Mở cửa thị trường, xuất khẩu nông sản thêm nhiều “ngôi sao”

Thông tin từ Bộ NN&PTNT, 4 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản cả nước ước đạt hơn 19 tỷ USD, tăng 23,7% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, xuất khẩu cà phê có mức tăng trưởng cao nhất, đạt 2,5 tỷ USD, tăng hơn 54% so với cùng kỳ năm trước. Tiếp đến là mặt hàng gạo, sau 4 tháng đã xuất khẩu được 3 triệu tấn, với kim ngạch 1,93 tỷ USD, tăng 13,5% về lượng và tăng 23,7% về giá trị so với cùng kỳ năm trước.

Xuất khẩu gạo của Việt Nam tiếp tục chiếm lĩnh các thị trường trọng điểm có nhu cầu tiêu thụ lớn về sản lượng. Trong đó, Philippines vẫn là thị trường nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam, chiếm 46,4% về tổng lượng và chiếm 45,5% trong tổng kim ngạch xuất khẩu.

Cùng với cà phê và lúa gạo, rau quả cũng là mặt hàng nông sản có mức tăng trưởng ấn tượng trong 4 tháng đầu năm 2024, với kim ngạch xuất khẩu đạt 1,8 tỷ USD, tăng 32% so với cùng kỳ năm ngoái. Tổng Thư ký Hiệp Hội rau quả Việt Nam Đặng Phúc Nguyên nhận định, triển vọng xuất khẩu ngành rau quả trong năm 2024 tiếp tục có diễn biến tích cực, đặc biệt từ thị trường Trung Quốc.

Ngành rau quả đang được kỳ vọng lập nên kỷ lục xuất khẩu mới trong năm nay khi lần đầu tiên, xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt và vượt 1 tỷ USD ngay trong những tháng đầu của năm. Đây chính là bước chạy đà quan trọng giúp ngành hàng này sẽ đạt kỷ lục mới trong xuất khẩu.

Đáng chú ý, nhiều loại nông sản xuất khẩu đã tăng giá mạnh trong thời gian qua như cà phê, hồ tiêu, ca cao, sầu riêng. Đây tiếp tục là những mặt hàng nông sản sẽ có xu hướng tăng trong năm nay. Nguyên nhân của tăng trưởng là do nhu cầu thị trường thế giới tăng cao, cũng như chất lượng nông sản của Việt Nam đang ngày càng được nâng lên, đáp ứng yêu cầu đa dạng của nhiều quốc gia, khu vực.

Theo Giám đốc Trung tâm tin tức hàng hóa Việt Nam Phạm Quang Anh, mặc dù các mặt hàng nông sản có tính thời vụ, không thể bổ sung nguồn cung ngay lập tức, song giá nông sản sẽ tiếp tục neo cao trong ngắn và trung hạn, ít nhất là đến hết quý II năm nay.

Một điểm sáng nữa là giá trị xuất khẩu nông sản tới các thị trường đều tăng trong 4 tháng qua. Giá trị xuất khẩu năm 2024 tăng hơn 32% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, xuất khẩu sang châu Á tăng 19,8%; châu Mỹ tăng 24,6%; châu Âu tăng 38,6%; châu Đại Dương tăng 26% và châu Phi tăng 33,3%. Mỹ, Trung Quốc và Nhật Bản tiếp tục là 3 thị trường nhập khẩu lớn nhất nông sản Việt Nam. Trong đó, Trung Quốc đứng vị trí thứ 2, chiếm 18,9% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản, tăng 15,1% so với cùng kỳ năm 2023.

Nhiều "tân binh" mở thị trường

Mới đây, ngành rau quả xuất khẩu đón nhận một thành viên mới là mặt hàng củ sen khi tỉnh Đồng Tháp hoàn tất việc xuất khẩu 15 tấn củ sen cấp đông của tỉnh sang thị trường Nhật Bản.

Lô củ sen cấp đông của Đồng Tháp xuất khẩu chính ngạch sang Nhật Bản.

Ông Nguyễn Minh Thiện, Giám đốc Nhà máy Công ty CP Thực phẩm Sen Đại Việt - đơn vị xuất khẩu lô củ sen, cho biết sau lô hàng đầu tiên này, dự kiến đối tác Nhật Bản sẽ nhập thêm 8 container với tổng trị giá khoảng 7 tỉ đồng. Còn ông Nguyễn Xuân Thắng, Phó chủ tịch Hội ngành hàng Sen tỉnh Đồng Tháp, lạc quan cho biết loại sen xuất khẩu là giống có thể trồng khắp các tỉnh miền Tây và cho thu hoạch quanh năm, năng suất từ 5 - 7 tấn/ha/vụ (4 tháng). Hiện nay nhu cầu tiêu thụ củ sen tại thị trường Nhật khoảng 100.000 tấn/năm, trong khi Trung Quốc lên đến 2 triệu tấn/năm.

Toàn tỉnh Đồng Tháp hiện có khoảng 1.800 ha sen, sản lượng mới chỉ khoảng 1.500 tấn/năm. Sen lấy củ trồng theo quy trình được bao tiêu với giá 20.000 đồng/kg, ước tính mỗi vụ nông dân lãi 40 - 45 triệu đồng/ha.

Trong nhóm sản phẩm xuất khẩu triển vọng phải đến kể một mặt hàng có tiềm năng cao và cơ hội lớn là trái dừa tươi. Năm nay nắng nóng gay gắt, xuất khẩu dừa tươi không chỉ tăng tới 3 con số mà giá dừa tươi tại vườn cũng tăng tới 50 - 60%, lên mức 110.000 - 120.000 đồng/chục (12 trái). Ở thời điểm hiện tại, dù mưa đã xuất hiện khá nhiều khắp cả nước nhưng nắng nóng vẫn còn nên sức tiêu thụ dừa tươi vẫn đang rất tốt, bình quân giá khoảng 15.000 đồng/trái. Trong những ngày nghỉ lễ 30.4 và 1.5 vừa qua thậm chí dừa hút hàng giá tăng đến 20.000 đồng/trái, cao gấp đôi so với những năm trước.

"Quá trình đàm phán kỹ thuật cho trái dừa tươi xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc cơ bản hoàn tất. Hiện tại chỉ chờ các cấp lãnh đạo chính thức ký kết Nghị định thư để hoạt động xuất khẩu chính thức bắt đầu. Bên cạnh dừa tươi còn có mặt hàng sầu riêng đông lạnh. Việc ký kết Nghị định thư sẽ mở ra cơ hội rất lớn cho trái dừa tươi của VN ở thị trường quan trọng này", Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN-PTNT) Huỳnh Tấn Đạt cho hay. 

Nâng cấp “con đường” xuất khẩu nông sản

Trung Quốc hiện là một trong ba thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản lớn nhất của Việt Nam. Tuy nhiên, nếu xét trên tổng lượng nhập khẩu các mặt hàng này của Trung Quốc hằng năm là khoảng 260 tỷ USD, thì Việt Nam mới chiếm thị phần chưa đến 5%. Đầu tư logistics, nâng cấp “con đường” xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc trên cơ sở chuyển đổi hiệu quả từ tiểu ngạch sang chính ngạch chính là giải pháp khơi thông xuất khẩu, rút ngắn thời gian tiếp cận thị trường.

Sầu riêng là một trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu mạnh trong thời gian qua.