"Phép thử" mối liên kết sản xuất - tiêu thụ nông sản

 Nông sản theo chuỗi ổn định sản xuất và tiêu thụ.

Hà Nội: Chuỗi nông sản đứng vững trước khó khăn

Từ đầu tháng 7/2021 đến nay, tình hình sản xuất - tiêu thụ rau hữu cơ tại nhiều hợp tác xã trên địa bàn huyện Sóc Sơn vẫn thuận lợi. Theo chị Nguyễn Thị Lương ở thôn Trung (xã Thanh Xuân) - hộ chuyên sản xuất rau hữu cơ theo chuỗi thì rau thu hoạch tới đâu, Hợp tác xã thu mua hết tới đó, giá ổn định.

Lý giải vấn đề trên, bà Hoàng Thị Hậu, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp sạch hữu cơ Thanh Xuân cho biết: "Do nhu cầu tại các siêu thị và chuỗi cửa hàng tăng, chúng tôi cố gắng tăng 30% sản lượng. Hiện, mỗi ngày nông dân địa phương cung ứng khoảng 10 tấn rau, củ, quả hữu cơ các loại vào thị trường nội đô. Thời điểm này, nông dân và lãnh đạo Hợp tác xã bận rộn, vất vả hơn trước. Chúng tôi có sẵn lái xe, phương tiện vận chuyển, các giấy tờ về nguồn gốc hàng hóa, hợp đồng ký kết theo tháng và quý nên mọi khâu từ sản xuất, sơ chế đóng gói, vận chuyển đến nơi tiêu thụ... đều hoạt động nhịp nhàng, không bị khó khăn hay đứt gãy"...

Tương tự, Hợp tác xã Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Thanh Hà (xã Ninh Sở, huyện Thường Tín) cũng đang đẩy mạnh công suất để cung ứng theo đơn đặt hàng. Giám đốc Hợp tác xã Bùi Thị Thanh Hà chia sẻ, mỗi ngày, cơ sở cung ứng gần 1 tấn rau, củ, quả các loại theo chuỗi. Do đơn vị có đầy đủ thủ tục nên khi đăng ký "luồng xanh" với các đơn vị liên quan khá thuận lợi. Các nhóm rau được ký kết tiêu thụ gồm cải xanh, cải ngọt, rau dền, củ cải, hành, rau muống... 100% sản phẩm của cơ sở sản xuất theo hình thức liên kết với doanh nghiệp, siêu thị, hệ thống cửa hàng tiện ích...

Bên cạnh việc cung ứng rau, củ, quả theo chuỗi hoạt động hiệu quả từ trước và khẳng định được tính ưu việt trong mùa dịch thì nhiều địa phương cũng đang có cách làm sáng tạo, tất cả cùng vào cuộc để tiêu thụ nông sản cho nông dân.

Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp xã Đại Thành (huyện Quốc Oai) Trần Hữu Khoa cho hay, để giúp người trồng nhãn tiêu thụ sản phẩm trong điều kiện thực hiện giãn cách xã hội, xã Đại Thành đã tổ chức họp bàn phương án tiêu thụ, tổ chức test Covid-19 cho các tiểu thương; đồng thời, thông báo tới các hộ trồng nhãn về đầu mối kết nối tiêu thụ trên địa bàn xã. Cùng với đó, xã gửi đề xuất cấp phép cho một số xe "luồng xanh" vào địa bàn thu mua, vận chuyển sản phẩm. Tổng khối lượng nhãn tiêu thụ được tính tới thời điểm này khoảng 40 tấn.

Phó Chủ tịch UBND huyện Quốc Oai Phạm Quang Tuấn thông tin, không chỉ với sản phẩm quả, các loại rau màu khác cũng được huyện xây dựng 2 phương án tiêu thụ. Trước hết, đẩy mạnh tiêu thụ tại chỗ, thông qua vận động các xã và các tổ chức đoàn thể của huyện chung tay tiêu thụ sản phẩm. Bên cạnh đó, UBND huyện Quốc Oai có văn bản đề nghị các sở: Công Thương, NN&PTNT Hà Nội hỗ trợ kết nối với các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu, doanh nghiệp chế biến, tổ chức, cá nhân tiêu thụ nông sản, trái cây, kết nối tiêu thụ nông sản cho nông dân địa phương. Tính tới thời điểm này, Sở Công Thương đã kết nối cho huyện 10 điểm bán hàng lưu động trong nội thành. Để vận chuyển rau, củ, quả tới các điểm bán hàng lưu động, huyện thuê 15 xe tải, đề xuất Sở NN&PTNT và Sở Giao thông - Vận tải cấp "luồng xanh". Ngoài ra, huyện cũng tính đến phương án đẩy mạnh bán hàng thông qua các sàn thương mại điện tử...

Tương tự, tại Chương Mỹ, theo Phó Chủ tịch UBND huyện Hoàng Minh Hiến, tổng sản lượng nông sản trên địa bàn đang có nhu cầu tiêu thụ khoảng hơn 460 tấn, trong đó chủ yếu là nhãn (khoảng 270 tấn); các loại rau, củ (khoảng 190 tấn)... Để hỗ trợ nông dân tiêu thụ sản phẩm trong thời gian này, UBND huyện đã thiết lập nhanh các liên kết tiêu thụ. Theo đó, UBND các xã, thị trấn thành lập tổ kết nối tiêu thụ nông sản trên địa bàn, cử cán bộ làm đầu mối kết nối giữ liên lạc với Phòng Kinh tế huyện và các đơn vị liên quan; tổng hợp danh sách các tổ chức, cá nhân, phương tiện vận chuyển thu mua nông sản trên địa bàn.

Đối với nông sản có khả năng tiêu thụ trên địa bàn xã, thị trấn được UBND các xã, thị trấn tổ chức kết nối, tiêu thụ nông sản cho nông dân; các xã, thị trấn trên địa bàn huyện tạo điều kiện cho các tiểu thương mua/bán nông sản phục vụ nhu cầu người dân; cho phép phương tiện vận chuyển nông sản qua các chốt kiểm dịch khi có giấy đi đường đúng quy định... Kết quả qua các kênh liên kết hỗ trợ tiêu thụ, hàng trăm tấn nông sản của Chương Mỹ được tiêu thụ thuận lợi trong thời gian ngắn nhất.

Cũng với cách liên kết này, các huyện: Mỹ Đức, Phú Xuyên... mỗi ngày tiêu thụ được hàng chục tấn rau, củ, quả đến kỳ thu hoạch. Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Tạ Văn Tường nhận xét: Dịch bệnh diễn biến phức tạp, giao thương khó khăn như "phép thử" tinh thần trách nhiệm, khả năng ứng phó của các địa phương và đơn vị hoạt động trong chuỗi liên kết thực hiện "nhiệm vụ kép". Và thực tế đang cho thấy, rất nhiều địa phương vừa bảo đảm sản xuất, tiêu thụ nông sản đến kỳ thu hoạch - vừa phòng, chống dịch hiệu quả.

Hưng Yên: Mở hướng đi mới cho tiêu thụ nông sản

Tình hình dịch Covid -19 diễn biến phức tạp khiến cho việc tiêu thụ nông sản nói chung, tiêu thụ nhãn của tỉnh nói riêng gặp nhiều khó khăn. Trước bối cảnh đó, năm nay, lần đầu tiên, quả nhãn Hưng Yên được đưa lên các sàn thương mại điện tử (TMĐT), đánh dấu bước tiến về nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất, tiêu thụ nhãn lồng, mở hướng đi mới cho tiêu thụ nông sản của Hưng Yên nói chung.

Theo dõi buổi livestream bán nhãn trên trang Facebook Viettel Post Hưng Yên của ông Bùi Xuân Tám, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) sản xuất nhãn lồng Nễ Châu, xã Hồng Nam (thành phố Hưng Yên), thu hút hàng nghìn người xem, rất nhiều khách hàng đặt mua nhãn lồng trực tuyến. Đại diện cho các hộ trồng nhãn trong HTX, ông Tám giới thiệu các giống nhãn, quy trình trồng, chăm sóc, hướng dẫn khách hàng cách phân biệt nhãn lồng Hưng Yên, đồng thời kêu gọi mọi người đặt hàng trực tuyến hỗ trợ nông dân. Kết quả mỗi buổi livestream đã có hàng tạ nhãn được tiêu thụ. Ông Tám cho biết: “HTX sản xuất nhãn lồng Nễ Châu hiện có 26 thành viên với diện tích trồng nhãn 50ha; sản lượng quả năm nay đạt 150 - 200 tấn. Ngoài các kênh tiêu thụ truyền thống, năm nay, nhãn của HTX được bán trên sàn TMĐT và Facebook, Zalo. Đến nay chúng tôi đã bán hàng nghìn đơn hàng, tiêu thụ được trên 10 tấn nhãn qua kênh TMĐT”.

Sàn TMĐT Voso.vn là nền tảng TMĐT được phát triển bởi Tổng Công ty cổ phần Bưu chính Viettel, thành lập từ năm 2019 và chính thức đi vào vận hành từ năm 2020. Năm 2021, lần đầu Viettel Post đưa nhãn lồng Hưng Yên lên sàn TMĐT. Với lợi thế có đội ngũ nhân viên hệ thống Viettel Post đông đảo trên toàn quốc, sản phẩm được bán trên sàn TMĐT Voso.vn được thu mua tận gốc từ vườn và giao tới tận tay người tiêu dùng với mức phí vận chuyển ưu đãi. Khách hàng ở các tỉnh, thành phố phía Bắc khi đặt mua đơn hàng 5kg nhãn lồng Hưng Yên chỉ mất 15.000 đồng cước phí vận chuyển. Đến ngày 9.8, Viettel Post Hưng Yên đã hỗ trợ các HTX, nhà vườn trên địa bàn tỉnh tiêu thụ 5 - 6 tấn nhãn lồng.

Ông Phan Thăng Long, Giám đốc Chi nhánh Bưu chính Viettel Hưng Yên cho biết: Sản phẩm nhãn lồng Hưng Yên đã được quảng bá rộng rãi đến người tiêu dùng từ giữa tháng 6 trên sàn TMĐT Voso.vn. Ngoài ra để giúp người tiêu dùng hiểu rõ hơn về chất lượng và sự khác biệt của nhãn lồng Hưng Yên với các sản phẩm nhãn của các tỉnh khác, Viettel Post Hưng Yên đã phối hợp với Hội Nông dân thành phố Hưng Yên và các HTX, chủ nhà vườn để quảng bá đặc sản Hưng Yên. Viettel Post cử đội ngũ cán bộ xuống trực tiếp nhà vườn, HTX hỗ trợ nông dân đăng sản phẩm lên sàn, tổ chức livestream để quảng bá sản phẩm. Để bảo đảm chất lượng sản phẩm tốt nhất tới người tiêu dùng, những chùm nhãn sau khi thu hoạch được đóng vào hộp giấy hoặc thùng xốp để vận chuyển. Nhãn lồng Hưng Yên hiện được bán trên sàn TMĐT Voso.vn với giá từ 45.000 đồng/kg trở lên. Hiện nay, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên Viettel Post Hưng Yên đang tập trung bán nhãn lồng Hưng Yên cho thị trường phía Bắc. Theo đó, các đơn đặt nhãn vào buổi sáng sẽ được nông dân thu hái vào buổi chiều và giao hàng ngay sáng hôm sau; đơn đặt hàng buổi chiều sẽ được thu hái vào sáng hôm sau và giao hàng sau 12 – 24 giờ. Quả nhãn từ khi thu hoạch đến khi tới tay khách hàng chỉ mất khoảng 1 ngày, bảo đảm chất lượng; khách hàng đánh giá, phản hồi tốt về chất lượng sản phẩm

Không chỉ sàn TMĐT Voso, vụ nhãn năm nay, Hưng Yên chính thức đưa loại quả đặc sản này lên các sàn TMĐT Shopee, Postmart, Sendo và Tiki, thông qua Chương trình “Gian hàng Việt trực tuyến quốc gia” do Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) chủ trì. Anh Bùi Văn Tú, Giám đốc Phát triển kinh doanh Sen Đỏ khu vực miền Bắc cho biết: “Từ cuối tháng 7, sàn TMĐT Sendo.vn đã phối hợp với một số HTX, nhà vườn trồng nhãn ở Hưng Yên để hướng dẫn nông dân quay video bán hàng trực tiếp trên sàn và các trang Facebook, Zalo cá nhân. Với cách làm này, đến ngày 9.8, Sendo đã hỗ trợ nông dân Hưng Yên bán gần 400 đơn hàng với khoảng 2 tấn nhãn lồng”.

Theo đánh giá của Sở Công Thương, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, việc đẩy mạnh bán hàng trên kênh TMĐT góp phần quan trọng giải quyết bài toán về đầu ra cho sản phẩm. Ngay từ tháng 6, Sở Công Thương đã làm việc và hỗ trợ các địa phương, HTX, nhà vườn trồng nhãn trên địa bàn tỉnh kết nối với các sàn TMĐT. Đến nay, các sàn TMĐT đã giúp tiêu thụ hàng chục tấn nhãn cho các HTX, nhà vườn trong tỉnh. Đây là một kênh bán hàng hữu ích và tiềm năng, phù hợp với xu thế thương mại hiện nay, mang lại nhiều lợi ích không chỉ với nông dân mà với cả doanh nghiệp và người tiêu dùng; đáp ứng nhu cầu giao thương hàng hóa, đưa hàng hóa đến với người tiêu dùng thuận lợi, bảo đảm an toàn, phòng, chống dịch. Các sàn TMĐT sẽ giúp cho quả nhãn Hưng Yên có thêm cơ hội tiếp cận với người tiêu dùng trong và ngoài nước, từ đó, mở rộng thị trường và thêm một kênh tiêu thụ hiệu quả, bên cạnh các kênh tiêu thụ truyền thống.

Nông dân chuyên nghiệp và “nông nghiệp tử tế”

Có câu chuyện vừa hài hước vừa đau lòng rằng, hai nhà hàng xóm, một trồng trọt, một chăn nuôi. Do nhà nào cũng lạm dụng thuốc kích thích tăng trưởng, nên nhà trồng rau thì dành riêng một luống, nhà nuôi gà thì dành riêng một chuồng để ăn. Nhưng cả hai đều mắc bệnh vì nhà nọ mua phải hàng hóa của nhà kia.

Câu chuyện có thể chỉ mang tính răn đời, nhưng qua đó phản ánh một thực tế là nền nông nghiệp của chúng ta đang mất an toàn nghiêm trọng vì sự thực dụng của nhiều nông hộ. Sự thực dụng đó có thể đem lại lợi ích trước mắt cho nhiều gia đình, nhưng hoàn toàn không phải là hướng đi bền vững. Tương lai nông nghiệp của chúng ta phải là nền nông nghiệp sạch, nông nghiệp xanh, không chỉ để hội nhập với thế giới khi mà chúng ta đã tham gia nhiều hiệp định thương mại mang tính toàn cầu, mà cho thấy chúng ta còn phải có trách nhiệm với tương lai giống nòi của chúng ta.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã nhiều lần kêu gọi sự ứng xử vì một nền nông nghiệp sạch, nông nghiệp có trách nhiệm, phù hợp quy chuẩn quốc tế. Trả lời báo chí mới đây, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan bày tỏ quan điểm rằng, nông dân phải là chủ thể, người đầu tiên của tiến trình cơ cấu lại nông nghiệp. Nông dân phải có kiến thức để tạo ra nông sản, chứ không phải vì thấy mình dốt quá nên làm nông dân. Nếu nói như thế là rất tự ti và nực cười. Đừng có đỗ lỗi là tại mình dốt sau những gì mà nền nông nghiệp đã phải gánh chịu trong thời gian qua. Mà đó là bởi lòng tham. Muốn có nền nông nghiệp chuyên nghiệp, trước tiên phải có người nông dân chuyên nghiệp.

Người nông dân chuyên nghiệp theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan là phải mạnh dạn từ bỏ lợi ích trước mắt và vượt lên để làm chủ mùa vụ. Khi người nông dân hợp tác với nhau và vào HTX, biết cách tiếp cận tri thức cơ bản nhất trong nền kinh tế thị trường, biết biến đổi khí hậu, an toàn vệ sinh thực phẩm là như thế nào, thì họ sẽ biết làm sao để sản xuất ở thế hệ này nhưng đến thế hệ con cháu đất đai vẫn không bị bạc màu do lạm dụng quá nhiều chất kích thích tăng trưởng.

Thay vì thương cảm với thất bát của nông dân, hãy định hướng cho họ hướng đến chuyên nghiệp bằng sự phát triển nông nghiệp an toàn, thân thiện, theo quy luật thị trường bằng việc có nhiều hơn những lớp tập huấn nâng cao kiến thức cơ bản, bồi dưỡng kỹ năng, huấn luyện chuyên môn, tạo ra không gian mở để người nông dân tiếp cận, kết nối những điều mới mẻ, đa dạng, phong phú trong xã hội.

Hơn thế, mỗi người nông dân cần phải ý thức được trách nhiệm của mình. Nông dân chuyên nghiệp phải là những người làm ăn tử tế, có trách nhiệm với cộng đồng, chứ không phải chỉ với bản thân mình để rồi phải chịu thiệt hại như câu chuyện hai gia đình trồng rau và nuôi gà đã kể./.