trái phép vào Việt Nam.

Chỉ đạo, phân công các lực lượng của địa phương tổ chức kiểm tra, giám sát chặt chẽ tại các cơ sở thu gom, giết mổ gia súc, gia cầm nhất là các địa điểm tiếp giáp biên giới; tăng cường công tác kiểm tra và truy xuất nguồn gốc đối với việc vận chuyển trâu, bò, lợn, gia cầm tiêu thụ tại địa bàn tỉnh; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật.

Thịt nhập lậu 'đe dọa' ngành chăn nuôi

Thông thường vào dịp cuối năm, giá heo, bò, gà... sẽ tăng mạnh, nhưng năm nay người chăn nuôi vẫn đang phải bán với giá dưới giá thành.

Nhiều chuyên gia cảnh báo nếu buông lỏng kiểm soát hoạt động nhập khẩu các sản phẩm chăn nuôi, kể cả chính ngạch và nhập lậu thì Việt Nam có nguy cơ trở thành nước nhập khẩu sản phẩm chăn nuôi, thậm chí là "bãi rác" sản phẩm chăn nuôi của các nước.

Thời gian gần đây, chỉ cần gõ cụm từ thịt heo, gà hoặc bò nhập khẩu trên Google hay mạng xã hội Facebook, người dùng có thể thấy tràn ngập các website, bài đăng rao bán thịt heo, bò, gà, trâu được quảng cáo là hàng nhập từ Úc, Mỹ, Canada, Nhật... với mức giá rẻ bất ngờ.

Đơn cử như bắp bò được rao bán với giá 120.000 đồng/kg, thậm chí có người rao bán thịt bò với giá chỉ 70.000 - 80.000 đồng/kg, chỉ bằng 30 - 40% mức giá thông thường ở chợ.

Trong một bài viết "giải mã" thịt bò giá rẻ ngập tràn chợ mạng, thu hút được hàng ngàn lượt bình luận và chia sẻ, anh Đinh Huy Hoàng (Hà Nội) cho rằng thịt bò giá rẻ này chính là bò Sal - loại bò được nuôi bằng Salbutamol ở một số nước theo đơn đặt hàng của thương lái Việt Nam. Sau đó bò được tập kết, giết mổ và đưa ra thị trường.

"Có ba chất tăng trọng, tạo nạc và tạo màu cơ bản bị cấm trong chăn nuôi tại Việt Nam là Salbutamol, Vat Yellow và Cysteamine. Tuy nhiên, Salbutamol được ưa chuộng nhất vì nó giúp thịt con bò khi mổ ra có màu đỏ thẫm cựamc bắt mắt, đẹp hơn cả thịt bò cỏ.

Chỉ khi nấu mới chuyển thành màu trắng nhởn, ăn bở bục, lắm nước, nhạt toẹt, không có mùi bò" - anh Hoàng chia sẻ.

Trong năm 2023, theo thống kê của thanh tra ngành nông nghiệp, lực lượng chức năng đã bắt 131 vụ, thu giữ khoảng 160.000 con gia súc, gia cầm nhập lậu.

Tuy nhiên, ông Phùng Đức Tiến, thứ trưởng Bộ NN-PTNT, cho rằng số lượng thịt nhập lậu trong thực tế có thể lên tới hàng triệu, thậm chí hàng chục triệu con gia cầm, quả trứng lậu, chưa kể lượng trâu, bò, heo sống nhập lậu "ồ ạt" về Việt Nam.

Tại cuộc họp liên quan đến câu chuyện thịt nhập lậu gia súc và gia cầm, do Bộ NN-PTNT tổ chức mới đây, đại diện Tập đoàn Dabaco - "đại gia" chăn nuôi tại miền Bắc - cho biết chăn nuôi trong nước không những gặp khó do giá bán thấp mà còn phải xoay xở để cạnh tranh với thịt ngoại.

Để chống chọi với dịch bệnh, doanh nghiệp này đã tổ chức chăn nuôi theo hướng an toàn, khép kín, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để có giá thành sản xuất thấp nhất.

"Nhưng giá bán vẫn dưới giá thành sản xuất, một phần do thịt nhập khẩu chính ngạch về nhiều, nhưng vấn đề lớn hơn là tình trạng thịt nhập lậu quá nhiều", vị này chia sẻ.

Phải chặn nhập lậu, siết tiêu chuẩn nhập chính ngạch

Trao đổi với chúng tôi, nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam phải có biện pháp tự vệ, phải có những hàng rào kỹ thuật đủ mạnh khi đàm phán với các nước xuất khẩu sang Việt Nam.

Ông Nguyễn Xuân Dương đề nghị Bộ NN-PTNT sớm có kiến nghị với Nhà nước, Chính phủ để có chính sách đặc thù để tự vệ, giúp ngành chăn nuôi phát triển bền vững.

Chẳng hạn như nhập khẩu bò sống, không nên để cho tất cả các cửa khẩu đều nhập khẩu về được mà chỉ cho phép nhập khẩu vào ba cửa khẩu được chỉ định để kiểm soát.

Ông Lê Văn Thông - phó chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia súc lớn Việt Nam - đề nghị Bộ NN-PTNT kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ gia súc sống qua biên giới vào Việt Nam vì nguồn lây lan dịch bệnh khó kiểm soát, nguồn thực phẩm thiếu an toàn, không kiểm soát được tận gốc.

"Phải kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu thịt trâu, thịt bò, nhất là thịt trâu bò được vỗ béo có sử dụng chất cấm Salbutamol. Ngoài ra, cần xử nghiêm các đơn vị, cá nhân nhập lậu, buôn bán sử dụng chất cấm trong chăn nuôi" - ông Thông đề xuất.

Đặc biệt theo ông Thông, Bộ NN-PTNT nên giao Cục Chăn nuôi phối hợp các bộ Công Thương, Y tế và KH&CN để xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật trâu, bò sống và tiêu chuẩn thịt trâu, bò nhập khẩu vào Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến cũng chỉ đạo Cục Thú y cần rà soát lại các quy định của ngành để siết chặt việc nhập khẩu thịt. "Rà soát việc tổ chức lấy mẫu, đồng thời phải làm nghiêm việc tổ chức kiểm tra, kiểm soát sản phẩm thịt nhập khẩu" - ông Tiến yêu cầu.

Ngoài ra theo ông Tiến, việc nhập lậu gia súc, gia cầm không được kiểm soát chặt chẽ là một trong những nguyên nhân khiến ngành chăn nuôi trong nước có thêm một năm "mệt mỏi".

"Để bà con, doanh nghiệp như thế này, phải giải được bài toán về vấn đề nhập lậu, nhập khẩu và xuất khẩu, ngành chăn nuôi mới phát triển bền vững" - ông Tiến nói.

Nhận định tình hình buôn lậu còn diễn biến rất phức tạp, nhất là dịp Tết Nguyên đán này, ông Tiến yêu cầu các đơn vị thuộc bộ phối hợp cùng các bộ, ngành liên quan, đặc biệt là cơ quan công an, để tăng cường kiểm tra, kiểm soát, xử lý việc buôn lậu gia súc gia cầm và xem xét khởi tố một số vụ buôn lậu để tăng tính răn đe.