Thịt nhân tạo: Giải pháp giảm phát thải CO2 trong nông nghiệp

Thị trường có thể đạt 140 tỷ USD vào năm 2030

Năm 2013, một nhóm khoa học gia người Hà Lan tuyên bố chế tạo thành công thứ họ khẳng định là chiếc bánh mì kẹp thịt nhân tạo đầu tiên trên thế giới. Kể từ đó, lĩnh vực thịt nhân tạo nhận được nhiều sự quan tâm và có bước tiến đáng kể.

Đến tháng 12/2020, Singapore trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới cho phép bán thịt nhân tạo. Công ty Eat Just (Mỹ) khi đó thông báo thịt gà “sản xuất trong phòng thí nghiệm” của họ đã được cấp phép sau khi vượt qua bài kiểm tra an toàn của Cơ quan Thực phẩm Singapore (SFA). Công ty này còn khẳng định, đây là “bước đột phá của ngành công nghiệp thực phẩm toàn cầu”, có thể mở cánh cửa đi đến tương lai không giết mổ động vật để lấy thịt. Theo báo The Guardian, hiện có khoảng 130 triệu con gà và 4 triệu con heo bị giết mỗi ngày để lấy thịt trên toàn thế giới.

Nhu cầu về các giải pháp thay thế thịt thông thường đã tăng mạnh khi người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe, phúc lợi động vật và môi trường. Đài BBC mới đây dẫn báo cáo của Công ty Barclays (Anh) cho biết, thị trường thịt nhân tạo có thể đạt giá trị 140 tỷ USD vào năm 2030, tương đương 10% giá trị ngành công nghiệp thịt toàn cầu. Những sản phẩm “thịt chay”, như của Công ty Beyond Meat và Công ty Impossible Foods (đều của Mỹ), xuất hiện ngày càng nhiều tại các siêu thị và nhà hàng.

Những năm gần đây, hàng chục công ty khởi nghiệp đã nỗ lực đưa thịt gà, bò và heo nhân tạo đến thị trường, với cam kết về một sản phẩm giúp trút bớt gánh nặng đạo đức. Trong số này, nổi bật là Công ty Future Meat Technologies (Israel) và Công ty Memphis Meat (Mỹ, được tỉ phú Bill Gates hậu thuẫn). Cả 2 công ty này đều đang hướng đến các sản phẩm thịt gốc thực vật có mùi vị giống thịt thật và giá cả phải chăng.

Tương lai của công nghệ thực phẩm Mỹ

Thịt nhân tạo được coi là tương lai của ngành sản xuất thực phẩm ở Mỹ do loại bỏ được quá trình giết mổ động vật và giúp giảm bớt tác hại môi trường của ngành chăn nuôi.

Công ty khởi nghiệp công nghệ thực phẩm Upside Foods của Mỹ đang xây dựng một cơ sở sản xuất mới ở Bay Area có thể sản xuất 22,6 tấn thịt nhân tạo mỗi năm. Theo Futurism, điều này sẽ làm thay đổi công nghệ sản xuất thực phẩm trong tương lai, đồng thời góp phần làm giảm phát thải khí nhà kính.

Upside Foods là công ty lớn nhất của Mỹ sản xuất thịt nhân tạo từ tế bào mà không giết mổ bất kỳ động vật nào, Food Dive đưa tin. Cơ sở có trụ sở tại California được lên kế hoạch từ lâu đã mở cửa gần đây và là cơ sở sản xuất thịt nhân tạo lớn đầu tiên được hoàn thành tại Mỹ. Các chuyên gia tin rằng, cơ sở này có thể báo trước một kỷ nguyên sản xuất thịt mới.

Thông thường, các cơ sở sản xuất thịt tại Mỹ phải được đặt ở xa khu vực lân cận vì chất thải, âm thanh và mùi khó chịu từ quá trình giết mổ. Nhưng do cơ sở của Upside Foods không giết mổ nên những điều này không còn là vấn đề. Hiện tại, EPIC có thể sản xuất hơn 22 tấn thịt mỗi năm. Nhưng công ty đang có kế hoạch mở rộng và tăng sản lượng lên đến gần 200 tấn mỗi năm.

“Đó là một phần của điều thú vị về chương trình sản xuất thực phẩm mới này” - Amy Chen, Giám đốc Điều hành (COO) của Upside Foods, chia sẻ - “Chúng tôi tin rằng, thịt nhân tạo sẽ mở ra nhiều cánh cửa mới trong ngành sản xuất thực phẩm”.

Tính đến thời điểm hiện tại, nhà máy thí điểm duy nhất có quy mô tương tự như Upside Foods là Future Meat Technologies, trụ sở tại Israel, trong khi hầu hết các công ty sản xuất thịt nhân tạo có quy mô nhỏ. Với cơ sở mới nhất của mình, Upside Foods hoàn toàn có thể củng cố vị trí của mình trong ngành công nghiệp thực phẩm nhân tạo.

Tuy nhiên, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) vẫn chưa đưa ra bình luận  về thịt được tạo ra trong phòng thí nghiệm. Thông tin về thời điểm thịt nhân tạo được bán trên thị trường cũng chưa được đưa ra. Công ty Upside Foods cũng chưa đưa ra giá bán cho loại thực phẩm mới này, nhưng có lẽ mức giá của chúng không hề rẻ.

Giảm phát thải CO2 trong nông nghiệp

Nếu dần thay thế 20% thịt bò và thịt cừu tiêu thụ trên toàn cầu bằng thịt nhân tạo, lượng khí thải CO2 trong nông nghiệp và nạn phá rừng sẽ giảm 50% vào năm 2050. Đây là kết quả nghiên cứu mới được công bố ngày 4/5 trên tạp chí Nature.

Nghiên cứu nêu rõ, đặt trong so sánh với xu hướng gia tăng dân số và nhu cầu, nếu sử dụng thịt nhân tạo làm từ protein thay cho 50% lượng thịt đỏ tiêu thụ sẽ giúp giảm 80% số cây trồng bị chặt hạ và lượng khí CO2 thải ra môi trường.

Chuyên gia Florian Humpenoder thuộc Viện Nghiên cứu tác động Khí hậu Potsdam, Trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết: “Chỉ cần thay đổi tương đối nhỏ trong thói quen tiêu thụ thịt, chúng ta có thể giúp giảm đáng kể lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính từ các hoạt động phá rừng nhiệt đới. Điều này sẽ đóng góp quan trọng cho nỗ lực thực hiện các mục tiêu đề ra trong Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, cũng như thúc đẩy thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững khác”.

Theo Ủy ban Tư vấn về khoa học khí hậu của Liên Hợp quốc, hệ thống thực phẩm toàn cầu thải ra gần 30% lượng khí CO2 gây ô nhiễm môi trường, trong đó chăn nuôi gia súc là “thủ phạm chính” trong ngành nông nghiệp. Hoạt động chăn nuôi khiến diện tích các khu rừng nhiệt đới, vốn có tác dụng hấp thụ khí CO2, bị thu hẹp để làm bãi chăn thả và lấy thức ăn cho gia súc.

Thêm vào đó, cơ chế tiêu hóa của các loài gia súc nhai lại còn là nguồn chính thải khí methane, vốn có nguy cơ gây hiệu ứng nhà kính cao hơn 30 lần so với khí CO2 trong vòng 100 năm.

Nghiên cứu giả định rằng, các phương pháp chăn nuôi và mô hình tiêu thụ thịt hiện nay tiếp tục diễn ra trong 30 năm tới, diện tích đồng cỏ sẽ tăng thêm gần 1 triệu km2. Tuy nhiên, nếu 20% lượng thịt đỏ tiêu thụ được thay thế bằng thịt nhân tạo, diện tích đồng cỏ sẽ giảm xuống dưới mức hiện nay.

Phó giám đốc Trung tâm Chính sách môi trường (Đại học Hoàng gia London, Anh) Tilly Collins cho rằng, việc sản xuất thịt nhân tạo là biện pháp sinh học thay thế đầy hiệu quả, mở ra tiềm năng lớn về nguồn cung thực phẩm bền vững hơn.

Điều chưa chắc chắn hiện nay về thịt nhân tạo có lẽ là việc liệu những người yêu thích món thịt có sẵn sàng từ bỏ món ăn này để dùng loại thực phẩm thay thế hay không? Trong số 6 tác giả của nghiên cứu nói trên, mới có 1 người ăn thử loại thực phẩm này.