Nguyên nhân nào khiến tôm hùm nuôi ở Khánh Hòa chết hàng loạt?

Thông tin nói trên được đề cập trong kết quả khảo sát tình hình tôm hùm nuôi lồng chết ở hai xã Vạn Thạnh và Vạn Hưng, huyện Vạn Ninh (vịnh Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa) của Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III công bố mới đây. 

Tôm hùm thu tại vùng nuôi xã Vạn Thạnh, Vạn Hưng

Trước đó, từ đầu tháng 4/2024, tại khu vực Mũi Nai, thôn Khải Lương, xã Vạn Thạnh có hiện tượng tôm hùm chết rải rác. Tôm bị chết là tôm hùm bông, có kích cỡ 200 - 300g/con, với dấu hiệu đen mang, đỏ thân. 

Tại thôn Xuân Vinh, xã Vạn Hưng, tôm chết là tôm hùm xanh, kích cỡ từ 150 - 250g/con, có dấu hiệu biểu hiện đen mang, đỏ thân và nghi bệnh sữa, tại thời điểm khảo sát, hao hụt khoảng 10 con/ngày/hộ. 

Khi phát hiện tôm có dấu hiệu bệnh và chết người nuôi thu gom và đưa vào bờ bán cho thương lái với giá rẻ, nguy cơ lỗ hàng trăm triệu đồng.

Tôm hùm bông bị đen mang (A) và tôm hùm xanh có biểu hiện thiếu oxy không bị đen mang (B)

Trước tình hình nói trên, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III cùng với đoàn công tác của địa phương đã tiến hành khảo sát, quan trắc đột xuất vùng nuôi tôm hùm lồng tại huyện Vạn Ninh.

Đoàn khảo sát đã đo các thông số tại hiện trường và thu thập mẫu nước và trầm tích, cùng 4 mẫu tôm hùm nuôi có dấu hiệu bệnh để phân tích tại phòng thí nghiệm của Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III.

Nấm Fusarium sp. trên mang tôm hùm bông thu ở xã Vạn Thạnh. 

Kết quả cho thấy hàm lượng oxy hòa tan tầng đáy thấp hơn giới hạn cho phép ở hai điểm thu mẫu, mật độ nhóm vi khuẩn cơ hội vượt giới hạn 1,8-3,3 lần. Nhiệt độ nước tại lồng nuôi thôn Xuân Vinh cao (hơn 310C); hàm lượng H2S khá cao trong các mẫu nước đã thu.

Các mẫu tôm thu ở cả hai vùng khảo sát đều không có biểu hiện nhiễm ký sinh trùng, âm tính với tác nhân gây bệnh sữa (Rickettsia like bacteria). Tuy nhiên, 100% tôm thu ở xã Vạn Thạnh nhiễm nấm Fusarium sp. Ngoài ra, vi khuẩn Vibrio alginolyticus với mật độ cao xuất hiện ở tất cả mẫu tôm ở hai vùng khảo sát.

Từ đó, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III đánh giá nhiệt độ nước các vùng khảo sát thời gian qua cao hơn so với cùng kỳ năm 2023 làm tăng khả năng phát triển tác nhân gây bệnh cho tôm hùm. Việc thả tôm với mật độ dày, giai đoạn thời tiết đang chuyển mùa đã góp phần làm sức đề kháng của tôm giảm, tôm yếu và dễ mắc bệnh.

Ngoài ra, tác nhân gây bệnh đen mang (nấm Fusarium sp) ở các mẫu thu được gây khó khăn cho việc hô hấp tôm hùm bông, làm tôm thiếu oxy và chết rải rác; mật số vi khuẩn Vibrio alginolyticus trong các mẫu tôm rất có thể là tác nhân thứ phát góp phần gây hiện tượng tôm chết.

Cơ quan này khuyến cáo người nuôi tôm hùm tăng cường che mát lồng, bè khi có nắng nóng; thu gom vỏ nhuyễn thể lúc sơ chế và sau khi tôm ăn xong để hạn chế quá trình kỵ khí ở đáy và bồi lắng đáy thủy vực nuôi. Đồng thời san thưa mật độ tôm nuôi nhằm giảm thiểu thiệt hại.

Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản III cũng cho rằng, người nuôi cần tăng cường lặn theo dõi tôm nuôi, khi phát hiện tôm có dấu hiệu ăn yếu, đen mang thì sử dụng formalin nồng độ 300 ppm tắm cho tôm trong 20 phút, tắm 3 lần trong 7 ngày liên tục để điều trị bệnh. Ngoài ra, có thể sử dụng giải pháp kỹ thuật điều trị bệnh đỏ thân theo khuyến cáo của cơ quan có thẩm quyền để điều trị tôm hùm có dấu hiệu đỏ thân trong khu vực.

Người nuôi nên đưa các lồng bè đã xuất bán lên khỏi mặt nước, giãn cách các lồng bè nuôi (nếu được) nhằm tạo sự thông thoáng nước. Không nên đặt lồng nuôi tôm hùm ở vùng nước nông (dưới 8m), đặc biệt là vùng nuôi thôn Xuân Vinh, xã Vạn Hưng. Đồng thời, chưa nên thả giống mới trong thời điểm này.

Được biết, vịnh Vân Phong là một trong những vùng nuôi tôm hùm lớn nhất tại tỉnh Khánh Hòa. Nơi đây có khoảng 35.000 lồng nuôi tôm hùm, trong đó hơn một nửa nuôi tôm hùm bông.