Vốn chính sách tăng trưởng vượt bậc, đưa Việt Nam trở thành hình mẫu về giảm nghèo trên thế giới

Nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đã giúp hàng triệu hộ thoát nghèo bền vững, vươn lên làm giàu.

Trong 20 năm qua, nguồn vốn tín dụng chính sách đã hỗ trợ gần 6,3 triệu hộ gia đình vượt qua ngưỡng nghèo, giải quyết việc làm cho hơn 5,9 triệu lao động, hỗ trợ hơn 3,8 triệu học sinh sinh viên được vay vốn đi học…Chất lượng tín dụng chính sách xã hội luôn được duy trì, củng cố, nâng cao, đảm bảo mục tiêu bảo toàn, phát triển vốn cho Nhà nước. Nguồn vốn tín dụng chính sách có sự tăng trưởng vượt bậc.

Đây là nhấn mạnh của Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Dương Quyết Thắng tại Hội nghị trực tuyến tổng kết 20 năm triển khai chính sách tín dụng đối với người nghèo diễn ra sáng nay (29/12) tại Hà Nội.

Nguồn vốn tín dụng chính sách tăng gấp gần 42 lần

Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Dương Quyết Thắng cho biết, nguồn vốn tín dụng chính sách có sự tăng trưởng vượt bậc, tốc độ tăng trưởng ổn định qua các năm, năm sau cao hơn năm trước. Tính đến ngày 30/11/2022, tổng nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đạt gần 298.000 tỷ đồng, tăng gần 291.000 tỷ đồng, gấp 41,9 lần so với năm 2002, tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm đạt 21,4%.

Đặc biệt, kể từ khi có Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội, 100% đơn vị cấp tỉnh, cấp huyện đã cân đối, ủy thác vốn ngân sách địa phương sang Ngân hàng Chính sách xã hội để bổ sung nguồn vốn cho vay với nguồn vốn nhận ủy thác đến nay đạt gần 30.000 tỷ đồng, thể hiện rõ phương châm “Trung ương và địa phương cùng làm.”

Vốn tín dụng chính sách xã hội đã được đầu tư đến 100% xã, phường, thị trấn trên cả nước, trong đó tập trung ưu tiên đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, huyện đảo, xã đảo, vùng bãi ngang ven biển.

Trong 20 năm qua, với việc triển khai đồng bộ, quyết liệt nhiều giải pháp, NHCSXH đã tập trung huy động được nguồn lực lớn để cho vay, đảm bảo hoàn thành 100% chỉ tiêu, kế hoạch tăng trưởng tín dụng được Thủ tướng Chính phủ giao, tạo điều kiện giúp trên 42,8 triệu lượt hộ nghèo và đối tượng chính sách khác được vay vốn với doanh số cho vay gần 830 nghìn tỷ đồng.

Cũng tính đến ngày 30/11, tổng dư nợ tín dụng chính sách đạt gần 280.000 tỷ đồng, gấp 32 lần so với năm 2002, với gần 6,5 triệu hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách đang còn dư nợ. Trong tổng dư nợ tín dụng chính sách xã hội, dư nợ cho vay các xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là 99.810 tỷ đồng, chiếm 35,7%, với gần 2,2 triệu khách hàng còn dư nợ; dư nợ cho vay tại huyện nghèo là 30.494 tỷ đồng, chiếm 10,9%, với gần 590.000 khách hàng còn dư nợ; dư nợ đối với khách hàng là đồng bào dân tộc thiểu số là 69.175 tỷ đồng, chiếm 24,7% với trên 1,4 triệu khách hàng còn dư nợ.

Chất lượng tín dụng chính sách xã hội luôn được duy trì, củng cố, nâng cao, đảm bảo mục tiêu bảo toàn, phát triển vốn cho Nhà nước. Tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khoanh giảm từ 13,75%/tổng dư nợ hồi năm 2002 xuống còn 0,67%/tổng dư nợ; trong đó nợ quá hạn chiếm 0,26%/tổng dư nợ tại thời điểm 30/11/2022.

Kết quả này cũng thể hiện qua nhiều người dân đã được hưởng lợi từ nguồn vốn ưu đãi này.

Đưa Việt Nam trở thành hình mẫu về giảm nghèo trên thế giới

Trong 20 năm qua, NHCSXH đã thiết lập được mô hình quản trị và điều hành tác nghiệp gọn nhẹ, hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tiễn. Đồng thời, xây dựng tổ chức thực hiện thành công phương thức quản lý vốn tín dụng chính sách thông qua hoạt động ủy thác cho Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh và Đoàn Thanh niên. NHCSXH cũng đã phối hợp với chính quyền cấp xã, tổ chức chính trị - xã hội xây dựng, quản lý 168.624 Tổ tiết kiệm và vay vốn đến từng thôn, ấp, bản, làng, tổ dân phố. Tổ tiết kiệm và vay vốn là “cánh tay nối dài”, cầu nối giữa ngân hàng với người vay vốn. Đây là sản phẩm sáng tạo, có ý nghĩa quan trọng, tạo nền tảng thực hiện thành công chính sách tín dụng đối với người nghèo và đối tượng chính sách khác. Hoạt động giao dịch tại 10.435 Điểm giao dịch xã trên địa bàn cả nước được tổ chức nề nếp, hiệu quả với phương thức “giao dịch tại nhà; thu nợ, giải ngân tại xã” là hoạt động đặc trưng, riêng có của NHCSXH.

Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Dương Quyết Thắng phát biểu tại Hội nghị.

Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao, 20 năm qua, NHCSXH thường xuyên chú trọng xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ có năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp, quyết tâm với công việc, phục vụ người dân với phương châm “Thấu hiểu lòng dân, tận tâm phục vụ”, cùng các cấp, các ngành và cả hệ thống chính trị, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Ông Phạm Tiến Nam, Phó Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam, cho biết, hoạt động phối hợp giữa Hội Nông dân Việt Nam và Ngân hàng Chính sách xã hội bắt đầu từ năm 2003. Tính đến ngày 30/11 các cấp Hội Nông dân đang quản lý 51.637/168.624 Tổ tiết kiệm và vay vốn, với dư nợ ủy thác qua tổ chức Hội đạt 83.397 tỷ đồng cho 1,973 triệu tổ viên đang còn dư nợ, chiếm 30,1% tổng dư nợ ủy thác của Ngân hàng Chính sách xã hội, trong đó nợ quá hạn chiếm 0,25%. Chất lượng hoạt động của Tổ tiết kiệm và vay vốn do Hội quản lý ngày càng được nâng cao, có gần 50.000 tổ xếp loại tốt, khá (chiếm tỷ lệ 96,1%).

"Nhìn lại chặng đường 20 năm thực hiện hoạt động ủy thác giữa NHCSXH và các đoàn thể chính trị- xã hội nói chung, Hội Nông dân Việt Nam nói riêng ngày càng phát huy được hiệu quả; chính sách tín dụng đã đi vào đời sống của từng người dân Việt Nam góp phần tạo điều kiện cho NHCSXH và Hội Nông dân Việt Nam hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước giao về mục tiêu giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới và đảm bảo an sinh xã hội", ông Nam nhấn mạnh.

Ông Lê Văn Thanh, Thứ trưởng Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội cũng đánh giá cao nguồn vốn tín dụng chính sách. Đây là nguồn vốn triển khai rộng rãi nhất, đáp ứng một lượng lớn nhu cầu vốn của hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và các đối tượng chính sách khác, tác động trực tiếp giải quyết các chiều thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản (việc làm, giáo dục, nhà ở, nước sinh hoạt và vệ sinh) và mang lại hiệu quả thiết thực về kinh tế-xã hội, là trụ cột của các chính sách giảm nghèo và an sinh xã hội.

"Thông qua việc tham gia quản trị Ngân hàng Chính sách xã hội, lãnh đạo các cơ quan quản lý Nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội đã gắn kết công tác chuyên môn của ngành với công tác tín dụng chính sách tham gia hoạt động, hoạch định các cơ chế chính sách, thực hiện giám sát trực tiếp toàn diện hoạt động tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách, góp phần quan trọng quyết định hiệu quả của chính sách tín dụng ưu đãi của Nhà nước," đại diện Bộ Lao động Thương binh và Xã hội nhấn mạnh.

Từ những kết quả đạt được sau 20 năm triển khai thực hiện, đặc biệt sau 8 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội, có thể khẳng định chính sách tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác đã thực sự đi vào cuộc sống; “là chính sách được triển khai rộng rãi nhất, đáp ứng một lượng lớn nhu cầu vốn của hộ nghèo, tác động trực tiếp và mang lại hiệu quả thiết thực”-  (Báo cáo số 660/BC-UBTVQH13 ngày 19/5/2014 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội) - là một “trụ cột” quan trọng, một “điểm sáng” trong các chính sách giảm nghèo; góp phần giải quyết một số vấn đề thiết yếu trong cuộc sống cho người nghèo, đối tượng chính sách; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện tại các vùng nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; góp phần phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo bền vững; hạn chế, đẩy lùi nạn cho vay nặng lãi; tạo nguồn lực cho các địa phương thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, được nhân dân đồng tình ủng hộ, cộng đồng quốc tế đánh giá cao, góp phần đưa Việt Nam trở thành một hình mẫu về giảm nghèo trên thế giới.

Tổng Giám đốc Dương Quyết Thắng nhấn mạnh, thời gian tới, NHCSXH sẽ tập trung nguồn lực thực hiện hiệu quả hơn chính sách tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác phù hợp với các chương trình mục tiêu quốc gia và chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Chiến lược phát triển NHCSXH đến năm 2030

Bên cạnh những kết quả đạt được, Tổng Giám đốc Dương Quyết Thắng cho biết hoạt động tín dụng chính sách xã hội vẫn còn một số khó khăn thách thức như quy mô nguồn vốn còn hạn chế, cơ cấu nguồn vốn chưa hợp lý, nguồn vốn còn phụ thuộc vào nguồn vốn phát hành trái phiếu Chính phủ và số dư tiền gửi 2% của 4 ngân hàng thương mại Nhà nước.

Ngoài ra mức cho vay thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, học tập của người dân, thời hạn vay vốn chưa phù hợp với đặc điểm, chu kỳ sản xuất kinh doanh của người vay vốn. Một số nhóm đối tượng có mức sống trung bình chưa được thụ hưởng chính sách tín dụng ưu đãi của nhà nước, công tác điều tra, xác nhận đối tượng vay vốn ở một số địa phương chưa được quan tâm rà soát và bổ sung kịp thời và chất lượng tín dụng chính sách còn chưa đồng đều giữa các địa phương.

Trước thực tế trên, ông Thắng kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương tập trung ưu tiên nguồn lực cải thiện cơ cấu nguồn vốn theo hướng ổn định, bền vững, tạo điều kiện để Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện hiệu quả hơn chính sách tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác.

Cụ thể hóa nhiệm vụ, giải pháp trong kế hoạch thực hiện Chỉ thị 40-CT/TW, Kết luận 06-KL/TW của Ban Bí thư và kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ ban hành, Chiến lược phát triển NHCSXH đến năm 2030 xác định: Tín dụng chính sách xã hội là giải pháp quan trọng nhằm thực hiện các chủ trương, chính sách, mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng, Nhà nước về tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện công bằng xã hội, thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia cũng như phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Đồng thời, duy trì và tiếp tục phát huy hiệu lực, hiệu quả mô hình tổ chức, phương thức quản lý vốn tín dụng chính sách xã hội đặc thù, phù hợp với thực tiễn của Việt Nam; tập trung thống nhất chức năng tín dụng chính sách từ các ngân hàng thương mại sang NHCSXH; nâng cao năng lực hoạt động của NHCSXH để phát triển theo hướng ổn định, bền vững, đủ năng lực để thực hiện tốt tín dụng chính sách xã hội.

Trong giai đoạn tới, NHCSXH đặt mục tiêu phát triển thành tổ chức có khả năng tự chủ, phát triển ổn định lâu dài, bền vững, duy trì được vai trò là định chế tài chính công thực hiện các chính sách xã hội của Chính phủ, tập trung vào những lĩnh vực mà các tổ chức tài chính hoạt động theo nguyên tắc thị trường không thể đáp ứng hoặc chỉ đáp ứng được một phần. Tập trung nguồn lực thực hiện hiệu quả hơn chính sách tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác phù hợp với các chương trình mục tiêu quốc gia và chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái: Chính sách tín dụng đối với người nghèo là chủ trương đúng đắn, giải pháp sáng tạo, có tính nhân văn sâu sắc.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đề nghị Ngân hàng Chính sách xã hội tiếp tục nâng cao năng lực quản trị, thực hiện hiệu quả mô hình tổ chức, phương thức quản lý tín dụng chính sách đặc thù, tập trung huy động các nguồn lực tài chính theo phương châm “Nhà nước, doanh nghiệp và Nhân dân cùng làm”, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu cho vay vốn người nghèo và các đối tượng chính sách khác.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng đề nghị ngân hàng chủ động nghiên cứu, đề xuất từng bước mở rộng đối tượng chính sách được vay vốn và nâng mức cho vay. Tập trung ưu tiên nguồn vốn để cho vay các đối tượng chính sách nhất là các hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số miền núi, vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo. Tăng cường quản lý, kiểm tra, giám sát vốn vay chặt chẽ, không để cho vay sai đối tượng, sai mục đích sử dụng vốn.