Lòng chảo Mường Thanh hôm nay

Sau 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, lòng chảo Mường Thanh đã trở thành vùng sản xuất nông nghiệp chủ lực của tỉnh Điện Biên.

Tự hào thương hiệu gạo Điện Biên

Vùng lòng chảo Mường Thanh (huyện Điện Biên) hội tụ đầy đủ các yếu tố để phát triển nông nghiệp chất lượng cao. Trên cơ sở tiềm năng, lợi thế sẵn có, nhiều năm qua, huyện Điện Biên đã ưu tiên phát triển trồng trọt vùng lòng chảo, coi đây là lĩnh vực sản xuất quan trọng, chiếm tỷ trọng lớn trong phát triển kinh tế nông nghiệp.

Cánh đồng Mường Thanh lớn nhất vùng Tây Bắc có chiều dài trên 20km, chiều rộng trung bình 6km, tổng diện tích sản xuất lúa nước 2 vụ hơn 4.100ha. Hiện nay, năng suất bình quân đạt hơn 63 tạ/ha, trung bình mỗi năm cánh đồng Mường Thanh cho thu gần 50.000 tấn thóc. Những năm qua, huyện quan tâm đưa các bộ giống lúa chất lượng như: Séng Cù, Hana và các loại giống lúa thơm thay thế các giống lúa đã canh tác nhiều năm, có biểu hiện thoái hóa giống.

Nông dân các xã vùng lòng chảo Điện Biên sử dụng máy gặt đập liên hợp trong thu hoạch lúa.

Cùng với đó, nông dân các xã vùng lòng chảo đã đẩy mạnh áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất. Nhiều hộ dân mạnh dạn đầu tư máy móc, nông cụ, cơ giới hóa khâu làm đất đạt 93%, khâu thu hoạch đạt 95%; diện tích áp dụng máy cấy gắn động cơ thay thế hình thức gieo thẳng đạt gần 500ha. Huyện Điện Biên cũng đã tích cực thu hút các doanh nghiệp, hợp tác xã triển khai các dự án liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao nhằm nâng cao giá trị sản phẩm gạo Điện Biên.

Theo ông Nguyễn Văn Tâm (xã Pom Lót), nhiều năm nay, cơ cấu giống trong các vụ sản xuất luôn được thay đổi phù hợp với từng mùa vụ theo phương châm hạn chế sâu bệnh, nâng cao năng suất, sản lượng, chất lượng lúa gạo. Trước đây, vùng đồng ruộng xã Pom Lót chỉ tập trung vào 2 giống lúa IR64 và Bắc thơm số 7, song nay cơ cấu chủ yếu là giống Séng Cù, Hana và giống lúa thơm. Vài năm gần đây, người dân tham gia liên kết với doanh nghiệp sản xuất theo mô hình “cánh đồng một giống” và được doanh nghiệp bao tiêu toàn bộ sản phẩm.

Ông Lò Văn Bun, cán bộ khuyến nông xã Thanh Xương, cho biết, xã luôn đi đầu trong áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất; đến nay, tỷ lệ cơ giới hóa các khâu làm đất và thu hoạch đạt 100%. Trong khâu gieo cấy, toàn xã có 67 máy cấy gắn động cơ, chiếm 80% số lượng máy cấy trong toàn huyện. Diện tích áp dụng máy cấy khoảng 200ha/vụ, chiếm trên 80% tổng diện tích gieo cấy của xã. Phấn đấu đến năm 2025, 100% diện tích lúa của xã áp dụng máy cấy gắn động cơ.

Tỉnh Điện Biên đã triển khai thí điểm dự án “Cánh đồng lớn” nhằm liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao tại xã Thanh Yên. Hợp tác xã tham gia đã áp dụng quy trình quản lý sản xuất an toàn thực phẩm (VietGAP), không sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu độc hại cho cây lúa. Từ 31ha đầu tiên, đến nay, diện tích liên kết của hợp tác xã đã được mở rộng lên 150 ha, và đăng ký thương hiệu gạo mang tên gạo Tâm Sáng. Sản phẩm này đã được chứng nhận là sản phẩm OCOP 3 sao của tỉnh.

Gạo Séng cù Điện Biên - một trong các sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao đã có thị trường tiêu thụ ổn định.

Hình thành vùng sản xuất nông nghiệp chủ lực

Những năm qua, ngoài cây lúa, huyện Điện Biên cũng chú trọng phát triển cây rau màu tại các xã vùng lòng chảo Mường Thanh. Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và PTNT, huyện có hơn 2.100ha rau màu; trong đó vùng lòng chảo có hơn 1.700ha, tập trung trên địa bàn các xã Thanh Luông, Noong Luống, Thanh Hưng, Thanh Xương, Pom Lót. Năng suất rau xanh trên địa bàn huyện tương đối ổn định. Để đảm bảo phát triển rau màu bền vững, hàng năm, các cơ quan chuyên môn của huyện thường xuyên hướng dẫn người dân về kỹ thuật, ứng dụng các tiêu chuẩn an toàn vào sản xuất, đặc biệt là áp dụng quy trình VietGAP, để có những sản phẩm rau chất lượng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Các sản phẩm gạo chất lượng cao được bán tại Điểm trưng bày giới thiệu, bán sản phẩm OCOP, sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, nông sản, đặc sản vùng miền tỉnh Điện Biên.

Ông Nguyễn Xuân Huy, Giám đốc HTX Nông nghiệp tổng hợp Noong Luống, cho biết, 11ha đỗ leo của HTX được trồng theo hướng GAP đã được công nhận sản phẩm đạt chuẩn OCOP, với năng suất trung bình khoảng 200 tấn/vụ. Trở thành sản phẩm OCOP không những tạo điều kiện cho đỗ leo Noong Luống có thương hiệu, chỗ đứng trên thị trường mà quan trọng hơn là góp phần thay đổi tư duy sản xuất của nông dân. Thời gian tới, chúng tôi cố gắng nâng hạng sản phẩm lên hạng 4-5 sao. Đồng thời, hướng đến mục tiêu là đầu mối phân phối của các công ty, khu công nghiệp, siêu thị và xa hơn nữa là xuất khẩu.

Thực hiện Đề án Tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, những năm gần đây, huyện Điện Biên vận động người dân cải tạo vườn tạp, hỗ trợ các dự án liên kết sản xuất cây ăn quả tại các xã vùng lòng chảo. Hiện nay, tổng diện tích cây ăn quả vùng lòng chảo đạt 1.215ha. Năm 2023, toàn huyện trồng mới gần 100ha các loại cây ăn quả như: Bưởi da xanh, mít, nhãn, thanh long, ổi tại các xã: Thanh Yên, Thanh Nưa, Noong Luống, Sam Mứn, Thanh An, Thanh Xương, Pom Lót; trồng 60ha dứa tại bản Pu Lau (xã Mường Nhà); 35ha cây bơ tại xã Núa Ngam.

Ông Trần Thế Hoàn, Chủ tịch UBND xã Noong Luống, cho biết, từ năm 2020 đến nay, thực hiện chủ trương của Huyện ủy, UBND huyện Điện Biên, xã Noong Luống đã vận động các hộ dân thực hiện cải tạo vườn tạp, chuyển đổi từ các cây trồng truyền thống sang trồng cây ăn quả.

Cánh đồng Mường Thanh rộng trên 4.100ha thu hút các nhà đầu tư trong lĩnh vực sản xuất lúa gạo chất lượng cao.

Đến nay, diện tích cây ăn quả của xã đạt 80ha, trong đó diện tích cây bưởi da xanh trồng theo các dự án liên kết chiếm gần 40%. Đa số diện tích cây ăn quả đã cho thu hoạch, giúp người dân có việc làm ổn định, tăng thu nhập trên một đơn vị diện tích. Những năm tới, Noong Luống tiếp tục vận động các hộ dân có quỹ đất, có nhu cầu trồng cây ăn quả tham gia các dự án liên kết sản xuất, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ tái cơ cấu ngành Nông nghiệp huyện Điện Biên và Đề án Phát triển cây ăn quả tỉnh Điện Biên.

Về vấn đề liên kết tiêu thụ, ông Chu Văn Bách, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Điện Biên, cho biết, các doanh nghiệp cần tích cực liên kết với nông dân, mở rộng quy mô sản xuất theo mô hình hợp tác xã kiểu mới, xây dựng vùng nguyên liệu sản xuất lúa gạo đạt chuẩn. Qua đó, phát triển chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa gạo hiệu quả, bền vững. UBND huyện Điện Biên đang tích cực thu hút đầu tư, mời gọi doanh nghiệp đầu tư các dự án về sản xuất lúa gạo trên cánh đồng Mường Thanh. Bên cạnh phát huy nội lực, huyện Điện Biên tiếp tục kiến nghị với tỉnh ban hành các chính sách nhằm hỗ trợ phát triển liên kết sản xuất lúa gạo chất lượng cao trên địa bàn.