Khởi tố nhiều doanh nghiệp “ma”, làm giả hồ sơ nhập khẩu phế liệu

Số vụ vi phạm pháp luật Hải quan có chiều hướng gia tăng

Tổng cục Hải quan vừa tổ chức họp báo về công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại của ngành Hải quan năm 2018.

Ông Nguyễn Khánh Quang - Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu thông tin, năm 2018, số vụ vi phạm pháp luật Hải quan tăng so với cùng kỳ năm 2017, trị giá hàng hóa vi phạm tăng cao.

Cụ thể, từ 16/12/2017 đến 15/12/2018, lực lượng kiểm soát Hải quan toàn ngành đã đấu tranh, phát hiện, bắt giữ, xử lý: 16.633 vụ vi phạm pháp luật Hải quan (tăng 9,5% so với cùng kỳ năm 2017); trị giá hàng hóa vi phạm ước tính khoảng 1.702 tỷ đồng (tăng 115%).

Cơ quan Hải quan đã khởi tố 62 vụ; Chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 133 vụ. Số tiền thu nộp ngân sách nhà nước hơn 351 tỷ đồng (tăng 5% so với cùng kỳ năm 2017).

Các vụ việc vi phạm diễn ra ở tất cả các tuyến biên giới, cửa khẩu đường bộ, đường biển, đường hàng không, bưu điện quốc tế...

Trong đó, nổi lên là hoat động buôn lậu, vận chuyển trái phép ma túy, động vật hoang dã, hàng hóa đã qua sử dụng... Đặc biệt là hoạt động nhập khẩu, vận chuyển trái phép phế liệu, gây ô nhiễm môi trường, gây ùn ứ ở các cảng biển, khiến cho các ngành, cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn trong công tác xử lý.

Cũng theo lãnh đạo Cục Cục Điều tra chống buôn lậu, năm 2018, vấn nạn doanh nghiệp ma vẫn hết sức nhức nhối và ngày càng tinh vi. Nhiều doanh nghiệp dùng cả chứng minh thư, giấy tờ tùy thân của người đã chết, người khuyết tật... để đăng ký thành lập, sau khi nhập hàng hóa trót lọt thì bỏ khỏi địa chỉ đăng ký...

Đối tượng buôn lậu có thể làm giả toàn bộ giấy tờ để buôn lậu. Về mặt hình thức rất đầy đủ. Rất khó phát hiện.

Ví dụ một doanh nghiệp Việt Nam khai hồ sơ có quan hệ thương mại với một công ty nước ngoài. Hải quan mời công ty nước ngoài đó thì mới biết doanh nghiệp Việt Nam không hề có ký kết với nước ngoài như đăng ký.

Hơn nữa, doanh nghiệp tinh vi còn làm giả hết giấy tờ, thậm chí con người đi khai cũng không phải là người của doanh nghiệp đó.

Tại sao sử dụng giấy chứng minh, giấy tờ tùy thân của người khác mà cơ quan vẫn cấp phép. Đó là nguyên nhân của doanh nghiệp ma. Đây là thủ đoạn rất mới.

Khởi tố 4 doanh nghiệp có hành vi vi phạm pháp luật trong nhập khẩu phế liệu

Cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an cũng đã khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Đoàn Văn Phúc - nguyên Phó Giám đốc Sở Tài nguyên môi trường tỉnh Bến Tre và Trương Văn Em - Chi cục Trưởng Chi cục bảo vệ môi trường Bến Tre về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.

Hai bị can nêu trên liên quan đến vụ nhập lậu 10 nghìn container phế liệu vào Việt Nam.

Ông Nguyễn Khánh Quang cũng nhấn mạnh: “Năm qua Hải quan đã rất tích cực làm, nhưng nếu làm nghiêm túc và quyết liệt hơn nữa sẽ còn phải khởi tố thêm nhiều đối tượng trong việc nhập khẩu phế liệu. Cơ quan Hải quan đã khởi tố 4 doanh nghiệp, Hải quan Hải phòng khởi tố 2 doanh nghiệp, Hải quan An Giang khởi tố 7 đối tượng cá nhân có liên quan đến hoạt động nhập khẩu phế liệu vi phạm pháp luật”.

Thông tin từ Cục điều tra chống buôn lậu, tính chung trong năm qua, Hải quan đã xác lập và triệt phá thành công chuyên án VT18 đấu tranh làm rõ hành vi sử dụng giấy tờ giả để nhập khẩu trái phép tổng cộng trên 22.300 tấn phế liệu, trị giá ước tính khoảng trên 50 tỷ đồng từ nước ngoài vào Việt Nam qua các cảng Hải Phòng, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh.

Trả lời câu hỏi của báo chí về việc thời gian qua nhiều doanh nghiệp nhập phế liệu về Việt Nam nhằm mục đích kinh doanh là vi phạm pháp luật, biến Việt Nam thành nơi tiêu thụ phế thải, vậy trách nhiệm thuộc về cơ quan nào.

Về việc này, ông Nguyễn Khánh Quang cũng thẳng thắn cho biết: “Đối với việc nhập khẩu phế liệu vi phạm pháp luật thời gian qua trách nhiệm đầu tiên thuộc về cơ quan Tài nguyên và Môi trường.

Bởi Bộ, Sở Tài nguyên và Môi trường cấp một số loại giấy tờ về phế liệu, doanh nghiệp mới được phép nhập phế liệu.

Hàng chục nghìn container phế liệu đang tồn đọng tại các cảng biển

Ông Quang Phó Cục trưởng Cục Điều tra Chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan cho biết thêm, hiện tại một số cảng biển trong cả nước vẫn tồn đọng lên đến hàng chục nghìn container phế liệu. 

"Container nào hợp lệ, hợp pháp về mặt thủ tục sẽ xử lý nhanh, cái nào sai về thủ tục và doanh nghiệp không đến làm thủ tục nhận hàng đơn vị chức năng cũng khó có thể mở ra xem được. Trong những cuộc họp gần đây, ngành hải quan đề xuất với Chính phủ có cơ chế xử lý mới hơn, khác với cơ chế hiện hành bởi nếu theo cơ chế  hiện hành sẽ cực kỳ lâu”, ông Quang nói.

Cũng theo ông Quang, thực tế từ các vụ việc cơ quan Hải quan điều tra và khởi tố cho thấy, nhiều doanh nghiệp có giấy phép nhưng không hề sản xuất và không đủ điều kiện về cơ sở vật chất, nhà xưởng, máy móc, thiết bị để sản xuất… Như vậy nếu cơ quan cấp phép là không chính xác.

Về quy định thông báo lô hàng nhập khẩu, ngành Tài Nguyên và Môi trường quy định doanh nghiệp chỉ cung cấp cho hải quan giấy photo, do đó trách nhiệm này đầu tiên thuộc về cơ quan Tài nguyên và Môi trường.