Người “biến” con tằm thành thợ dệt

Bí quyết độc nhất vô nhị

Với tấm chăn bông tơ tằm trên tay, bà Phan Thị Thuận, chủ doanh nghiệp tằm tơ Mỹ Đức vừa cười vừa nói, nếu nhìn bề ngoài nó chẳng khác tấm chăn bông bình thường nhưng khi sử dụng mới biết tấm chăn này bền, đẹp, tốt thế nào. Bởi theo bà, đây là chăn do tằm tự dệt.

Theo bà Thuận, nghề trồng dâu, nuôi tằm, dệt lụa là nghề cha truyền con nối ở Phùng Xá. Bà là thế hệ thứ ba trong gia đình theo nghề. Trải qua bao thăng trầm, đến nay, bà vẫn miệt mài với những cải tiến mới. Công ty TNHH Dâu tằm tơ Mỹ Đức dù được thành lập chưa lâu nhưng hoạt động khá ổn định, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân địa phương. Sản phẩm của bà được đăng ký thương hiệu độc quyền với tên quốc tế SILK4WORLD, với ý nghĩa là được sản xuất 100% từ tơ tằm.

Để cho ra đời những sản phẩm độc đáo, bà Thuận đã sử dụng phương thức vê và nối kén bằng tay. Công đoạn này tuy mất nhiều thời gian nhưng lại tạo ra những sợi tơ đều đặn và gút nối đẹp. Nhiều lần quan sát con tằm làm tơ, đan kén, bà bỗng có sự so sánh: Rõ ràng, con tằm dệt ra cho mình một chiếc vỏ bền chặt mà không kỹ thuật dệt tay nào của con người có thể đạt được. Thế là bà nảy ra ý tưởng, tại sao không biến con tằm thành những công nhân tự dệt nên những tấm chăn tơ.

Bắt tay vào thực hiện ý tưởng bà gặp không ít khó khăn. Lúc đầu đàn tằm cứ  bò lung tung theo bản năng, bà phải tự tay bắt về, sắp xếp chúng vào đúng vị trí. “Cứ thế, tôi kiên trì ngồi bắt từng con, cộng với chức năng buộc phải nhả tơ khi đến kỳ nên không còn cách nào khác tằm phải nhả tơ vào không gian. Thế là hàng ngàn, hàng vạn con tằm cùng nằm trên một mặt phẳng rút ruột nhả tơ một cách chăm chỉ để dệt thành những tấm chăn bông tơ tằm bền đẹp”, bà Thuận nói.

Bà Thuận cho biết, tằm khi đan kén còn có tổ che nên yên tâm miệt mài kéo tơ, đằng này cứ nằm trên một mặt phẳng thì chỉ cần một tia sáng, một tiếng động hay làn gió cũng đủ làm chúng sợ sệt mà bỏ vị trí “đứng xưởng” của mình. Vì vậy, bà phải tìm mọi cách che kín nhà kéo tơ để không có tiếng động, ánh sáng, gió lùa vào.

Với sản phẩm chăn tơ do tằm tự dệt, bà Thuận đã giành được nhiều giải thưởng, chứng nhận uy tín.

Nhớ lại tháng ngày mới thử nghiệm, bà Thuận không thể nào quên những đêm dài chong đèn thao thức bên nong tằm. Hai năm thử nghiệm, mỗi năm 8 lứa, mỗi lứa 4 ngày, tổng cộng 64 đêm ròng rã không ngủ, bà mới cho ra đời công nghệ dệt độc nhất vô nhị trên thế giới. Sau 3 ngày, những con tằm nhả hết tơ trong bụng thì tấm thảm tơ cũng được dệt xong. Đem tấm thảm tơ ấy đi tẩy theo kỹ thuật truyền thống sẽ được một tấm chăn tơ mềm xốp như mây trời mùa hạ, mát như gió núi ban mai. Bà Thuận cũng bật mí, vào mùa thu, một con tằm chứa trong bụng khoảng 400-450m tơ, mùa hè là 300m tơ. Từ đó, bà tính toán khoảng cách thích hợp để cho con tằm vươn cổ, nhả tơ vừa tầm mà không vướng vào nhau. Khi hết chu kỳ nhả tơ cũng có nghĩa là đã hoàn thành sản phẩm. Theo cách làm này, cứ mỗi chiếc chăn bà phải dùng hết 45kg tằm.

Chăn bông tơ tằm được bán theo kilôgam với giá 4 triệu đồng/kg, còn áo bông tơ có giá 2-3 triệu đồng/chiếc. “Mặt hàng này không có giá cố định mà phụ thuộc vào chiều dài, rộng, độ dày mỏng cũng như cân nặng của chăn. Chúng sẽ được làm theo yêu cầu của khách”, bà Thuận nói.

Bà Thuận cho hay, so với việc tạo ra chăn bông theo kiểu truyền thống thì chăn bông do tằm tự dệt có nhiều ưu điểm vượt trội. Bà dẫn chứng, với công sức bỏ ra, nếu là chăn bông truyền thống phải mất 15 nhân công, còn với chăn bông tằm tự dệt thì chỉ mất 6 nhân công, tức giảm được gần 2/3. Tương tự, chăn bông do tằm tự dệt có độ bền, đồng đều cao, không có máy móc nào có thể làm được tinh xảo như thế. Đặc biệt, sử dụng loại chăn này trong một thời gian dài cũng không bị co ngót hay vón cục.

Về cách huấn luyện tằm tự nhả tơ dệt chăn, bà Thuận tự hào nói rằng, đây là cách làm độc nhất vô nhị hiện nay ở Việt Nam. Bà đã dạy một số người trong làng nhưng vẫn chưa ai thành công. “Chính từ những khó khăn đó mà tôi phải mày mò tìm cách để làm sao có được sản phẩm tơ tằm thật đặc biệt, vừa đánh bại được hàng Trung Quốc, vừa có cơ hội xuất khẩu, giúp người dân trong làng sống được bằng nghề của mình ”, bà Thuận tâm sự.

Trái ngọt từ sự nỗ lực

Cách làm độc đáo và sáng tạo này đang giúp bà Thuận có nguồn thu nhập khá cao, không những thế còn tạo việc làm ổn định cho 30-40 công nhân, với mức thu nhập từ 4-5 triệu đồng/người/tháng. Đặc biệt, chăn bông tơ tằm tự dệt luôn trong tình trạng cháy hàng, kể cả vào những ngày hè oi bức. Các sản phẩm cũng rất đa dạng, phong phú, đáp ứng được thị hiếu người tiêu dùng.

“Tôi muốn tạo ra một sản phẩm mang tính đột phá về công nghệ sản xuất, chất lượng. Và điều khiển tằm tự dệt chăn là một trong những hướng đi đó ”, bà Thuận chia sẻ.

Các sản phẩm của bà Thuận đã được người tiêu dùng đón nhận nồng nhiệt, đặc biệt là khách nước ngoài. Du khách Nhật Bản, Thái Lan, Đức… cực kỳ yêu thích sản phẩm chăn bông, vải lụa tơ tằm của bà và thường đặt làm với số lượng lớn.

Hiện, bà Thuận có vùng nguyên liệu trồng dâu rộng 50ha, nhà xưởng rộng 300m2 và 50 hộ nhận gia công. Thời gian tới, bà dự định mở rộng xưởng sản xuất, tăng  diện tích vùng nguyên liệu để tiến tới xuất khẩu sản phẩm chăn bông do tằm tự dệt.

Trần Toản