Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, Bình Thuận phải phát triển xanh, nhanh, bền vững và để làm được điều này, phải làm tốt 5 giải pháp:
Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; phát triển hạ tầng chiến lược; xây dựng cơ chế, chính sách; bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng.
Thủ tướng Phạm Minh Chính làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Thuận - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Sáng 31/8, trong chương trình công tác tại Bình Thuận, Thủ tướng Phạm Minh Chính làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Thuận về tình hình, kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh, định hướng thời gian tới, trao đổi, giải quyết các kiến nghị của tỉnh.
Cùng dự cuộc làm việc có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt, Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận Dương Văn An; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan Trung ương và địa phương.
Theo báo cáo của Tỉnh ủy Bình Thuận và các ý kiến phát biểu tại cuộc làm việc, trong những năm qua, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân tỉnh Bình Thuận đã khẳng định mạnh mẽ khát vọng, ý chí vươn lên, tinh thần đoàn kết, vượt khó, quyết tâm đổi mới, phát huy mọi nguồn lực để xây dựng quê hương ngày càng phát triển, nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc, tạo đổi thay tích cực, nhanh chóng thời gian qua.
Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận Dương Văn An phát biểu tại buổi làm việc - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Trong 6 tháng đầu năm 2022, tổng sản phẩm nội tỉnh (GRDP) tăng 6,44%; kim ngạch xuất khẩu 8 tháng đầu năm đạt 552 triệu USD, bằng 75,8% kế hoạch, tăng 38,5% so với cùng kỳ.
Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, năm 2021, công nghiệp - xây dựng chiếm 35,34%; dịch vụ chiếm 32,92%; nông - lâm - thủy sản chiếm 31,74%. Trong 6 tháng đầu năm 2022, công nghiệp - xây dựng chiếm 37,12%; dịch vụ chiếm 38,22%; nông - lâm - thủy sản chiếm 27,65%.
Các ngành dịch vụ, du lịch tiếp tục phát triển. Trong 6 tháng đầu năm 2022, số khách tăng 39,2% so với cùng kỳ năm trước; doanh thu du lịch đạt gần 4.500 tỷ đồng, tăng 17% so cùng kỳ năm trước.
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt phát biểu tại buổi làm việc - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Sản xuất nông - lâm - thuỷ sản tiếp tục được quan tâm, có kết quả cụ thể. Tỉnh đã xây dựng và kết nối 15 chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ thanh long với quy mô 746 ha thanh long, sản lượng trên 8.600 tấn; hình thành vùng sản xuất cao su tập trung; tích cực triển khai các biện pháp chống khai thác IUU...
Công tác quản lý đất đai, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu được tập trung chỉ đạo. Các lĩnh vực văn hóa, xã hội được chú trọng; khoa học và công nghệ có bước tiến bộ; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được quan tâm. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm.
Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị được quan tâm, đạt nhiều kết quả; năng lực lãnh đạo của cấp ủy đảng, chỉ đạo, điều hành của chính quyền các cấp được nâng lên.
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng phát biểu - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Vươn lên từ vùng đất khô, khó, khổ, chuyển mình mạnh mẽ
Phát biểu tại cuộc làm việc, Thủ tướng Phạm Minh Chính cơ bản đồng tình với các báo cáo và ý kiến, ghi nhận, đánh giá cao Đảng bộ, chính quyền, quân và dân tỉnh Bình Thuận đã đoàn kết, nỗ lực phấn đấu và đạt được những kết quả rất đáng trân trọng, góp phần tích cực vào kết quả chung của cả nước.
Đặc biệt, Thủ tướng đánh giá sau 30 năm tái lập tỉnh, với tinh thần đoàn kết, đổi mới, quyết tâm thay đổi tư duy, tìm chọn hướng đi phù hợp, Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Bình Thuận đã vượt qua khó khăn, gian khổ, vươn lên từ vùng đất khô, khó, khổ, chuyển mình mạnh mẽ và có những kết quả hết sức cụ thể.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá cao Đảng bộ, chính quyền, quân và dân tỉnh Bình Thuận đã đoàn kết, nỗ lực phấn đấu và đạt được những kết quả rất đáng trân trọng - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Theo Thủ tướng, tỉnh đã biết tận dụng các tiềm năng, biến khó khăn thành lợi thế, biến thách thức thành cơ hội, lấy phát triển du lịch và công nghiệp năng lượng làm đột phá, xây dựng hệ thống thủy lợi bảo đảm nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất cho nhân dân làm nền tảng. Nhờ đó, Bình Thuận đã có sự phát triển vượt bậc, từng bước rút ngắn chênh lệch về trình độ phát triển với các tỉnh khu vực Duyên hải miền Trung và miền Đông Nam Bộ.
Bên cạnh những kết quả, thành tựu rất cơ bản đã đạt được, Thủ tướng chỉ rõ những tồn tại, hạn chế, khó khăn, bất cập của tỉnh. Những tiềm năng rất lớn chưa được phát huy hết, chưa trở thành động lực để phát triển nhanh, phát triển xanh, phát triển bền vững, sự phát triển chưa tương xứng với tiềm năng. Kết cấu hạ tầng chưa được đầu tư trọng tâm, trọng điểm, đồng bộ để tạo động lực phát triển. Môi trường đầu tư, kinh doanh, năng lực cạnh tranh cần được cải thiện được nữa, trong đó lưu ý thu hút đầu tư vào phát triển xanh, thay vì phát triển nâu. Chất lượng nguồn nhân lực chưa cao. Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội có nơi, có lúc còn diễn biến phức tạp.
Dự kiến năm 2023, tổ chức năm du lịch quốc gia tại Bình Thuận
Thủ tướng và các đại biểu cũng dành nhiều thời gian phân tích về những tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của Bình Thuận. Theo đó, tỉnh có đầy đủ các loại hình giao thông thuận lợi với đường bộ, đường sắt, cảng biển và tuyến hàng hải quốc tế đi qua. Đặc biệt, sân bay Phan Thiết đang được xây dựng và khi hoàn thành sẽ trở thành công trình hạ tầng chiến lược tạo động lực phát triển mới cho tỉnh.
Tỉnh có tiềm năng lớn phát triển công nghiệp năng lượng, nhất là nhiệt điện và năng lượng tái tạo (điện LNG, điện gió, điện mặt trời, đặc biệt điện gió ngoài khơi). Tỉnh có điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế biển (vùng lãnh hải rộng 52 nghìn km² và là một trong ba ngư trường lớn của Việt Nam, có nhiều loại hải sản).
Tỉnh có tiềm năng phát triển du lịch với bờ biển dài 192 km, khí hậu thuận lợi; có bề dày lịch sử, nhiều di tích văn hóa - lịch sử, danh lam thắng cảnh hấp dẫn…
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, năm 1995, Mũi Né trở nên nổi tiếng thế giới nhờ là địa điểm quan sát rõ nhất về nhật thực toàn phần. Kể từ đó, Mũi Né đã trở thành một điểm đến du lịch nổi tiếng. Tuy nhiên, phát huy những ưu đãi của thiên nhiên phải nhờ nỗ lực và trí tuệ con người. Ông cho biết, dự kiến năm 2023 sẽ tổ chức năm du lịch quốc gia tại Bình Thuận, tạo đột phá mới cho du lịch Bình Thuận, thu hút các nhà đầu tư lớn, góp phần đưa du lịch trở thành ngành kinh tế thực sự mũi nhọn.
Bình Thuận có lợi thế phát triển nông nghiệp với nhiều sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, trong đó cây thanh long với hơn 30.000 ha, sản lượng lớn nhất Việt Nam. Có hơn 702.000 ha diện tích đất nông nghiệp, lâm nghiệp; hệ thống công trình thủy lợi khá đồng bộ.
Tỉnh có nhiều khoáng sản với trữ lượng lớn, có hơn 10 mỏ nước khoáng thiên nhiên trữ lượng lớn, chất lượng tốt, có thể khai thác trên 300 triệu lít/năm; dầu khí là thế mạnh kinh tế mới, hình thành trung tâm dự trữ dầu mỏ nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và xuất khẩu.
Bình Thuận phải phát triển xanh, nhanh và bền vững
Về định hướng thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh: Bình Thuận phải phát triển xanh, nhanh, bền vững. Để làm được điều này, phải làm tốt 5 giải pháp: Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; phát triển hạ tầng chiến lược; xây dựng cơ chế, chính sách; bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi năng lượng, các giải pháp này phải phục vụ phát triển xanh, nhanh, bền vững.
Thủ tướng trao đổi với Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận Dương Văn An - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Thủ tướng nêu rõ một số quan điểm chỉ đạo, điều hành. Trước hết, quán triệt và thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; các nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV; các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, phải luôn bám sát đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Theo dõi sát, nắm chắc tình hình và yêu cầu thực tiễn. Công tác chỉ đạo, điều hành phải bám sát thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo; kiên định mục tiêu xuyên suốt nhưng phải hết sức linh hoạt, sáng tạo, bảo đảm hiệu quả, kịp thời. Đồng thời, xác định một số trọng tâm, trọng điểm; làm đến đâu thì phải dứt điểm đến đó, việc nào phải xong việc đó. Tập trung thực hiện "4 ổn định, 3 tăng cường, 2 đẩy mạnh, 1 tiết giảm và 1 kiên quyết không" là các trọng tâm chỉ đạo, điều hành được Chính phủ xác định trong bối cảnh hiện nay.
Phát huy mạnh mẽ truyền thống lịch sử cách mạng, văn hóa, tinh thần tự lực, tự cường, đi lên từ bàn tay, khối óc, mảnh đất, khung trời, cửa biển của mình. Khơi thông, sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực; trong đó nguồn lực bên trong là cơ bản, lâu dài, chiến lược, quyết định (với ba trụ cột là con người, thiên nhiên, truyền thống văn hóa, lịch sử); nguồn lực bên ngoài là quan trọng và đột phá (gồm nguồn vốn, công nghệ, năng lực quản trị…).
Thống nhất nhận thức và hành động với phương châm: Suy nghĩ phải kỹ, tư tưởng phải thông, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả. Đối với những vấn đề đột xuất, bất ngờ phải nắm chắc tình hình, giữ vững bản lĩnh, bình tĩnh, bám sát thực tiễn và căn cứ chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để có giải pháp phù hợp, hiệu quả.
Tăng cường phân cấp, phân quyền, cá thể hóa trách nhiệm đi đôi với bảo đảm điều kiện cần thiết, phân bổ nguồn lực phù hợp, nâng cao năng lực cán bộ thực thi, tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực. Khen thưởng, kỷ luật nghiêm minh, kịp thời; khuyến khích, bảo vệ cán bộ đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.
Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, hệ thống cơ quan hành chính đoàn kết, thống nhất cao, liêm chính, dân chủ; hành động thiết thực, hiệu lực, hiệu quả, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ; bảo đảm công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình. Xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp, trong sạch, tận tụy, vì nhân dân phục vụ.
Thủ tướng cùng tập thể Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Thuận - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Tập trung xây dựng sân bay Phan Thiết
Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm các tháng cuối năm 2022 và thời gian tới, Thủ tướng lưu ý, trước hết, cần tăng cường đoàn kết, thống nhất, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị của tỉnh trong sạch, vững mạnh, tiên phong đổi mới và phát triển. Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức Đảng và đảng viên, không ngừng đào tạo, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ.
Triển khai hiệu quả Chương trình phòng, chống dịch COVID-19 theo Nghị quyết 38/NQ-CP. Quyết liệt triển khai chiến lược tiêm vaccine và không lơ là, chủ quan, thực hiện nghiêm các quy định phòng, chống dịch. Quyết liệt chỉ đạo việc đấu thầu, mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế theo quy định để bảo đảm việc khám chữa bệnh cho nhân dân trên tinh thần sức khỏe, tính mạng của người dân là trên hết, trước hết.
Quyết liệt giải ngân vốn đầu tư công, triển khai chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, các chương trình mục tiêu quốc gia. Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế dựa trên ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với thực hiện đồng bộ 3 đột phá chiến lược, 6 nhiệm vụ trọng tâm theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; 3 "trụ cột" kinh tế của tỉnh (du lịch; công nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo; nông nghiệp sạch, hiện đại, công nghệ cao). Chuyển đổi mạnh mẽ từ tư duy "phát triển sản xuất nông nghiệp" sang tư duy "phát triển kinh tế nông nghiệp", định hướng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.
Đẩy nhanh tiến độ lập và trình thẩm định, phê duyệt Quy hoạch phát triển tỉnh Bình Thuận thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, Thủ tướng gợi ý tỉnh nghiên cứu, đề xuất các cấp có thẩm quyền mở rộng thành phố Phan Thiết và điều chỉnh địa giới hành chính phù hợp. Thủ tướng lưu ý, phát triển bất động sản cũng là cần thiết, nhưng những địa điểm, vị trí đẹp nhất không quy hoạch phát triển bất động sản mà phải dành cho hoạt động sản xuất kinh doanh để tạo việc làm, tạo sinh kế cho người dân; phải có người đến làm thì mới có người đến ở, khi đó, việc phát triển bất động sản mới bền vững.
Tập trung mọi nguồn lực phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, đặc biệt là kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, kết nối nội vùng và liên vùng. Thủ tướng lưu ý nhiệm vụ xây dựng sân bay Phan Thiết và cảng biển đón khách để mở cửa bầu trời, mở cửa vùng biển, mở ra không gian phát triển mới. Thủ tướng nhắc lại yêu cầu lựa chọn nhà đầu tư phù hợp, bảo đảm công khai, minh bạch để xây dựng nhà ga sân bay Phan Thiết để hoàn thành sân bay trong thời gian sớm nhất, bảo đảm chất lượng.
Tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, đồng thời thu hút, trọng dụng nhân tài trong và ngoài nước, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế.
Thực hiện đồng bộ các giải pháp về cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh nhằm nâng cao thứ hạng các chỉ số như PCI, PAPI, SIPAS, PAR Index, DTI.
Chú trọng phát triển văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, bảo đảm hài hoà với phát triển kinh tế; triển khai tích cực, có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp nâng cao chất lượng cuộc sống người dân tỉnh. Thực hiện tốt các chính sách người có công, tạo việc làm, bảo đảm an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững.
Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính. Không ngừng củng cố tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh; kết hợp chặt chẽ giữa quốc phòng, an ninh với phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Tiếp tục tăng cường phòng chống tham nhũng, tiêu cực; thực hiện tốt công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế.
Tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc để Bình Thuận phát triển
Thủ tướng nhấn mạnh: Bình Thuận phải phát triển xanh, nhanh, bền vững - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Cũng tại cuộc làm việc, tỉnh Bình Thuận nêu nhiều kiến nghị, đề xuất liên quan tới nâng cấp, mở rộng nhiều tuyến đường bộ; xây dựng đề án thành lập khu công nghệ cao và khu kinh tế ven biển; về phát triển điện gió ngoài khơi, năng lượng tái tạo; về dự án hồ La Ngà 3 và phát triển hạ tầng nghề cá; về đầu tư một số công trình tại huyện Phú Quý như xây dựng hồ chứa nước ngọt, nâng cấp sân bay Phú Quý, xây dựng đảo Phú Quý trở thành trung tâm khai thác, dịch vụ hậu cần nghề cá và trung tâm tìm kiếm, cứu nạn, cứu hộ trên biển tại khu vực Nam Trung Bộ; một số vấn đề liên quan nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân…
Trên cơ sở phát biểu của lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương và khảo sát, nghiên cứu thực tế, Thủ tướng Chính phủ cơ bản nhất trí với nhiều nội dung, giao các bộ, ngành, cơ quan Trung ương rà soát lại, thực hiện các thủ tục theo quy định, nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của tỉnh trong quá trình xây dựng cơ chế, chính sách, quy định, với những vấn đề vượt thẩm quyền thì trình Chính phủ và cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cho phù hợp, trên nguyên tắc tháo gỡ vướng mắc, khơi thông nguồn lực, tạo không gian mới cho Bình Thuận và các địa phương phát triển.
Liên quan tới quy hoạch dự trữ khoáng sản quốc gia và khoanh vùng khu vực dự trữ khoáng sản titan, tỉnh đề nghị sớm phê duyệt khu vực dự trữ khoáng sản titan, trong đó đưa ra khỏi khu vực dự trữ khoáng sản titan đối với một số khu vực ven biển để tỉnh có thể xúc tiến, thu hút đầu tư. Thủ tướng giao tỉnh chủ động làm việc với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan liên quan, thống nhất phương án xử lý liên quan đến khu vực dự trữ khoáng sản titan giai đoạn đến năm 2030, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, trên cơ sở định hướng phát triển theo hướng xanh, bền vững.
Về di dời các hộ dân bị ảnh hưởng bởi khói bụi, tiếng ồn từ Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân, Thủ tướng giao Bộ Công Thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với tỉnh đánh giá lại tác động môi trường, đưa ra giải pháp giải quyết dứt điểm, trên tinh thần phải quan tâm đời sống người dân, không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.
Đánh giá tỉnh đang đi đúng hướng và với tư duy, cách làm mới, đà phát triển mới, nhất là khi có sân bay Phan Thiết, Thủ tướng tin tưởng tỉnh sẽ cân đối được ngân sách vào năm 2024.
Từ năm 2010, Liên Hợp quốc đã công nhận Việt Nam là một trong những nước đi đầu trong hiện thực hóa các Mục tiêu Thiên niên kỷ, hoàn thành trước thời hạn gần 10 năm 3 mục tiêu (xóa bỏ tình trạng nghèo cùng cực, phổ cập giáo dục tiểu học, tăng cường bình đẳng giới và vị thế cho phụ nữ) và có nhiều tiến bộ, đạt tiệm cận 5 mục tiêu còn lại.
Trong 5 ngày, từ 7/9 đến 12/9, “quái” bão YAGI (bão số 3) với sức gió cấp 12 -13, giật cấp 14 -15 -16 đã đổ bộ vào Quảng Ninh, Hải Phòng, Hà Nội,… và sau đó, hoàn lưu của nó gây mưa lớn liên tục trên toàn miền Bắc đã gây những tổn thất vô cùng to lớn về người và thiệt hại rất nặng nề về tài sản của Nhà nước, doanh nghiệp, người dân.
Xuất khẩu nông sản của ta hiện trong TOP 10 -15 thế giới. Nông sản Việt có mặt tại khoảng 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, kim ngạch tăng mạnh trong 15 năm qua: năm 2009 mới chỉ gần 16,5 tỷ USD thì năm 2014, kim ngạch đạt 31 tỷ USD, năm 2019 đạt 41,3 tỷ USD, năm 2023 đạt trên 53 tỷ USD, đến hết tháng 7 năm 2024, kim ngạch xuất khẩu nông - lâm - thủy sản đạt 34,27 tỷ USD, phấn đấu đạt 57 -58 tỷ USD cả năm.