Canh tác hữu cơ và xây dựng liên kết: Nhãn Miền Thiết nâng giá trị

Trồng nhãn bằng phương pháp hữu cơ

Hàm Tử là xã nông thôn mới của huyện Khoái Châu, thuộc vùng Đồng bằng Bắc Bộ, với lợi thế là vùng đất màu mỡ được phù sa của sông Hồng bồi đắp qua hàng nghìn năm. Nơi đây là quê hương của giống nhãn Miền Thiết nổi tiếng với trái nhãn to, cùi dày, độ đường cao, để lại sức hút khó quên trong lòng người thưởng thức mỗi khi có dịp về vùng đất này.

Trò chuyện với phóng viên, anh Nguyễn Văn Thế, Chủ tịch HĐQT HTX Nhãn Miền Thiết (xã Hàm Tử, huyện Khoái Châu), cho biết: Với mong muốn đưa giống nhãn đặc sản của quê hương đi khắp thị trường trong và ngoài nước, ngay từ thời điểm mới thành lập (năm 2015), Hợp tác xã (HTX) Nhãn Miền Thiết đã xây dựng mô hình thâm canh nhãn theo tiêu chuẩn VietGAP. Đồng thời, HTX trực tiếp thực hiện sản xuất cây giống, bảo đảm nhu cầu thị trường cây giống quanh năm.

Áp dụng phương pháp hữu cơ trong trồng trọt là một trong những nguyên tắc mà xã viên trong HTX phải thực hiện, để bảo tồn và gìn giữ chất lượng, mẫu mã của nhãn Miền Thiết.

Anh Thế cho biết, việc áp dụng phương pháp hữu cơ trong quá trình chăm sóc cây nhãn rất cần thiết, bởi với diện tích trồng nhãn khoảng 100ha, lại nằm liền kề với nhau, nếu chăm sóc từng khu vườn riêng biệt mà không cùng một lúc với các vườn nhãn khác sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ diện tích trồng nhãn nếu như có dịch bệnh xảy ra.

Lợi thế của việc áp dụng phương pháp hữu cơ sẽ tạo cho quá trình chăm sóc, thu hoạch, đặc biệt là áp dụng các phương pháp khoa học kỹ thuật được chặt chẽ, từ khâu bón phân, định tán, tỉa cành, định quả và phun thuốc đều được triển khai một cách đồng bộ, từ đó cho ra sản phẩm trái nhãn có chất lượng tốt.

Đưa tôi ra thăm vườn nhãn của gia đình, anh Thế chia sẻ, chính vì chăm sóc bằng phương pháp hữu cơ nên hàng năm người trồng nhãn ở đây thu hoạch với năng suất và chất lượng rất cao, trung bình 60 - 80 quả/kg, độ đường đạt 16 – 22% Brix, mẫu mã tương đối đẹp. Với năng suất 7 - 8 tạ/sào (1 sào Bắc Bộ = 360m2) và giá bán với loại có mẫu mã đẹp khoảng 50.000 - 60.000 đồng/kg, người làm vườn ở đây có thể thu đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm.

Sau một thời gian kiểm tra, theo dõi, giống nhãn Miền Thiết đã được các bộ, ngành đánh giá là giống nhãn quý, vì thế, năm 2010, giống nhãn này được công nhận là giống nhãn Quốc gia, cần được bảo tồn. Năm 2019, HTX nhãn Miền Thiết được UBND tỉnh Hưng Yên công nhận Nhãn Miền Thiết là sản phẩm nhãn quả tươi OCOP.

“Hiện nay, chúng tôi đang khuyến cáo bà con sản xuất theo hướng hữu cơ và áp dụng quy trình sản xuất rất nghiêm ngặt. Một điều rất vui mừng là năm 2015, Cục Bảo vệ thực vật đã cấp cho chúng tôi mã vùng truy xuất nguồn gốc đủ điều kiện để xuất khẩu ra nước ngoài”, anh Thế phấn khởi nói.

Anh Nguyễn Văn Yêm, thành viên HTX cho biết: Gia đình  hiện có khoảng 2 mẫu (1 mẫu Bắc Bộ = 3.600m2) trồng nhãn Miền Thiết, trong đó có hơn 3 sào chuyên sản xuất nhãn giống, chủ yếu là giống nhãn Miền Thiết. Với  cây 1 năm tuổi có giá bán từ 15 - 20 nghìn đồng/cây, từ 2 năm tuổi trở lên, giá bán 100 - 200 nghìn đồng/cây. Trung bình mỗi năm, gia đình tôi xuất bán 1 - 3 nghìn cây nhãn giống tới các tỉnh Sơn La, Lai Châu, Bắc Giang…, thu nhập 40 - 60 triệu đồng/sào.

Xây dựng liên kết 3 nhà

Nói về vấn đề gia tăng giá trị của trái nhãn Miền Thiết, anh Thế cho biết: Muốn nâng cao được giá trị của nhãn và các sản phẩm nông nghiệp khác, rất cần có sự liên kết từ 3 nhà, đó là nhà nông, nhà nước và doanh nghiệp.

Đối với nhà nông, phải tạo ra được mối liên kết chặt chẽ để tập trung sản xuất, từ đó tạo ra được vùng nguyên liệu chuyên canh cây nhãn, đây là lợi thế lớn để chăm sóc, thu hoạch và đặc biệt là áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng trọt.

Trong quá trình liên kết, HTX sẽ quản lý được đầu vào, đầu ra của sản phẩm khi đưa ra thị trường, người tiêu dùng, cơ quan chuyên môn đều có thể truy xuất được nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm, do sản phẩm đã được đăng ký với các cơ quan quản lý Nhà nước. Điều này giúp cho người trồng trọt có sự ổn định trong canh tác và thu nhập, sẽ tạo được thương hiệu của trái nhãn Miền Thiết và tìm được chỗ đứng trên thị trường. Hiện nay, nhãn Miền Thiết không chỉ có mặt ở thị trường trong nước mà còn cả các thị trường nước ngoài như Mỹ, Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc… 

Mối liên kết giữa nhà nông và doanh nghiệp là một trong những mối liên kết quan trọng nhất, vì doanh nghiệp là đầu mối cung cấp đầu vào, tiêu thụ sản phẩm cho người nông dân, người nông dân lại là nơi cung cấp sản phẩm cho doanh nghiệp, hiện nay mối liên kết này chưa thật chặt chẽ, vì vậy, ảnh hưởng rất lớn đến việc tiêu thụ sản phẩm.

Hệ lụy của vấn đề này là doanh nghiệp không thể bao tiêu được sản phẩm, do sản phẩm không đạt được những tiêu chí, yêu cầu mà thị trường các nước đặt ra, dẫn đến việc ép giá hay phá hủy các hợp đồng đã được hai bên ký kết nếu có.

“Mối liên kết của chính quyền với doanh nghiệp và nông dân là mối liên kết quan trọng, đây là mối liên kết giúp bảo đảm quá trình thực hiện hợp đồng giữa doanh nghiệp và người nông dân được chắc chắn hơn, nếu trường hợp có xảy ra xung đột quyền lợi giữa các bên thì chính quyền sẽ đóng vai trò giải quyết các tranh chấp đó”, ông Thế cho biết.

Áp dụng tiến bộ kỹ thuật để nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt là trái cây, đang là hướng đi đúng để phát triển nền kinh tế nông nghiệp nói chung và trong lĩnh vực trồng trọt nói riêng.

Cách làm của HTX nhãn Miền Thiết ở Khoái Châu hiện là hướng đi để nâng cao giá trị sản phẩm và nâng cao đời sống của người nông dân.

Hiện nay, nhãn đang trong quá trình lớn trái, theo đánh giá của Chủ tịch HĐQT HTX Nhãn Miền Thiết, đã đạt 60% yêu cầu, nếu thuận buồm xuôi gió, nhà vườn Hàm Tử sẽ có mùa nhãn bội thu.

Ông Nguyễn Thanh Quyết, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Khoái Châu cho biết, trong những năm qua, nhờ phương pháp chăm sóc hữu cơ, giống nhãn Miền Thiết đã tạo được thương hiệu trên thị trường trong nước và một số nước trong khu vực như Trung Quốc, Malaysia, Hàn Quốc…

Bên cạnh đó Phòng Nông nghiệp huyện cũng tổ chức để HTX Nhãn Miền Thiết được tham gia vào các hội chợ, hội nghị xúc tiến thương mại trong và ngoài tỉnh, giới thiệu, quảng bá đặc sản của Khoái Châu. Đồng thời, phòng cũng tạo điều kiện thuận lợi nhất để HTX nhãn Miền Thiết làm các thủ tục đề nghị các cơ quan chức năng cấp giấy chứng nhận mã vùng truy xuất nguồn gốc xuất xứ, có những phương án để bảo tồn và phát triển giống nhãn quý.

Với việc áp dụng quy trình sản xuất nhãn theo quy trình VietGAP, cùng với việc ứng dụng phần mềm quản lý thông minh Agricheck; sử dụng tem truy xuất nguồn gốc…, chất lượng và mẫu mã sản phẩm nhãn chín muộn Miền Thiết đã không ngừng cải thiện, được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng.