Tư tưởng đạo đức và phong cách làm báo của Bác: Đi cùng thời đại

Để có thể rèn luyện, giữ gìn, phát huy đạo đức nghề báo, cần bồi dưỡng, cần học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Tấm gương sáng

Trong cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh, người khai sinh nền Báo chí Cách mạng Việt Nam. Nhưng đồng thời Người cũng là một nhà báo, để lại kho tàng đồ sộ với hơn 2.000 bài báo các loại bên cạnh gần 300 bài thơ và gần 500 trang truyện, ký.

Theo thống kê, Chủ tịch Hồ Chí Minh có hơn 170 tên gọi, bút danh và bí danh, trong số này, 2/3 được Người sử dụng trong các tác phẩm báo chí của mình.

Trong hành trình tìm đường cứu nước, nghiên cứu về những giá trị của phương Tây, Hồ Chí Minh đã nhận thấy sức mạnh to lớn của báo chí trên mặt trận văn hóa tư tưởng.

Từ tác phẩm đầu tay “Vấn đề dân bản xứ” đăng trên Báo Nhân Đạo (L’Humanité, của Pháp) ngày 2/8/1919 nhằm đòi những quyền cơ bản cho dân tộc Việt Nam và lên án những chính sách cai trị, những thủ đoạn áp bức bóc lột tàn bạo của thực dân Pháp cho đến tác phẩm cuối cùng “Thư trả lời Tổng thống Mỹ Richard Nixon” được Người viết ngày 25/8/1969 (đúng 1 tuần trước khi Người qua đời), chứng tỏ Người đã làm báo cả cuộc đời!

Tài năng viết báo của Hồ Chí Minh đồng hành với quá trình đấu tranh của cách mạng Việt Nam, Người đã lấy báo chí làm vũ khí lý luận của mình và coi báo chí là một mặt trận vô cùng quan trọng, mặt trận văn hóa tư tưởng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc.

Đối với nền báo chí nước ta, trong vai trò là người sáng lập, Hồ Chí Minh đã trực tiếp cho ra đời 9 tờ báo: Người Cùng Khổ (1922); Quốc tế Nông dân (1924); Thanh Niên (1925); Công Nông (1925); Lính Kách Mệnh (1927); Việt Nam Tiền Phong (1927); Thân Ái (1928); Đỏ (1929); Việt Nam Độc Lập (1941); Cứu Quốc (1942).

Người dạy cách viết báo hết sức giản dị

Tác phẩm của mình viết ra để cho ai xem? Tác phẩm viết để làm gì? Tác phẩm viết cái gì? Tác phẩm viết như thế nào? Trả lời các câu hỏi đó, theo Hồ Chí Minh, chính là viết vì nhân dân, vì sự nghiệp chung của toàn dân tộc Việt Nam, vì độc lập, tự do… Chỉ khi hướng đến cái đích đó, báo chí mới khẳng định được vị thế của mình trong nhân dân, được nhân dân mến yêu và tin tưởng.

Hiện nay, chúng ta đang thực hiện Cuộc vận động ”Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, theo GS.TS Vũ Văn Hiền, Phó chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, nguyên Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, báo chí phải thấy rõ trách nhiệm của mình trong cuộc vận động này. Đó là phải tuyên truyền những giá trị đạo đức tốt đẹp mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta, báo chí phải trở thành kênh thông tin để không những giáo dục cho nhân dân học tập mà còn phải giúp nhân dân làm theo tấm gương đạo đức Bác Hồ. Phải khuyến khích những tấm gương người tốt, việc tốt, những điển hình tiên tiến trong nhân dân. Bên cạnh đó, phải tuyên truyền phê phán, lên án những thói hư, tật xấu, những tật bệnh trong xã hội...

Đối với hoạt động sáng tạo báo chí, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt lưu ý các nhà báo phải khách quan đối với từng con người, từng sự việc trong tác phẩm của mình, phải tránh “thổi phồng”; những gì không biết, không được nghe hoặc nhìn thấy cụ thể thì “chớ nói, chớ viết”. Theo Người, báo chí phản ánh đời sống nhân dân, phản ánh sự nghiệp cách mạng của dân tộc, vì vậy, không lúc nào người làm báo được quên trách nhiệm của mình với Đảng, với Dân.

Sâu sát thực tế, sâu sát quần chúng, nói lên sự thật… là phong cách làm báo Hồ Chí Minh. Trong những lần làm việc và nói chuyện với đội ngũ nhà báo, Người đã từng phê phán cách làm báo của một số nhà báo thiếu đi sâu vào đời sống thực tiễn nên viết ba hoa, viết “dây cà ra dây muống” hoặc “tầm chương trích cú” khiến cho người đọc như “lắt chắt vào rừng xanh”...

GS. TS Vũ Văn Hiền khẳng định, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong đội ngũ những người làm báo hiện nay là hết sức cần thiết và có ý nghĩa sâu sắc.

Những lời dạy của Người như kim chỉ nam cho báo chí và các nhà báo. Sâu sắc nhất là sự lĩnh hội từ Bác Hồ cái Tâm, cái Đức của nghề báo. Thiếu điều đó không thể trở thành nhà cách mạng giỏi. Cái Tâm, cái Đức của người làm báo sẽ định hướng cho việc học hỏi suốt đời, cho tính trung thực, sự bảo đảm cho người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa, tư tưởng của Đảng.

Người làm báo phải không ngừng trau dồi đạo đức cách mạng, sống trung thực, kính trọng và chan hòa với quần chúng nhân dân, có ý thức phê bình và tiếp thu phê bình, có tinh thần học hỏi để không ngừng vươn lên, để xứng đáng với tấm gương Nhà báo Hồ Chí Minh - Người đã viết báo, làm thơ, viết văn từ máu thịt để phục vụ sự nghiệp cách mạng, phục vụ nhân dân, để đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng nhân loại, giải phóng con người.

Tôi học làm báo...

Là phóng viên Báo Kinh tế nông thôn nay là Tạp chí Kinh tế nông thôn (chuyển đổi theo Quyết định 362/QĐ-TTg của TTCP), được sự quan tâm của Chi bộ, Công đoàn và Đoàn Thanh niên, tôi rất vui và phấn khởi khi mình có tên trong danh sách “học lớp nhận thức về Đảng” do Đảng ủy Bộ Nông nghiệp và PTNT tổ chức, được học thêm về lịch sử Đảng, cuộc đời hoạt động của Bác, học cách làm báo của Người...

Khi còn ngồi trên ghế giảng đường đại học, tôi được học môn lịch sử Đảng, nhưng lúc đó tôi chưa cảm nhận được nhiều về bộ môn mà mình đã học. Mãi cho đến hôm nay, khi được học lớp cảm tình Đảng, thật sự tôi rất xúc động. Mặc dù thời gian học chỉ vẻn vẹn 5 ngày, nhưng những kiến thức lịch sử mà tôi được trực tiếp nghe giảng từ thầy, cô giáo của Trường Cán bộ quản lý Nông nghiệp và PTNT I, dường như đã đi sâu vào tâm trí và khai sáng nhận thức cách mạng trong tôi một cách mãnh liệt.

Tham gia lớp “nhận thức về Đảng”, bản thân tôi cảm thấy, đây là niềm vinh dự và tự hào khi được “tiếp nạp” những bài giảng vô cùng thuyết phục của  thầy, cô giáo; tôi thấy mình đã tích lũy được nhiều kiến thức cụ thể và thực tế nhất về Cương lĩnh của Đảng, về lịch sử Đảng ta, về Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, về nội dung, những vấn đề thực tiễn của Cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và làm thế nào để phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tại đây, tôi được tiếp xúc và học tập cùng các bạn học viên, những quần chúng ưu tú được tuyển chọn từ các chi bộ, các bạn đã cho tôi hiểu và cảm nhận được tinh thần đoàn kết, sự chia sẻ và lòng nhiệt tình sáng tạo trong công việc cũng như trong cuộc sống.

Cũng nhờ có khóa học này, tôi đã hình dung được rõ nét hơn về nhiệm vụ và trách nhiệm của phóng viên đang hoạt động trong lĩnh vực báo chí, cần phải xác định rõ ràng về tư tưởng, động cơ đúng đắn cho con đường mình đang nỗ lực, phấn đấu. Tại đây, tôi đã được rèn luyện nâng cao hơn về bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức cách mạng, tôi sẽ cố gắng phấn đấu nhiều hơn nữa để được đứng vào hàng ngũ của Đảng.

Sau khi được bồi dưỡng nhận thức về Đảng, là phóng viên, tôi cảm thấy đây là  khóa học rất có ý nghĩa, rất bổ ích dành cho các quần chúng ưu tú nói riêng cũng như các phóng viên, nhà báo đang công tác tại các cơ quan báo chí nói chung.

Có thể nói, từ khóa học bổ ích này, tôi đã hoàn thiện bản thân thêm một bước trong tư duy, nhận thức về nhiệm vụ công tư và trong ứng xử các mối quan hệ xã hội. Với tinh thần quyết tâm học và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, tôi sẽ nỗ lực hơn nữa trong trau dồi kiến thức, rèn luyện kỹ năng và tự rèn giũa bản thân để có tầm nhìn xa hơn, đúng hơn và trúng hơn trong thực hiện nhiệm vụ của nhà báo cách mạng, góp phần nhỏ bé vào công cuộc xây dựng đất nước đàng hoàng hơn, to đẹp hơn  và  tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh.