Thế giới bước sang năm 2018 chưa hết nỗi lo về an ninh

Thế giới đã chính thức bước sang năm mới 2018, mang theo nhiều kỳ vọng của người dân về hạnh phúc, thịnh vượng và bình an. Tuy nhiên, năm 2018 cũng được dự báo sẽ “nóng” không kém gì năm 2017 vừa qua, với những điểm nóng an ninh, chính trị vẫn tiếp diễn trên khắp thế giới.

Cảnh sát Afghanistan. Ảnh: New York Times.

Chỉ vài giờ trước thời khắc chuyển giao giữa Năm mới và Năm cũ, Afghanistan, một trong những điểm nóng an ninh trên thế giới lại phải chứng kiến một vụ tấn công đẫm máu ở khu vực miền Đông, làm ít nhất 12 người thiệt mạng và 14 người khác bị thương. Vụ việc xảy ra chỉ vài ngày sau khi ít nhất 41 người thiệt mạng và hơn 80 người bị thương trong một vụ tấn công liều chết do nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) chủ mưu nhằm vào trung tâm văn hóa của người Shiite tại thủ đô Kabul.

Tình hình an ninh tại Afghanistan trở nên bất ổn kể từ cuối năm 2014 sau khi lực lượng quốc tế do Mỹ đứng đầu kết thúc sứ mệnh chiến đấu tại đây và chỉ duy trì khoảng 13.000 quân để hỗ trợ đào tạo lực lượng Afghanistan chống khủng bố. Lợi dụng bất ổn, nhiều tổ chức khủng bố đã thiết lập mạng lưới tại quốc gia Tây Nam Á này.

Trong  một báo cáo công bố mới đây, tổ chức Hội đồng Quan hệ Đối ngoại của Mỹ (CFR) đã bày tỏ lo ngại về những thách thức an ninh mà chính quyền Afghanistan phải đối mặt trong năm 2018. Đây có lẽ cũng là lý do buộc chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định tái triển khai hàng nghìn quân tới quốc gia Trung Đông này. Và năm 2018 sẽ phần nào giải đáp câu hỏi: nỗ lực của Mỹ liệu có giúp Afghanistan đẩy lui Taliban?

Trong khi đó, cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu, mà cụ thể là nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) trong năm 2018 cũng được dự báo đứng trước những thử thách mới. Năm 2017, IS đã bị đánh bật khỏi những cứ điểm quan trọng nhất ở Iraq và Syria nhưng tổ chức khủng bố khét tiếng nhất thế giới này vẫn chưa bị xóa sổ hoàn toàn. Các tay súng IS đã rút lui vào sa mạc và có thể phát động chiến tranh du kích, tiếp tục gieo bất ổn cho khu vực.

Một điều không khó nhận ra là mỗi năm số lượng nhân viên an ninh, số lượng các biện pháp an ninh được triển khai dịp Năm mới lại tăng, phần nào cho thấy những thách thức an ninh mà thế giới phải đối mặt. Như tại Ai Cập, chuẩn bị cho Năm mới 2018, nước này đã chi tới 61,5 triệu USD để tăng cường các biện pháp an ninh tại các sân bay. Các lực lượng an ninh đã được triển khai với số lượng đông hơn trước đây tại những khu vực xung quanh các nhà thờ và những nơi thờ cúng nhằm đảm bảo an ninh cho các tín đồ Cơ Đốc giáo đón năm mới. Theo chính quyền nước này, đảm bảo an ninh tại các sân bay là một trong những ưu tiên chủ chốt của Ai Cập, đặc biệt khi những mối đe dọa an ninh đang gia tăng.

Cũng giống như Afghanistan, Ai Cập hiện đang phải đối mặt với làn sóng các vụ tấn công khủng bố làm hàng trăm cảnh sát và binh sĩ của quân đội nước này thiệt mạng kể từ khi cựu Tổng thống Mohammed Morsi bị phế truất hồi giữa năm 2013. Hai ngày trước khi bước sang năm mới 2018, người dân thủ đô Cairo đã phải chứng kiến một vụ xả súng đẫm máu bên ngoài một nhà thờ làm ít nhất 10 người thiệt mạng.

Một người dân chia sẻ: “Đây là một sự kiện đau lòng. Năm mới 2018, cũng giống như tất cả người dân Ai Cập khác, tôi hy vọng những vụ tấn công như thế này sẽ không tái diễn. Chúng tôi hi vọng yên bình sẽ quay trở lại với đất nước và người dân Ai Cập. Tôi muốn nói rằng, tất cả chúng ta đều là những người anh em, cùng chung sống trên một đất nước và không gì có thể chia cắt. Chúng tôi hi vọng tình hình sẽ được cải thiện trong tương lai”.

Theo chuyên gia phân tích Jennifer Cafarella, thuộc Viện nghiên cứu Chiến tranh, IS vẫn duy trì được khả năng tiếp tục một làn sóng nổi dậy. Phiến quân al-Qaeda vẫn giữ được một lực lượng đáng kể ở phía tây Syria, có thể tấn công chiếm lại các thành phố ở đây bất cứ lúc nào. Chính vì thế, cộng đồng thế giới phải tiếp tục giữ vững tinh thần trong cuộc chiến chống khủng bố, vẫn còn dự báo sẽ kéo dài trong nhiều năm tới. Đây cũng là nỗi lo an ninh hàng đầu không chỉ của các nhà lãnh đạo Trung Đông, nơi được xem là quê hương của những kẻ khủng bố, mà còn của cả các nhà lãnh đạo phương Tây, nơi vẫn luôn tự hào về những biện pháp an ninh của mình.

Với việc đánh mất nhiều vùng đất kiểm soát, IS có thể hướng làn sóng tấn công ra bên ngoài, kích động các cuộc khủng bố dạng "sói đơn độc" ở phương Tây, với những hình thức tấn công như đâm xe. Đây là điều đã xảy ra trong năm 2017 vừa qua và sẽ tiếp tục là bài toán an ninh hóc búa khiến các quốc gia phương Tây đau đầu đối phó trong năm 2018,

Không chỉ các mối đe dọa an ninh truyền thống, các chuyên gia phân tích cũng dự báo thế giới năm 2018 cũng chứng kiến sự gia tăng của các mối đe dọa an ninh phi truyền thống, trong đó có tấn công mạng. Năm 2017, nhiều cuộc tấn công mạng đã xảy ra nhằm vào các mục tiêu như Cơ quan An ninh Quốc gia, ngân hàng và các cơ sở quân sự của nhiều nước trên thế giới. Chính vì thế, các chuyên gia của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại của Mỹ (CFR) tin rằng, tấn công mạng sẽ là một mối đe dọa của năm 2018.

Rõ ràng, nhiều yếu tố dự báo, năm  2018 sẽ là một năm đầy thách thức với cả thế giới, khi môi trường cạnh tranh quốc tế căng thẳng sẽ tạo ra những rủi ro địa chính trị, cũng như an ninh rất lớn, dù khó châm ngòi cho những cuộc xung đột quy mô toàn cầu.

Song đúng như Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Guterres đã nói trong thông điệp nhân dịp Năm mới, thế giới hoàn toàn có thể chấm dứt được các cuộc xung đột, vượt qua sự hận thù và bảo vệ những giá trị chung, nhưng điều này chỉ có thể làm được thông qua sự đoàn kết. Đây là con đường và tương lai của chúng ta phụ thuộc vào điều này.

"Bước sang năm mới 2018, tôi kêu gọi thế giới đoàn kết. Tôi thực sự tin rằng, chúng ta có thể làm cho thế giới của chúng ta an toàn và an ninh hơn,”, ông Guterres nói. “Chúng ta có thể giải quyết được xung đột, vượt qua được sự hận thù và bảo vệ những giá trị chung. Nhưng chúng ta chỉ có thể làm được điều đó cùng với nhau. Tôi kêu gọi các nhà lãnh đạo trên toàn thế giới bước sang Năm mới cùng hành động để "thu hẹp khoảng cách, hàn gắn sự chia rẽ, tái gây dựng lòng tin bằng cách đoàn kết người dân xung quanh những mục tiêu chung. Đoàn kết là con đường. Tương lai của chúng ta phụ thuộc vào điều này”./.