Hà Nội kiểm tra tình trạng đốt rơm rạ tại 20 huyện, thị xã

Thanh tra nhanh trong ngày 11-6, tổ công tác liên ngành kiểm tra thực tế tại các huyện: Đan Phượng, Phúc Thọ, Ba Vì và thị xã Sơn Tây. Báo cáo của các địa phương này đều cho thấy, tình trạng đốt rơm rạ trên đồng ruộng, gây ô nhiễm môi trường không khí vẫn diễn ra trong vụ thu hoạch lúa xuân 2020. 

Qua rà soát, thống kê, hiện huyện Đan Phượng có khoảng 10% lượng rơm rạ sau thu hoạch bị người dân đốt ngay trên ruộng; huyện Phúc Thọ còn khoảng 20%; thị xã Sơn Tây khoảng 10%. Riêng huyện Ba Vì, do áp dụng các biện pháp xử lý rơm rạ sau thu hoạch khá hiệu quả nên tình trạng đốt rơm rạ trên đồng ruộng giảm mạnh, còn khoảng 5%.

Qua kiểm tra thực tế, tổ công tác liên ngành cho rằng, tình trạng đốt rơm rạ tại các địa phương tuy có giảm nhưng chưa bền vững. Nguyên nhân là do nhận thức của một bộ phận nhân dân còn hạn chế; thiếu chế tài xử lý đối với người đốt rơm; chính quyền một số địa phương chưa chủ động vào cuộc...

Đốt rơm rạ sẽ được đưa vào Luật Bảo vệ môi trường

Trước hiện tượng ô nhiễm không khí nghiêm trọng tại Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ vào buổi tối do đốt rơm rạ, Tổng cục Môi trường khuyến cáo người dân nên hạn chế các hoạt động ngoài trời vào buổi tối. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, đây chỉ là giải pháp tình thế còn về lâu về dài cần phải có giải pháp tổng thể, kể các các quy định và pháp luật cũng như các giải pháp công nghệ để giải quyết tình trạng này. Đây cũng là một trong những nội dung đáng chú ý trong Dự thảo Luật Bảo vệ môi trường sửa đổi đang được Bộ Tài nguyên và Môi trường lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân.

Theo Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong thời gian gần đây, chất lượng không khí tại một số tỉnh miền Bắc có xu hướng suy giảm vào ban đêm, một trong những nguyên nhân chính là hiện tượng đốt rơm rạ đang diễn ra phổ biến. Tại khu vực nông thôn, sau một ngày phơi nắng, rơm rạ thường được đốt vào buổi tối, vì vậy các chất ô nhiễm, đặc biệt là bụi mịn PM2.5 bắt đầu tăng từ khoảng 18h và đạt giá trị cực đại vào 20 - 22 giờ hàng ngày. Trên thực tế, lâu nay, người nông dân cứ hiểu nhầm là đốt rơm rạ sẽ giải phóng được mặt bằng cho vụ tiếp theo cũng như tận dụng tro làm phân bón ruộng, nhưng đó lại là nhận thức cực kỳ sai lầm bởi đốt rơm cũng lãng phí vô cùng.

PGS.TS Nguyễn Thế Chinh, Viện trưởng Viện chiến lược chính sách Tài nguyên và Môi trường cho rằng, nguồn rơm rạ này có thể tận dụng để làm nguyên liệu cho các ngành khác như trồng nấm, làm biogas, làm thức ăn cho ao nuôi thủy sản.

"Quan trọng nhất phải nhìn từ góc độ kinh tế. Như hiện nay người ta gọi là kinh tế tuần hoàn. Để bán cho những người có nhu cầu sử dụng rơm cộng với đó nữa là giáo dục ý thức của người dân bản thân việc đốt đó ảnh hưởng cộng đồng, xã hội. Nếu những vùng đó vẫn cứ tiếp tục đốn thì lại có chế tài thì người ta sẽ thay đổi cách tư duy", PGS.TS Nguyễn Thế Chinh cho hay.

Theo PGS.TS Hoàng Thu Hương, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, việc đốt rơm rạ cho thấy, bà con nông dân đang thiếu các giải pháp để giải quyết. Chính vì vậy các cơ quan quản lý nhà nước cần phải có những cơ chế, chính sách khuyến khích các nghiên cứu về xử lý rơm rạ cũng như chính sách hỗ trợ người dân giải quyết vấn đề này.

"Để bà con không chỉ có một mình trong việc giải quyết vấn đề sử dụng phần rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp khác thì tôi hy vọng về phía nhà nước sẽ có những chính sách hỗ trợ nội dung này. Để có thể giảm từ phụ phẩm nông nghiệp cũng như là có những biện pháp để giải quyết vấn đề rác thải nông thôn, hạn chế điểm đốt như hiện nay gây ra vấn đề ô nhiễm môi trường như thế này", PGS.TS Hoàng Thu Hương đề xuất.

Ông Lê Hoài Nam, Vụ trưởng Vụ Quản lý Chất lượng, Tổng cục Môi trường cho biết, trước đây, các nội dung có liên quan đến bảo vệ môi trường nông thôn nói chung, tận thu phụ phẩm nông nghiệp nói riêng được quy định rời rạc, phân tán tại nhiều điều khoản dẫn đến tình trạng khó khăn trong quá trình thực thi tại chính quyền địa phương các cấp. Chính vì vậy, trong Dự thảo Luật Bảo vệ Môi trường sửa đổi lần này có hẳn 1 Điều quy định rơm rạ phải được sử dụng để sản xuất phụ phẩm nông nghiệp.

"Tại Điều 63 của Dự thảo luật quy định về bảo vệ môi trường trong hoạt động sản xuất nông nghiệp thì chúng ta có quy định phải thực hiện tái chế sản xuất các phụ phẩm nông nghiệp thành các sản phẩm có ích để phục vụ cho nhu cầu sản xuất và tiêu dùng của người dân. Thứ hai là cũng đã có quy định về cấm đốt các loại phụ phẩm nông nghiệp gây ô nhiễm môi trường. Tức là trong Điều 63 cũng có yêu cầu quản lý đối với hoạt động đốt ngoài trời", ông Nam thông tin.

Tổng cục Môi trường khuyến cáo, hoạt động đốt rơm rạ còn có thể tiếp tục xảy ra trong những ngày tới, vì vậy mọi người cần giảm các hoạt động ngoài trời vào buổi tối, hạn chế tối đa việc ra ngoài nhằm giảm tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe. Trường hợp phải ra ngoài cần đeo khẩu trang chống bụi mịn PM2.5./.