Bộ Công an: Gần 60.000 vụ cháy, nổ, làm chết hơn 1.900 người trong 1 năm

Nhiệm vụ nặng nề cho công tác phòng cháy chữa cháy

Báo cáo tổng kết thi hành Luật Phòng cháy và chữa cháy của Bộ Công an vừa gửi tới Bộ Tư pháp cho thấy, sự cố, tai nạn vẫn diễn biến phức tạp; xảy ra nhiều các vụ sập, đổ nhà, công trình, tai nạn trên cao, dưới nước, trong hang, hầm.

Thiên tai, bão lụt liên tiếp xảy ra và ngày càng nghiêm trọng. Biến đổi khí hậu làm nhiều khu vực trên cả nước thời tiết khô hanh, nắng nóng kéo dài, hạn hán, nguy cơ cháy rừng trên diện rộng luôn ở mức cảnh báo cao.

"Những yếu tố trên đã tác động trực tiếp đến tình hình cháy nổ, tai nạn, sự cố và đặt ra nhiệm vụ rất nặng nề cho công tác PCCC và cứu nạn, cứu hộ", Bộ Công an nhận định.

Vụ cháy ở phường Quang Trung (quận Hà Đông, TP.Hà Nội) khiến 4 người chết, 1 người bị thương hồi tháng 5/2023. Ảnh: Hoàng Lâm

Thống kê của Bộ Công an cho thấy, từ năm 2001 đến năm 2022 toàn quốc xảy ra gần 60.000 vụ cháy, nổ (trong đó xảy ra gần 50.000 vụ cháy ở các nhà máy, xí nghiệp, kho tàng, cơ quan, trường học, bệnh viện, nhà dân; 344 vụ nổ và trên 9.800 vụ cháy rừng), làm chết 1.910 người, bị thương hơn 4.400 người. Về tài sản thiệt hại ước tính trên 26.000 tỷ đồng và trên 61.000 ha rừng có giá trị kinh tế.

Về nguyên nhân cháy, Bộ Công an thống kê, do sự cố hệ thống, thiết bị điện chiếm 45,5%; do sơ xuất bất cẩn sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt chiếm hơn 26%; vi phạm quy định an toàn PCCC chiếm 1,7%;...

Bộ Công an đánh giá, công tác xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC có chuyển biến tích cực, được thực hiện đúng trình tự pháp luật. Các trường hợp xử lý hành chính đều lập hồ sơ quản lý theo dõi.

Nhiều địa phương đã áp dụng các biện pháp hành chính khác để ra các quyết định tạm đình chỉ hoặc đình chỉ hoạt động của bộ phận cơ sở hoặc cơ sở khi có vi phạm nghiêm trọng về PCCC có nguy cơ trực tiếp phát sinh cháy, nổ.

Trong 10 năm qua, các cơ quan chức năng đã điều tra làm rõ nguyên nhân trên 27.700 vụ cháy (chiếm tỷ lệ 93,7%); còn 1.853 vụ đang tiếp tục điều tra.

Đối với các vụ cháy lớn gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng về người và tài sản, cơ quan tiến hành tố tụng đã kịp thời khởi tố, điều tra làm rõ trách nhiệm hình sự đối với các cá nhân vi phạm các quy định của pháp luật về PCCC.

Điển hình như vụ cháy ngày 19/3/2014 tại Chợ Phố Hiến, tỉnh Hưng Yên; vụ cháy ngày 1/11/2016 tại quán Karaoke số 68, quận Cầu Giấy, Hà Nội; vụ cháy 29/7/2017 tại xưởng sản xuất socola ở xã Đức Thượng, huyện Hoài Đức, Hà Nội; vụ cháy vụ cháy quán karaoke An Phú ngày 6/9/2022 tại thành phố Thuận An, Bình Dương….

Bộ Công an đã chỉ đạo công an 63 địa phương bố trí một cán bộ chuyên trách làm công tác tuyên truyền về PCCC và cứu nạn, cứu hộ; triển khai phần mềm ứng dụng "Báo cháy-114".

Ngoài ra, Bộ Công an phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng và hoàn thiện giáo trình, bài giảng bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng PCCC và cứu nạn, cứu hộ để đưa vào chương trình học tập, hoạt động ngoại khóa của các trường.

Công tác nhân rộng, phát triển mô hình phong trào và điển hình tiên tiến trong công tác PCCC và cứu nạn, cứu hộ được quan tâm chỉ đạo thực hiện. Đến nay đã xây dựng, phát triển, nhân rộng trên 40.500 mô hình điểm, trên 31.000 đơn vị, tổ chức điển hình tiên tiến về PCCC và cứu nạn, cứu hộ.

Đặc biệt, toàn quốc đã xây dựng 20.730 mô hình Tổ liên gia an toàn về PCCC, 23.348 mô hình Điểm chữa cháy công cộng để phát huy phương châm "bốn tại chỗ" (lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, chỉ huy tại chỗ, hậu cần tại chỗ)….

Công an TP.HCM khuyến cáo giải pháp an toàn PCCC khi để trẻ em ở nhà một mình

Theo Công an TP.HCM, thời gian qua, trên địa bàn TP xảy ra một số vụ cháy gây thiệt hại về tài sản và làm chết trẻ em khi ở nhà một mình. Quá trình điều tra, nguyên nhân các vụ cháy đa phần là do người thân khóa trái cửa để xảy ra các hậu quả đáng tiếc.

Điển hình vào 3h23 phút cùng ngày, tại nhà dân số 204/44 đường Thống Nhất, phường 10, quận Gò Vấp làm cháy toàn bộ căn nhà gồm và chết 2 trẻ em P.T.B.T. (SN 2013) và bé trai P.T.B.P. (SN 2017).

Thông tin ban đầu, vào khoảng 2h cùng ngày, ông Phạm Bình Phú và vợ là bà Trương Thị Thùy Trinh khóa cửa nhà, để 2 con ngủ tại nhà đi chợ đầu mối Bình Điền để mua hàng (hải sản) về bán.

Vụ cháy nhà dân tại tổ 14, ấp 6C, xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh làm 2 em tử vong thương tâm. (Ảnh: PC07)

Đến khoảng 3h15 cùng ngày, ông Nguyễn Văn Thắng - hàng xóm phát hiện đám cháy bùng lên dữ dội nên tri hô người dân và lực lượng dân phòng hỗ trợ chữa cháy ban đầu nhưng đám cháy đã bao trùm toàn bộ căn nhà.

Ngoài ra, vụ cháy lúc 16h22 phút ngày 23/7, xảy ra cháy ở nhà dân tại tổ 14, ấp 6C, xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh làm em N.Đ.V.P. (10 tuổi) và N.Đ.C.B. (1 tuổi) con ruột vợ chồng anh N.V.P. (37 tuổi, quê Sóc Trăng) chết thương tâm.

Nhằm tăng cường phổ biến kiến thức và kỹ năng an toàn phòng cháy chữa cháy cho trẻ nhỏ khi ở nhà một mình, Công an TP.HCM khuyến cáo đến các gia đình một số lưu ý, biện pháp đảm bảo an toàn PCCC cho trẻ nhỏ như sau:

Thứ nhất, hướng dẫn trẻ nhỏ biết về nguy hiểm và nghiêm cấm trẻ tiếp cận tự ý sử dụng các thiết bị sinh ra nguồn lửa, nguồn nhiệt  phòng cháy, nổ.

Thứ hai, nhắc nhở trẻ nhỏ tắt các thiết bị điện không cần thiết vào buổi tối.

Thứ ba, đặt chìa khóa cửa chính tại một nơi quy định hoặc trong tầm tay của các em nhỏ khi đi ngủ để các em nhỏ có thể tìm được chìa khóa nhanh chóng và mở cửa trong trường hợp có hỏa hoạn.

Thứ tư, không để nhiều đồ dùng, hàng hoá dễ cháy ở nơi đun nấu. Không dự trữ xăng, dầu, khí đốt và các chất lỏng dễ cháy ở trong nhà ở. Ô tô, xe máy và các phương tiện dụng cụ có chứa xăng dầu, chất lỏng dễ cháy để trong nhà ở phải cách xa bếp đun nấu, thiết bị điện, nguồn sinh nhiệt.

Thứ năm, không giao cho trẻ nhỏ thực hiện việc đốt vàng mã. Hạn chế giao trẻ nhỏ thực hiện việc dùng bếp lửa để đun nấu đề phòng hỏa hoạn và bị bỏng.

Thứ sáu, không giao cho trẻ nhỏ sử dụng bàn là, bếp điện, lò sấy, các loại thiết bị sinh nhiệt khác, việc lơ là của trẻ có thể dẫn đến nguy cơ gây cháy lớn.

Thứ bảy, bố mẹ hoặc người lớn trước khi đi làm phải chủ động kiểm tra và tắt bình đun nước nóng lạnh, bếp điện đun nấu và các thiết bị tiêu thụ điện khi không sử dụng.

Thứ tám, chủ động tạo điều kiện cho trẻ nhỏ tham gia các lớp tập huấn rèn luyện kỹ năng sống, các lớp tập huấn, khóa đào tạo, hướng dẫn kỹ năng PCCC&CNCH do các đơn vị, cơ quan chức năng tổ chức.

Cuối cùng, mỗi gia đình, cơ quan, đơn vị và các tầng lớp nhân dân trên địa bàn khi có những thắc mắc cần giải đáp, ý kiến tư vấn, hướng dẫn về các vấn đề liên quan đến công tác PCCC và CNCH có thể liên lạc với lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH địa phương hoặc qua ứng dụng Help 114.

Phòng cháy chữa cháy vẫn chờ ngày được gỡ vướng

Từ đầu năm 2023, hàng loạt ý kiến kêu cứu của DN về PCCC được dư luận quan tâm, báo chí phản ánh. Điểm qua một số vấn đề mà Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), một số DN đã phân tích để thấy được PCCC đang cần cải cách từ tư duy đến quy chuẩn.

VCCI hồi tháng 4-2023 nhận được công văn của Bộ Công an đề nghị góp ý dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 136/2020 về PCCC.

Theo đó, VCCI đề nghị cần phải đơn giản hóa thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền thêm cho công an cấp tỉnh thực hiện thẩm duyệt PCCC dự án nhóm A mà không chỉ để Cục Cảnh sát PCCC thẩm duyệt. Theo VCCI, dù Nghị định 136/2020 không áp dụng hồi tố nhưng một số DN vẫn bị yêu cầu phải làm lại các thủ tục, như lập lại phương án chữa cháy hoặc xin thẩm duyệt lại thiết kế PCCC (nếu có lắp đặt thêm hạng mục hoặc chỉ có cải tạo nhỏ)… hoặc phải thay thiết bị, phương tiện PCCC theo tiêu chuẩn mới. “Việc này đã gây tốn kém thời gian, chi phí cho DN” - VCCI nhận xét.

Hay kiểm định phương tiện PCCC đã được xã hội hóa và Nhà nước chỉ hậu kiểm nhưng Nghị định 136/2020 dành quyền này cho cơ quan công an. Nghị định này cũng quét hầu hết các công trình, dự án cải tạo, thay đổi tính chất sử dụng… VCCI đề nghị sửa đổi theo hướng chỉ khi việc cải tạo hoặc thay đổi tính chất sử dụng có ảnh hưởng lớn đến yêu cầu an toàn PCCC mới cần thực hiện thẩm duyệt thiết kế PCCC.

Đặc biệt, khi đề cập đến các quy định về PCCC đối với các cơ sở y tế, VCCI cho biết: Theo phản ánh của DN, việc thực hiện các yêu cầu về PCCC là rất khó khăn, gây tốn kém nhiều chi phí cho các cơ sở y tế, trong đó có cơ sở y tế tư nhân. Chẳng hạn, một phòng khám chuyên khoa nội dự kiến đầu tư 1 tỉ đồng nhưng hệ thống PCCC cũng mất gần 1 tỉ đồng.

Hồi tháng 4-2023, Thủ tướng ra công điện về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác PCCC. Tháng 7-2023, VCCI và Bộ Công an, Bộ Xây dựng cũng tổ chức một cuộc đối thoại với các DN.

Số liệu do Cục Cảnh sát PCCC và cứu nạn, cứu hộ (Bộ Công an) nêu tại đối thoại cho hay đã có khoảng 10.000 cơ sở được tháo gỡ khó khăn, vướng mắc sau khi Thủ tướng ra công điện. Thế nhưng vẫn còn khoảng 38.000/1.182.722 cơ sở đã đưa vào hoạt động còn tồn tại, không có khả năng khắc phục theo các tiêu chuẩn, quy chuẩn về PCCC.

Hiệp hội PCCC và cứu nạn, cứu hộ Việt Nam cho hay họ nhận được rất nhiều phản ánh của DN về khó khăn khi áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn PCCC.

Chủ tịch Hiệp hội DN tỉnh Tuyên Quang cho rằng có những quy định tuân thủ PCCC còn bất cập, gây tốn kém, làm khó cho nhà đầu tư, thậm chí cản bước tiến của DN. Điển hình Nghị định 136/2020 bắt buộc nhiều mẫu kết cấu phải thử nghiệm chịu lửa và nếu thử lửa thì chắc chắn các kết cấu đó đều biến dạng.

“Với các kết cấu có chi phí thấp thì việc thử nghiệm không phải là vấn đề lớn nhưng một số kết cấu vô cùng đắt đỏ như cửa giếng thang máy có chi phí hàng trăm, thậm chí hàng tỉ đồng. Đây thực sự là sự lãng phí không cần thiết” - chủ tịch Hiệp hội DN tỉnh Tuyên Quang nói.

Hay có những DN chuyển từ dệt may sang chế biến, xuất khẩu gỗ. Thế nhưng khi gỗ không xuất khẩu được, dệt may không có đơn hàng thì DN chuyển sang xuất khẩu trái cây tươi, trái cây đóng hộp, những sản phẩm không dễ cháy. Vậy mà cơ quan PCCC ở địa phương vẫn yêu cầu thẩm định PCCC.