Việt Nam công bố sản xuất thành công vaccine dịch tả lợn châu Phi

Bệnh dịch tả lợn châu Phi là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi-rút gây ra trên lợn, xuất hiện lần đầu tiên tại châu Phi vào năm 1921. Bệnh có đặc điểm lây lan nhanh, gây bệnh ở mọi lứa tuổi và mọi giống lợn (bao gồm cả lợn nuôi các loại và lợn rừng). Bệnh gây tỷ lệ chết lên đến 100%. Vi-rút dịch tả lợn châu Phi có sức đề kháng cao. Sau khi khỏi bệnh lâm sàng, lợn vẫn có khả năng mang vi-rút trong thời gian dài và có thể trở thành vật chủ mang trùng suốt đời, do vậy nếu để xảy ra bệnh sẽ rất khó để loại trừ được mầm bệnh.

Tại Việt Nam, bệnh dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) lần đầu tiên xuất hiện vào tháng 2/2019, sau đó lan nhanh ra phạm vi cả nước. Trước tình hình đó, các cơ quan chức năng đã buộc phải tiêu hủy trên 6 triệu con lợn, thiệt hại trên 30.000 tỷ đồng, ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số CPI năm 2020.

Đến thời điểm hiện tại, dịch bệnh còn xảy ra ở nhiều địa phương trên phạm vi cả nước. Nguy cơ bệnh DTLCP tiếp tục phát sinh và lây lan là rất cao nếu không có vaccine phòng bệnh hiệu quả, do đặc điểm của virus DTLCP rất nguy hiểm đối với lợn, có khả năng tồn tại lâu ngoài môi trường, đường lây truyền rất phức tạp, chăn nuôi nông hộ vẫn chiếm tỷ lệ lớn, chưa đảm bảo các yêu cầu chăn nuôi an toàn sinh học.

Trước tình hình này, Chính phủ đã chỉ đạo triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống, tổ chức nghiên cứu sản xuất vaccine phòng bệnh.

Từ đó, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo Cục Thú y và các doanh nghiệp có tiềm năng, nguồn lực, kinh nghiệm tổ chức nghiên cứu, sản xuất, đăng ký lưu hành vaccine DTLCP.

Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, đầu tháng 11/2019, sau khi các nhà khoa học của Hoa Kỳ công bố nghiên cứu thành công chủng virus DTLCP nhược độc đã được cắt bỏ đoạn gen ASF-G-Delta I177L, lãnh đạo Bộ NN- PTNT đã cử lãnh đạo Cục Thú y sang Hoa Kỳ dự họp, gặp trực tiếp với các chuyên gia Hoa Kỳ để bàn phối hợp nghiên cứu, sản xuất vaccine DTLCP.

Từ tháng 2/2020, việc nghiên cứu, sản xuất vaccine chính thức được thực hiện cùng với sự phối hợp của các chuyên gia Hoa Kỳ. Bộ đã chỉ đạo Cục Thú y thống nhất và ký Thỏa thuận chung (MOU) hợp tác kỹ thuật với Viện Nghiên cứu Nông nghiệp (ARS) thuộc Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) để làm cơ sở cho các bên triển khai thực hiện.

Đến tháng 7/2020, Bộ chỉ đạo cho phép nhập khẩu chủng giống virus DTLCP nhược độc cắt gen dùng để nghiên cứu, sản xuất vaccine phòng, chống bệnh DTLCP tại Việt Nam.

Ngay sau khi tiếp nhận chủng giống ASFV-G-∆I177L từ Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ vào tháng 9/2020, Công ty Navetco đã khẩn trương triển khai nghiên cứu, trải qua 5 lần thử nghiệm trong phòng thí nghiệm.

Kết quả 100% số lợn tiêm vaccine được bảo hộ khi công cường độc trong phòng thí nghiệm; trong điều kiện sản xuất đã bảo hộ được trên 80% số lợn được tiêm vaccine khi công cường độc với chủng virus gây bệnh DTLCP tại Việt Nam; độ dài miễn dịch của vaccine kép dài 6 tháng sau tiêm phòng.

Đến nay, tại Việt Nam đã có 3 doanh nghiệp tiên phong, có đủ tiềm lực, đầu tư nghiêm túc để nghiên cứu, sản xuất thành công vaccine DTLCP bao gồm Công ty cổ phần Thuốc thú y trung ương Navetco (Công ty Navetco), Công ty TNHH MTV AVAC, Công ty cổ phần tập đoàn Dabaco.

Trong đó, theo kết quả nghiên cứu, sản xuất vaccine NAVET-ASFVAC của Công ty Navetco sau khi được các nhà khoa học độc lập đánh giá rất kỹ lưỡng đã được chấp nhận công bố trên các Tạp chí khoa học uy tín của thế giới và Tạp chí Khoa học thú y của Việt Nam.

Ngày 17/5/2022, Viện Nghiên cứu Nông nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ cũng đã có thư chính thức gửi Cục Thú y Việt Nam xác nhận vacxin NAVET-ASFVAC đảm bảo an toàn, hiệu lực.

Trong thời gian tới, Bộ NN-PTNT tiếp tục chỉ đạo tổ chức nghiên cứu, đánh giá chất lượng vaccine cho các đối tượng lợn khác (lợn nái, lợn đực giống); độ dài miễn dịch, độ ổn định của vaccine trong các điều kiện bảo quản, sử dụng khác nhau; đánh giá các yếu tố nguy cơ có thể ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả vaccine trong điều kiện sản xuất, chăn nuôi.

Trao đổi với báo chí bên lề lễ công bố, ông Trần Xuân Hạnh, phó tổng giám đốc Công ty Navetco, cho biết trong giai đoạn 1, vaccine do công ty sản xuất sẽ sử dụng ở diện hẹp với số lượng vaccine dự kiến được phép sử dụng 600.000 liều.

Trong giai đoạn 2, sau khi có báo cáo đánh giá kết quả sử dụng vaccine ở giai đoạn 1, Cục Thú y sẽ tham mưu Bộ Nông nghiệp và PTNT chỉ đạo sử dụng vaccine ở phạm vi toàn quốc.

Dự kiến sẽ lưu hành trên thị trường vào cuối tháng 8 và giá vaccine DTLCP sẽ từ 34.000 - 36.000 đồng/liều.