Nhiều bất cập tại Chợ đầu mối Hóc Môn khiến tiểu thương bức xúc: Bài học “an dân” và cách xử lý chậm trễ của các cấp chính quyền TP.HCM

Chợ đầu mối nông sản thực phẩm Hóc Môn nằm tại đường Nguyễn Thị Sóc, ấp Mỹ Hòa 4, xã Xuân Thới Đông, Hóc Môn là một trong 3 chợ đầu mối lớn nhất TP.HCM, là nơi tập trung các mặt hàng trái cây, rau củ quả, thực phẩm.

Chợ này do Công ty TNHH Quản lý và Kinh doanh Chợ Đầu mối Nông sản Thực phẩm Hóc Môn (Công ty Chợ Hóc Môn) là chủ đầu tư, được xây dựng và đi vào hoạt động  năm 2003 theo chủ trương của UBND TP.HCM, với công năng là chợ đầu mối bán sỉ, nên được xây dựng thành các ô vựa kiên cố, có đường giao thông bên trong chợ thông thoáng để xe ô tô vận chuyển hàng hóa dễ dàng di chuyển, có bố trí các bãi tập kết ô tô và tập kết hàng hóa rộng rãi.

Theo phản ánh của một số bà con tiểu thương, thiết kế và quy hoạch ban đầu đã được phê duyệt, Chợ đầu mối Hóc Môn có 227 ô vựa, có đầy đủ quy hoạch đường giao thông cho xe vận chuyển hàng hóa, xe chữa cháy, bãi đỗ xe, bãi tập kết hàng hóa, cây xanh, căn tin…

Sau khi công trình chợ đã được xây dựng xong, các tiểu thương đã thuê hết các ô vựa với thời hạn thuê 50 năm và được UBND huyện Hóc Môn cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Những năm đầu tiên, việc kinh doanh còn khó khăn do khách hàng chưa quen với hình thức kinh doanh tập trung trong chợ mới hình thành, các tiểu thương phải cố gắng khắc phục, thậm chí phải chịu lỗ.

Đến khoảng năm 2010 thì bắt đầu kinh doanh ổn định, nhưng các tiểu thương lại gặp phải khó khăn mới do chính Công ty Chợ Hóc Môn gây ra cho bà con. Công ty này đã tự ý thay đổi quy hoạch, cho xây dựng thêm nhiều ô vựa (nơi kinh doanh) khiến công việc kinh doanh, buôn bán của một số tiểu thương bị ảnh hưởng nghiêm trọng, hàng hóa ế ẩm buộc phải đổ bỏ, gây thiệt hại nặng nề cho bà con.

Việc xây dựng thêm các ki ốt, ô vựa, chia ô kẻ vạch cho thuê diện tích bán hàng có tính chất tận thu và làm tăng mật độ kinh doanh, gây khó khăn cho xe vận chuyển hàng hóa, tập kết hàng hóa, làm ảnh hưởng đến kinh doanh của những tiểu thương đã thuê 50 năm ở 227 ô vựa bên chợ rau quả.

Vì vậy, một số lượng lớn tiểu thương đã khiếu kiện, kêu cứu đến Bộ Công Thương, UBND TP.HCM, UBND huyện Hóc Môn và Công ty Chợ Hóc Môn đòi xóa bỏ triệt để các công trình vi phạm, các ô vạch cho thuê trái phép, rút giấy phép kinh doanh đối với các tiểu thương đã thuê ở những vị trí xây dựng trái phép, xóa bỏ tình trạng cho thuê vượt diện tích ở các ô vựa, xóa bỏ tình trạng xe lôi di động, xóa bỏ tình trạng lấn chiếm lòng đường, bán hàng mặt phố Nguyễn Thị Sóc bên ngoài chợ…

Tuy nhiên, những nội dung khiếu kiện, kêu cứu của các tiểu thương vẫn không được Công ty Chợ Hóc Môn, UBND huyện Hóc Môn giải quyết thấu đáo. Tình trạng lộn xộn, bát nháo nêu trên vẫn ngang nhiên tồn tại, người kêu thì cứ “kêu”, còn Công ty Chợ Hóc Môn vẫn thu tiền cho thuê như không có chuyện gì xảy ra.

Tại cuộc họp ngày 16/4/2019, giữa các tiểu thương, Công ty Chợ Hóc Môn và Công ty Cổ phần Thương mại Hóc Môn (Công ty mẹ), kết luận cuộc họp, ông Lê Văn Mỵ Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty mẹ và ông Nguyễn Tiến Dũng – Giám đốc Công ty Chợ Hóc Môn đã đưa ra lời hứa với bà con rằng: “Khu 8 ô phát sinh, chỉ làm căng tin, Công ty không cho kinh doanh các mặt hàng rau, củ, quả; xử lý triệt để các xe bán hàng rong; dọn dẹp cho xe có đường thông thoáng vào chợ; chấn chỉnh xe lôi bán hàng di động, chấn chỉnh việc lấn chiếm bán hàng ngoài vạch vàng và việc bán sai ngành hàng…”

Tuy nhiên, dù sau mỗi cuộc họp đều có biên bản nhưng “lời hứa” của các vị lãnh đạo khu đầu mối như “gió bay”, đến nay mọi việc vẫn y nguyên như chưa có chuyện gì xảy.

Xe lôi, xe tải biến thành các điểm tập kết, bán hàng di động. 

Việc buôn bán diễn ra ngang nhiên mà không có sự can thiệp từ phía các cơ quan chức năng.

Theo ông T.V.L, xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn – một tiểu thương kinh doanh tại chợ cho biết: “Việc xây dựng mới 8 ki-ốt tại vị trí dùng làm căng tin để cho thuê bán rau, củ, quả càng làm cho tập thể tiểu thương kinh doanh trong lồng chợ ngày càng ế ẩm, bạn hàng chỉ tập trung mua tại các ki-ốt này và các điểm đầu hồi, tiểu đảo, bãi đỗ xe. Việc buôn bán tại khu vực trên đã chiếm hết lối đi, gây kẹt xe, giám tiếp “cô lập” khu lồng chợ với người mua nên hàng hóa của chúng tôi ế trầm trọng, thiệt hại về kinh tế là rất lớn”.

“Ngoài ra, việc kinh doanh tại các khu đầu hồi, tiểu đảo, bãi đỗ xe không phải chịu các loại thuế phí, không được cấp giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm nên hàng hóa rẻ hơn, làm mất đi lợi thế cạnh tranh giữa người bán với nhau. Đây là hình thức “bảo hộ” không công bằng dẫn đến quyền và lợi ích của các tiểu thương trong khu lồng bị xâm hại nghiêm trọng” – ông Liêm thông tin.

Tiểu thương Đ.T.T.L cho biết thêm, Công ty xuất cho tôi phiếu thu nội dung theo mẫu của Bộ Tài chính hẳn hoi những không hề có ngày tháng gì cả. Lý do nộp tiền là thu tiền cho thuê mặt bằng trước vựa và phí quản lý tháng lên đến gần 5 triệu đồng. “Nguồn cung thì tăng thì tăng chóng mặt, lượng cầu thì vẫn vậy, trăm người bán, một người mua. Ki-ốt xây dựng tràn lan, không theo quy hoạch, ra cả các đường bao thì chúng tôi cạnh tranh với các hộ đó, rất nhiều tiểu giống như tôi đã phải bỏ cuộc” - Đ.T.T.L nói.

Theo các tiểu thương, để tự cứu lấy bản thân và cuộc sống mưu sinh vẫn phải từ kinh doanh buôn bán, kêu với Công ty mẹ và Công ty chợ thì không thấu, họ đã làm đơn gửi nhiều lá đơn phản ánh, kiến nghị đi rất nhiều nơi trong nhiều năm, nhưng kỳ lạ thay, mọi việc vẫn “chìm xuồng” trong im lặng.

 Biên bản làm việc của các tiểu thương với Thanh tra Sở Công Thương TP.HCM ngày 05/8/2019.

Văn bản do Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải ký ban hành gửi UBND TP.HCM.

Ngày 26/12/2019, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải đã ký văn bản số 9976/BCT-TTB gửi UBND TP.HCM về việc xử lý đơn của công dân. Nội dung văn bản nêu rõ:

“Ngày 17/12/2019, tại trụ sở tiếp công dân, Bộ Công Thương đã tiếp một số tiểu thương hoạt động kinh doanh tại Chợ đầu mối nông sản huyện Hóc Môn, TP.HCM. Cồn dân phản ánh một số sai phạm tại chợ, kèm theo Đơn phản ánh và tài liệu, cụ thể như sau:

 - Các tiểu thương đã thuê lại các ô vựa kinh doanh trong chợ với thời gian 50 năm và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ với nhà nước;

- Trong quá trình quản lý, Công ty TNHH Quản lý và Kinh doanh Chợ đầu mối Nông sản thực phẩm Hóc Môn đã có những sai phạm gây phá vỡ quy hoạch Chợ, tự ý xây dựng thêm các ki-ốt bên ngoài Chợ mà không có ý kiến cyar các tiểu thương gây ảnh hưởng đến việc kinh doanh của các tiểu thương;

- Việc đội ngũ xe lôi, xe chở hàng gây mất trật tự, an ninh và mỹ quan chợ;

- Việc mất an toàn phòng cháy, chữa cháy, mất vệ sinh an toàn thực phẩm tại chợ;

- Việc các xe bán hàng rong, điểm bán tại 2 tiểu đảo;

- Các tiểu thương đã nhiều lần gửi đơn đến Công ty TNHH Quản lý và Kinh doanh Chợ đầu mối Nông sản thực phẩm Hóc Môn, Sở Công Thương và các cơ quan nhà nước tại địa phương nhưng chưa được giải quyết;

- Các tiểu thương thống nhất đề nghị Bộ Công Thương tổ chức kiểm tra thực tế để xác thực nội dung phản ánh

…

Căn cứ quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại, Bộ Công Thương chuyển đơn nêu trên đến UBND TP.HCM để chỉ đạo xử lý theo quy định của pháp luật và thông báo kết quả giải quyết về Bộ Công Thương để tổng hợp báo cáo theo quy định”.

Mới đây nhất, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam đã có Văn bản số 89/XLĐ-MTTW-BTT ngày 06/3/2020, gửi Bộ trưởng Bộ Công Thương và Chủ tịch UBND TP.HCM về việc chuyển đơn kiến nghị, phản ánh của các tiểu thương đang kinh doanh tại Chợ đầu mối nông sản sản Hóc Môn.

Theo đó, văn bản của Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam có nêu: “Phản ánh và kiến nghị xử lý những sai phạm của Công ty TNHH Quản lý và Kinh doanh Chợ đầu mối Nông sản thực phẩm Hóc Môn trong quá trình hoạt động gây thiệt hại lớn cho các tiểu thương đang kinh doanh, buôn bán tại chợ. Theo đơn trình bày thì tập thể thương nhân đang kinh doanh, buôn bán tại Chợ đầu mối Nông sản thực phẩm Hóc Môn đã nhiều năm nay gửi đơn phản ánh và kiến nghị xử lý sai phạm của Công ty TNHH Quản lý và Kinh doanh Chợ đầu mối Nông sản thực phẩm Hóc Môn nhiều lần đến UBND huyện Hóc Môn, UBND TP.HCM, Sở Công Thương TP.HCM; trực tiếp trình bày vụ việc với Thanh tra Bộ Công Thương và đại diện Vụ Thị trường trong nước tại phòng tiếp dân cơ quan Bộ Công Thương (ngày 17/12/2019). Tuy nhiên, cho đến nay các cơ quan trên chưa giải quyết vụ việc theo quy định pháp luật dẫn tới công dân khiếu kiện tập thể, vượt cấp lên cơ quan Trung ương.

Sau khi xem xét nội dung đơn và căn cứ theo quy định của pháp luật, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ chuyển đơn của công dân đến đồng chí Bộ trưởng Bộ Công Thương và Chủ tịch UBND TP.HCM để chỉ đạo giải quyết kịp thời vụ việc. Đồng thời, khi có kết giải quyết đề nghị gửi văn bản báo cáo cho Ban Thường trực UBTƯ MTTQ theo quy định”.

Rõ ràng, mặc dù đã có đơn thư của công dân nhưng tình trạng hoạt động bát nháo diễn ra tại Chợ đầu mối Nông sản thực phẩm Hóc Môn khiến dư luận hoài nghi và đặt câu hỏi, liệu có sự “bảo kê”, “chống lưng” cho các dấu hiệu sai phạm ngang nhiên xảy ra, không có biện pháp kịp thời để ngăn chặn. Ngoài ra, có hay không “lợi ích nhóm” trong vụ việc này?

Đối với các khoản thu từ việc cho thuê kinh doanh các ki-ốt nằm ngoài quy hoạch được Công ty TNHH Quản lý và Kinh doanh Chợ đầu mối Nông sản thực phẩm Hóc Môn hạch toán thế nào? Các nguồn thu được hưởng lợi từ việc cho thuê ki-ốt như trên có được nộp vào ngân sách nhà nước không? Việc để phát sinh rất nhiều ki-ốt nằm ngoài quy hoạch nếu phát sinh cháy nổ gây hậu quả nghiêm trong thì ai sẽ phải chịu trách nhiệm? Việc xây dựng ki-ốt tràn lan, kinh doanh bát nháo, lộn xộn tại Chợ đầu mối Nông sản thực phẩm Hóc Môn như hiện nay thì các đơn vị như UBND huyện Hóc Môn, Sở Công Thương TP.HCM biết hay không?

Việc các cơ quan chức năng của TP.HCM chậm trễ và xử lý thiếu triệt để đã khiến cho dư luận nghi vấn có dấu hiệu bao che cho vi phạm; làm giảm niềm tin của nhân dân và gây ra nhiều hệ lụy xấu.

Cái lớn hơn nữa là mất lòng tin của các tiểu thương và nhân dân với những giá trị xã hội đối với ngành Công Thương TP.HCM, gây bức xúc, bất bình trong dư luận.

Do đó, đối với các khiếu nại, khiếu kiện kéo dài tại Chợ đầu mối Nông sản thực phẩm Hóc Môn, TP.HCM suốt nhiều năm qua, bà con tiểu thương có một số kiến nghị giải quyết như sau:

Một là, việc cho phép tồn, hợp thức hóa sai phạm tại dãy kiôt xây dựng trái phép tại Chợ đầu mối Hóc Môn làm nảy sinh nghi vấn chính quyền thành phố quá ưu ái doanh nghiệp nhà nước. Do đó, đề nghị các cơ quan chức năng dẹp bỏ triệt để, tháo dỡ toàn bộ những ô phát sinh ngoài quy hoạch chợ theo thiết kế ban đầu.

Hai là, đề nghị các cơ quan chức năng kiểm tra, kiên quyết rút Giấy phép đăng ký kinh doanh của những hộ kinh doanh tại các ô vựa bất hợp pháp.

Ba là, đề nghị Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu; Công an Thành phố Hồ Chí Minh vào cuộc, xác minh, điều tra làm rõ thông tin có hay không những khoản tiền bất hợp pháp từ việc xây dựng các ô vựa trái phép, lấn chiếm.

Bốn là, tiến hành xử lý, kiểm tra các dấu hiệu sai phạm của một số cán bộ, đảng viên đã để xảy ra tình trạng lộn xộn, bát nháo trong hoạt động, kinh doanh tại Chợ đầu mối Nông sản thực phẩm Hóc Môn. Sau đó, công khai kết quả thanh tra, kiểm tra để người dân được biết và giám sát.