Hành trình tìm kiếm hài cốt liệt sĩ đồng đội ở Lào của Đội 192

Hành trình gần 30 năm...

Trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, đã có hàng vạn người con của Tổ quốc đã anh dũng hy sinh và đang nằm lại trên chiến trường xưa, để lại những day dứt khôn nguôi trong mỗi người ở lại.

Đến nay, cán bộ, chiến sĩ Đội 192, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Thừa Thiên - Huế vẫn miệt mài hành quân nơi núi rừng Trường Sơn giữa hai nước Việt Nam - Lào để tìm kiếm, cất bốc, đưa hài cốt các liệt sĩ về với đất mẹ yêu thương, góp phần xoa dịu những mất mát của gia đình các thân nhân liệt sĩ mỗi dịp tháng 7 về.

Đội 192, Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh Thừa Thiên - Huế được thành lập năm 1992, với nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc, hồi hương hài cốt liệt sĩ, hy sinh qua các thời kỳ trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên - Huế và quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên nước bạn Lào.

Suốt gần 30 năm gắn bó với công tác tìm kiếm liệt sĩ, các cán bộ, chiến sĩ Đội 192 đã đi qua hơn 800 bản làng xa xôi của 15 huyện thuộc nước bạn Lào, tiến hành tìm kiếm hàng ngàn vị trí và đã cất bốc được trên 1.000 hài cốt liệt sĩ, trong đó có 73 mộ có tên, có quê xác định được danh tính đưa về nước.

Để có thể thực hiện được điều này, vào thời điểm mùa khô hằng năm, các cán bộ, chiến sĩ Đội 192 phải trải qua những đèo cao, suối sâu, những vực thẳm chênh vênh và vượt qua những khắc nghiệt nơi “rừng thiêng, nước độc”. Cũng trong những lần hành quân ấy, nhiều lần các thành viên phải hành quân bộ, phải qua những nơi còn bom mìn và chất độc hóa học sót lại sau chiến tranh gây nguy hiểm cho quá trình tìm kiếm.

Đặc biệt, Đội 192 đã cất công tìm kiếm nhiều trường hợp mộ liệt sĩ từ năm này sang năm khác, đào nhiều lần, hoặc phải đào ở diện rộng cả 4 - 5 ha đồi, cũng có khi phải đào sâu 3 – 4m mới tìm đúng nơi các liệt sĩ ta bị vùi lấp trong chiến đấu năm xưa.

Tìm mộ liệt sĩ với tinh thần như tìm người thân

Tri ân tháng Bảy, tôi gặp Thượng úy quân nhân chuyên nghiệp Chu Văn Lâm, nhân viên quy tập Đội 192, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, anh tâm sự: “Khi có nguồn tin báo về cho đơn vị thì từ chỉ huy tới anh em trong Đội rất chi là quyết tâm. Mặc dù, điều kiện tìm kiếm hiện nay các phần mộ đều ở rất xa, vùng núi hiểm trở nhưng anh em vẫn luôn một tinh thần quyết tâm cao cố gắng đưa được các bác, các chú về với gia đình, quê hương, nghĩa trang để được phụng thờ hương khói”.

Trở về từ vùng đất SaLaVan, nước bạn Lào, Thiếu tá quân nhân chuyên nghiệp Nguyễn Duy Bình – người lính trẻ nhất đội tâm sự, “Tôi được thủ tưởng cấp trên giao nhiệm vụ công tác quy tập mộ liệt sĩ tại Lào. Trong thời gian thực hiện nhiệm vụ tại nước bạn Lào thì còn nhiều khó khăn bất cập về nơi ăn, chốn ở, về di chuyển đi lại, địa hình nước bạn khó khăn; nguồn tin thì khó khăn, khan hiếm… nhưng được chỉ huy đơn vị động viên cho anh em rất nhiều. Với tinh thần tìm mộ liệt sĩ như tìm người thân thì anh em cán bộ, đồng chí, đồng đội đều rất đồng lòng, đồng sức để tìm đưa được các bác về quê hương đất mẹ”.

Đại tá Hà Văn Ái, Phó Chính ủy Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh cho biết: “Quá trình triển khai tìm kiếm mộ liệt sĩ cán bộ, chiến sĩ Đội 192 luôn đoàn kết, thống nhất, chủ động phân tích và có những phương pháp cách thức làm mới vì vậy đã khắc phục những khó khăn và hoàn thành tốt nhiệm vụ trong thời gian qua. Trong thời gian tới chúng tôi xác định việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trong và ngoài nước thực sự khó khăn, bởi vì sự tác động thiên tai, dịch bệnh, mưa bão và đặc biệt các thông tin về phần mộ ngày càng lu mờ, nhất là những người trực tiếp tham gia chiến đấu già yếu không thể dẫn đường đi tìm đồng đội, vì vậy chúng tôi đã chỉ đạo Đội 192 phối hợp cấp ủy, chính quyền địa phương và bà con nhân dân trong tỉnh cũng như hai tỉnh SaLaVan và SêKong - Lào nắm thông tin, thẩm định thông tin để tìm kiếm, cất nốc, quy tập có hiệu quả”.

Song song với nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên đất bạn Lào, cán bộ, chiến sĩ Đội 192 cần chú trọng và làm tốt công tác dân vận trên địa bàn đóng quân và công tác đối ngoại quân sự, ngoại giao với chính quyền, thực hiện tốt mối quan hệ với nhân dân địa phương, tôn trọng phong tục của các bộ tộc Lào, để lại ấn tượng sâu sắc hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng người dân nơi đây về những năm tháng chiến đấu của hai Quân đội, hai dân tộc, hai đất nước anh em thuỷ chung, sâu nặng, nghĩa tình.