Thứ sáu, ngày 2 tháng 3 năm 2018 | 16:18

Chơi bài chòi ở làng Thanh Thủy Chánh

Vào một dịp Tết cách đây vài năm, tôi cùng với bạn bè du xuân với đích đến là cầu ngói Thanh Toàn, làng Thanh Thủy Chánh, xã Thủy Thanh, huyện Hương Thủy, Thừa Thiên - Huế. Nơi này đang có hội bài chòi.

*Người hô thai đang rao những câu vè để người chơi đoán.*

Từ cầu ngói Thanh Toàn nhìn sang phía bên kia con hói Thanh Thủy, là một khu chợ quê. Đó chính là chợ của làng Thanh Thủy Chánh. Trong những ngày Tết, khu chợ này ngày càng đông vui, nhộn nhịp hơn. Mọi người, bất kể ai, từ các cụ già, thanh niên, trẻ em trong làng, những làng lân cận và kể cả du khách phương xa đều tập trung bên cạnh những cái chòi tranh nhỏ nhắn. Họ đến đây không phải để mua bán, trao đổi sản vật mà là để chơi bài chòi. Gọi là bài chòi bởi người chơi ngồi trong các chòi bằng cỏ tranh và tre. Mỗi hội bài chòi gồm có 11 chòi, 5 chòi đặt hai bên, 1 chòi ở giữa, còn phía trên là bàn điều khiển. Kết thúc một lượt chơi, ban tổ chức sắp xếp lại các con bài để sử dụng cho lần chơi mới. Ban tổ chức, những người rao, phát bài, thu - chung tiền và cắm cờ phần lớn là những bậc cao niên, trưởng lão của làng.

Một bậc cao niên cho tôi biết: “Hội bài chòi làng Thanh Thủy Chánh đã diễn ra đều đặn từ hàng trăm năm nay, thường là vào 10 ngày Tết. Mỗi hội bài chòi được chia thành chín cờ, mỗi cờ là một ván, khi kết thúc cờ được cắm cho một chòi thắng trong ván đó. Nét độc đáo nhất của hội bài chòi chính là những câu rao để đánh đố người chơi về các con bài. Chẳng hạn, “Ra đi mạ có dặn rồi; Khi mô em khóc thì đưa qua bác bôồng (bồng)!” - con Bồng; “Không ăn trầu, cũng chẳng đánh son; Rứa mà cái chi cứ đỏ lói lói…” - con Mỏ…”.

Như vậy, qua cảm nhận của riêng tôi, điểm thú vị của hội bài chòi chợ quê cạnh cầu ngói Thanh Toàn là người chơi không phải đến để ăn thua vì số tiền cược rất nhỏ. Thứ nhất là các em nhỏ được biết đến một thú chơi giải trí lành mạnh và thuần Việt. Thứ hai là các cụ già, kể cả người chơi lẫn người tổ chức trò chơi được sống lại thời đại mình với những câu rao đậm chất làng quê Việt Nam ngày xưa. Thứ ba là các bạn trẻ yêu nhau có thể ngồi chung một chòi để cùng giúp nhau giải mã các câu rao của người hô thai (nghĩa là người rao) khiến tình cảm càng được vun đắp, mặn nồng thêm.

Nguyễn Văn Toàn