Nguy cơ khai tử hồ chứa nước 13 triệu mét khối

Đã gần 1 năm nay, 13 triệu mét khối nước biến thành màu xanh, đặc quánh mùi hôi thối bốc lên nồng nặc, nhiều loại cá, tôm chết và biến mất, hàng ngàn hộ dân mất nước sạch sinh hoạt. 

Nước thải xả trực tiếp ra hồ.

Hồ Vực Trống được xây dựng từ những năm chiến tranh, hàng vạn dân cư thuộc các xã Thượng Lộc, Gia Hanh, Vĩnh Lộc, Phú Lộc… được hưởng lợi từ nguồn nước này để tăng gia sản xuất, nâng  cao chất lượng cuộc sống. Một nông dân ở xã Gia Hanh cho biết, khi chưa có nguồn nước Vực Trống, cuộc sống của người dân ở đây rất khó khăn, chỉ sản xuất được một vụ. Khi hồ chứa nước Vực Trống được xây dựng, người dân đã sản xuất được 2 vụ nên cuộc sống được cải thiện, tỷ lệ hộ đói nghèo giảm.

Người dân bức xúc vì nguồn nước ô nhiễm.

Hồ chứa này bình yên cho đến năm 2011 khi huyện Can Lộc cho quy hoạch khu chăn nuôi tập trung ở ngay khu vực đầu nguồn, nhiều trang trại chăn nuôi lợn quy mô từ 500-2.000 con được xây dựng. Điều đáng nói, đã quy hoạch chăn nuôi lợn thì mỗi trang trại phải chặt bỏ, san ủi hàng chục hécta rừng và đất lâm nghiệp để xây dựng và mở các tuyến đường chở hàng hóa vật liệu xung quanh hồ, gây tác động lớn đến hệ sinh thái khu vực.

"Mục sở thị" các trang trại chăn nuôi lợn đầu nguồn hồ Vực Trống chúng tôi thấy, trang trại Thắng Huyền nằm sát ngay cạnh nhánh đập, tuy có hệ thống xử lý chất thải bằng hầm biogas, có hồ chứa lắng nhưng vẫn có lượng nước tiểu, phân khá lớn thải trực tiếp ra hồ.

Rời trang trại Thắng Huyền, chúng tôi đến trang trại của ông Trần Quý Đạt, nuôi heo gia công cho một doanh nghiệp lớn, đây là trang trại đầu tư khá quy mô, chúng tôi phải men theo bờ khe để tìm cho bằng được nguồn nước thải trực tiếp ra hồ của trang trại này. Nơi chúng tôi phát hiện là một khe nước tự nhiên chảy ra hồ Vực Trống, được chủ gia trại này lợi dụng để xả thải, quan sát thấy màu nước thải đen ngòm, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc.

Nguồn nước thải này sẽ đổ thẳng ra hồ Vực Trống, gây ô nhiễm nghiêm trọng.

Tiếp xúc với nhiều người dân, ai nấy đều bức xúc khi nhắc đến các trang trại nuôi lợn ở đầu nguồn hồ Vực Trống. Ông Bùi Sỹ Thủy, xóm Tân Bình, Gia Hanh bức xúc nói: "Tui là người thường xuyên đánh bắt cá trên hồ Vực Trống, trước đây có những đêm thả lưới được vài ba chục ký đủ các loại cá. Thế nhưng 5 năm trở lại đây, khi các trại lợn xuất hiện, nước hồ từ trong vắt biến thành màu xanh, các loại cá cũng mất dần, con nào sống sót thì dị dạng".

Ông Nguyễn Viết Bửu, thôn Trà Sơn, xã Phú Lộc bức xúc không kém: "Hiện nay toàn bộ nước hồ đều bị đặc quánh, bò không uống nữa, người lội xuống bị ngứa chân. Nếu toàn bộ nước trong lòng hồ không được thay, lòng hồ không được nạo  vét thì hậu quả do ô nhiễm nguồn nước sẽ khôn lường".

Ông Bùi Sỹ Hiền, nhà ở cạnh chân đập, cho biết, trước đây ông có hồ nuôi cá trong vườn, mỗi năm cho thu nhập vàichục triệu đồng, nhưng 3 năm trở lại đây, do nước bị ô nhiểm từ hồ chảy về nên cá chết hàng loạt. Để có nước sinh hoạt, vợ chồng ông phải mua cả hệ thống lọc để xử lý bởi nguồn nước lấy từ giếng đào cũng bị ô nhiễm nặng nề, không thể sử dụng trực tiếp như trước đây được. Đáng lo ngại là, vài năm trở lại đây, số người mắc bệnh ung thư có dấu hiệu tăng. Một người dân ở Phú Lộc cho biết, chỉ tính riêng 3 năm trở lại đây có thôn có đến 4 người chết vì căn bệnh nan y này.

Chủ tịch UBND xã Gia Hanh phân trần: "Thật sự lãnh đạo xã, nhân dân rất lo lắng, bởi nước hồ bị ô nhiễm nặng nề gây ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống sinh hoạt của người dân, nguy cơ sẽ xuất hiện nhiều loại bệnh tật. Chúng tôi cũng đã kiến nghị  lên ngành chức năng nhưng đến nay vẫn chưa thấy xử lý. Chúng tôi sẽ tiếp tục gửi đề nghị lên các cấp để cứu hồ Vực Trống".

Việc phát triển chăn nuôi là chủ trương đúng đắn nhằm tạo thu nhập, nâng cao đời sống cho nông dân nhưng không thể đánh đổi bằng mọi giá, nhất là để một hồ nước có nhiệm vụ quan trọng với sản xuất dân sinh sắp biến thành hồ chết. Thiết nghĩ, các ngành chức năng tỉnh Hà Tĩnh, Công ty TNHH-MTV Thủy lợi Bắc Hà Tĩnh - cơ quan được giao quản lý nguồn nước các hồ đập cần vào cuộc tích cực trước khi quá muộn.          

Lê Na