Hồi kết cuộc chiến Syria đang cận kề

Tổng thống Putin (trái) và Tổng thống Assad. Ảnh: Getty.

Thành trì cuối cùng của IS

Cho đến nay, với sự hỗ trợ về không lực Nga, quân đội Syria đã giải phóng 87% lãnh thổ do IS chiếm giữ, nhất là gần đây lại phá vỡ vòng vây một trong hai khu vực ở thành phố Deir ez-Zor và bắt đầu cuộc tấn công mới nhằm vào IS quanh sân bay chiến lược nói trên.

Theo giới quan sát, các phiến quân IS hiện đang bị chao đảo dưới áp lực các vụ tấn công lớn nhằm vào các vị trí chủ chốt của chúng. Chiến dịch mang tên “Bình minh vĩ đại” hồi tháng 5/2017 đã cho phép quân đội Syria tiếp cận biên giới với Jordan, Iraq, vùng sa mạc, nông thôn phía Đông của tỉnh Homs ở miền Trung nước này. Vì thế, chiến thắng hoàn toàn IS chỉ còn là vấn đề thời gian.

Tại Raqqa, thủ phủ của IS, các Lực lượng Dân Chủ Syria (SDF) do Mỹ hậu thuẫn cũng đang chiến thắng và kiểm soát được 90% khu phố cổ của thành phố này, tiến gần với “khu vực an toàn” của IS, thậm chí IS không còn nơi để cứu thương cho các phiến quân.

Đặc phái viên LHQ về Syria, ông Staffan de Mistura dự báo, các thành trì còn lại của IS tại Syria có thể sẽ được giải phóng vào cuối tháng 10, bao gồm cả Deir ez-Zor và Raqqa.

Ông Mistura nói rằng, “những gì chúng ta đang thấy là những diễn biến bắt đầu kết thúc cuộc chiến này”. Theo ông Mistura, “bây giờ là lúc cộng đồng quốc tế phải thúc đẩy quá trình chính trị”.

Một trong những dấu mốc quan trọng khác, đó là sự thay đổi lập trường của cộng đồng quốc tế đối với Tổng thống al-Assad, khiến số phận của nhà lãnh đạo này không còn là điều kiện để đàm phán như trước. Ngoại trưởng Anh Boris Johnson nói rằng: “Bây giờ chúng tôi cho rằng ông al-Assad nên ra đi như một phần của quá trình chuyển đổi”.

Còn cựu đại sứ Mỹ tại Syria, Robert Ford cũng thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn gần đây rằng ông Assad đã chiến thắng trong cuộc chiến. “Tổng thống Assad đã chiến thắng và ông sẽ ở lại nắm quyền”.

Vai trò quan trọng của Nga

Sau đúng hai năm can thiệp quân sự vào Syria, Nga đã giúp chính quyền Tổng thống Assad giải phóng hơn 87% lãnh thổ do IS chiếm đóng, đồng thời làm lu mờ vai trò của Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố tại Trung Đông. Qua đó, đặt nền móng vững chắc giúp Syria tìm kiếm một tương lai chính trị tươi sáng và chấm dứt hoàn toàn cuộc nội chiến khốc liệt kéo dài gần 7 năm.

Kể từ ngày 30/9/2015, thời điểm Tổng thống Nga Putin ra lệnh triển khai lực lượng quân đội cùng các chiến đấu cơ hiện đại tới Syria theo lời đề nghị của Tổng thống Syria Assad, không quân Nga đã tiến hành hơn 30.000 cuộc tấn công và tiêu diệt gần 96.000 mục tiêu của IS.

Hãng tin RT dẫn bản báo cáo của Bộ Quốc phòng Nga cho biết, trong số các vị trí IS bị không quân Nga tiêu diệt có 8.332 cơ sở chỉ huy, hơn 53.700 tay súng thuộc các nhóm khủng bố và gần 1.000 trại huấn luyện cũng như 6.769 kho chứa đạn dược và dầu mỏ.

Trong các chiến dịch tấn công IS kéo dài hai năm qua, các máy bay chiến đấu của Nga đã không kích hàng loạt cơ sở sản xuất dầu mỏ quan trọng nhất mà IS chiếm được, vốn được xem là nguồn thu chính của tổ chức khủng bố này. Cụ thể, không quân Nga đã ném bom phá huỷ 212 mỏ khai thác dầu cùng 184 nhà máy và cơ sở lọc dầu do IS kiểm soát.

Ngoài ra, quân đội Nga đã cử các chuyên gia rà phá bom mìn tới những khu vực mới giải phóng. Trong đó, hơn 5.300 hecta trên lãnh thổ Syria đã được công nhận an toàn. Công binh Nga cũng đã có mặt ở thành cổ Palmyra, nơi IS cài hàng trăm bẫy bom và đã tiến hành kiểm tra trên 2.339 hecta và phát hiện 24.065 thiết bị nổ tại đây.

Aleppo là sào huyệt của IS tại Trung Đông cũng đã được “làm sạch” dưới sự giúp đỡ của hàng trăm chuyên gia công binh tới tìm kiếm và vô hiệu hoá hơn 36.319 thiết bị nổ trên diện tích 2.956 hectra.

Hàng trăm sĩ quan cao cấp Nga cũng đã được điều động tới Syria để giảng dạy và đào tạo cho chuyên gia Syria về cách thức xử lý các thiết bị nổ còn sót lại sau chiến tranh.

Hiện “có tới 580 học viên Syria đã hoàn thành khóa đào tạo và hơn 100 người khác hiện đang tham gia lớp học này”.

Vai trò cường quốc thời hậu chiến

Theo giới quan sát, cuộc chiến ở Syria sắp đi đến hồi kết với sự sụp đổ liên tiếp gần đây của nhóm IS và sự thay đổi lập trường của cộng đồng quốc tế đối với số phận của Tổng thống Assad.

Năm 2015 là năm đánh dấu nhiều sự thay đổi trong cục diện chiến trường Syria. Khi đó, quân đội Syria đang ngày càng mất dần lãnh thổ vào tay phe đối lập và các nhóm phiến quân IS. Quân đội chính phủ Syria đã rơi vào thế buộc phải phòng ngự trước đòn tấn công của cả IS và phiến quân thân Mỹ.

Người Nga đã ra tay, và với mỗi chiến thắng, quân đội Nga không những cứu Tổng thống Assad, mà thậm chí còn tạo một tiền đề vô cùng vững chắc cho tương lai chính trị của đương kim Tổng thống Syria.

Chuyên gia Tim Lister của CNN cho rằng, khi đơn phương thực hiện không kích mà không hề phối hợp với liên quân chống IS do Mỹ đứng đầu, Nga đã "đảo chính ngoại giao” thành công, qua đó nâng tầm ảnh hưởng của mình, đồng thời làm lu mờ đáng kể vai trò của Mỹ trong cuộc chiến chống IS tại Trung Đông.

Ngay trong tháng 9 vừa qua, Nga đã chuyển tới Syria 4.000 tấn nguyên vật liệu xây dựng và nhiều máy móc giúp quốc gia Trung Đông tái thiết đất nước. “Sự can thiệp của Nga vào Syria đã thực sự thay đổi cuộc chơi tại Trung Đông. Mỹ và liên quân đã mất thế độc tôn trên không phận Syria”, đó là nhận định của chuyên gia David Blair của tờ Telegraph.

Trong khoảng thời gian dài Nga, Mỹ cùng hoạt động tại Trung Đông, nhưng qua thực tế cho thấy Nga mới thật sự giành quyền chủ động. Theo nhiều nhà bình luận, việc Mỹ bị động trước người Nga ngay lập tức tạo cho Moscow cơ hội giành vị trí cao hơn trên bàn đàm phán tương lai chính trị khu vực.

Ngày 29/9, Thứ trưởng Ngoại giao Nga ông Oleg Syromolotov còn tuyên bố rằng, Nga sẽ không cho phép Mỹ hoặc bất kỳ thế lực nước ngoài nào hạn chế vùng hoạt động của quân đội Syria ở tỉnh Deir Ezzor, nơi vừa mới được giải phóng.

Chuyên gia Ylia Yakimenko của tờ Gazeta nhận định: “Tổng thống Putin đã chứng minh ông là một nhà chiến lược tài ba trong cuộc khủng hoảng tại Syria và sắp tới là toàn Trung Đông. Trong vòng 2 năm, ông đã gia tăng uy thế và ảnh hưởng của Nga ở khu vực này còn phương Tây chẳng có cớ gì để lên án”.

Như vậy, sau gần 7 năm với sự nỗ lực của Chính quyền và người dân Syria, nhất là sự giúp đỡ có hiệu quả của Nga, cùng với những quan điểm thực tế của cộng đồng quốc tế, cuộc chiến Syria đã dần đi đến hồi kết. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng, vị thế địa – chiến lược của Syria, cùng với tham vọng lợi ích của các cường quốc và những vấn đề nội bộ đất nước, rất có thể ảnh hưởng đến tiến độ vãn hồi hòa bình ở quốc gia này trong thời gian tới./.