Nhóm “Vòng tay bạn bè” góp phần giảm lây nhiễm HIV/AIDS cho cộng đồng

Với mục tiêu tiếp cận người nhiễm HIV, đối tượng có nguy cơ cao như người nghiện ma túy, gái mại dâm… để tuyên truyền, vận động đưa họ tiếp cận các dịch vụ y tế, điều trị ARV đảm bảo sức khỏe cho bản thân và cộng đồng, nhóm “Vòng tay bạn bè” trên địa bàn TP. Hải Phòng thực hiện suốt 14 năm qua đã góp phần giảm tình trạng người nhiễm HIV của thành phố cảng.

Hỗ trợ người cùng cảnh

Nhóm “Vòng tay bạn bè” được thành lập từ năm 2007 tại quận Hồng Bàng, ban đầu đây là ngôi nhà chung của những người muốn từ bỏ ma túy ở Hải Phòng.

Khi mới thành lập, nhóm hoạt động tự phát trong điều kiện khó khăn do phải chịu tác động rất lớn từ dư luận, xã hội. Thuốc chống tái nghiện, hay thuốc hỗ trợ cai nghiện tại cộng đồng chưa được phổ biến. Những người nghiện, để cắt được cơn, chỉ có thể bằng chính ý chí, nghị lực của bản thân.

Hoạt động khó khăn khi bị xã hội dèm pha bằng ánh mắt tò mò pha chút kỳ thị, nhưng 7 thành viên của nhóm vẫn miệt mài với công việc, tiếp cận những đối tượng nghiện ma túy khuyên nhủ họ rời xa ma túy.

Sau 3 năm hoạt động, nhóm “Vòng tay bạn bè” đã giúp không ít người nghiệm ma túy ở Hải Phòng từ bỏ hẳn ma túy hoặc chuyển sang điều trị bằng thuốc Methadone. Nhận thấy việc làm hiệu quả của nhóm, năm 2010, nhóm “Vòng tay bạn bè” nhận được sự bảo trợ của Trung tâm Sáng kiến Hỗ trợ Phát triển Cộng đồng (SCDI), thực hiện dự án can thiệp tại cộng đồng. Công việc của nhóm là tiếp cận người nhiễm HIV/AIDS, người có nguy cơ cao như người nghiện ma túy, gái mại dâm, gia đình có người nhiễm HIV/AIDS… để tuyên truyền, hướng dẫn phòng lây nhiễm HIV, các bệnh lây truyền qua đường tình dục và qua đường máu, hỗ trợ cắt cơn cai nghiện tại nhóm và tại gia đình, cứu sốc ma túy và hỗ trợ tâm lý cho người nhà của những người sử dụng ma túy. Từ nhóm cai nghiện mang tính tự phát, họ đã trở thành nhóm cai nghiện tại cộng đồng.

Chia sẻ với phóng viên Kinh tế nông thôn, anh Nguyễn Anh Quân, thành viên nhóm “Vòng tay bạn bè”, cho biết: “Bản thân từng lầm lỡ bước chân vào con đường nghiện ngập ma túy, khi nhận ra sai lầm thì đã muộn. Tôi tham gia nhóm chỉ mong góp sức nhỏ, kết nối những người lầm lỡ như tôi nhìn nhận lại bản thân, giúp họ vượt qua cơn nghiện, đưa họ đến điều trị bằng thuốc Methadone. Trong gần 10 năm tham gia nhóm, có hôm vừa bê bát cơm lên thì có người gọi đi cứu sốc ma túy, có điện thoại là anh em tôi lên đường bất kể ngày đêm, trời mưa cũng như nắng, công việc cứu sốc ma túy chỉ tính bằng giây, chậm một chút là họ mất mạng như chơi. Trước đây, có ngày cứu sốc đến hàng chục ca, nhưng nay ít dần. Anh em chúng tôi trong nhóm đã cứu sốc thành công cho hàng trăm người nghiện ma túy bằng thuốc Naloxene”.

Bị lây nhiễm căn bệnh thế kỷ từ người chồng nghiện ngập, suốt 20 năm qua, chị Cao Thị Kim Giang, thành viên nhóm “Vòng tay bạn bè”, đã sống và vượt qua mặc cảm của bản thân và làm những việc có ích cho cộng đồng. Chị tâm sự: Bản thân và gia đình có người nghiện và có HIV, chỉ những người cùng cảnh ngộ mới hiểu, cảm thông, dễ mở lòng và chia sẻ với nhau. Những người tìm đến với nhóm cũng có người mới phát hiện hoặc bệnh đã trở nặng. Họ đến để nghe tôi tư vấn, nghe cách điều trị bệnh, nhưng trong số họ không phải ai cũng cần can thiệp điều trị ARV ngay, có người, tôi phải kiên trì theo đuổi đến 5 năm, khi bệnh nặng họ mới điều trị ARV. Có người không có tiền, không có giấy tờ, nhóm đều tìm cách giúp đỡ. Có trường hợp cả 2 vợ chồng đều điều trị, họ động viên, cùng nhau vượt qua khó khăn.

“Những người đến đây, mỗi người một hoàn cảnh, một số phận, nhưng họ đều dính đến với ma túy và có HIV. Đứng trước sự sống và cái chết, khi được cứu sốc, được hồi sinh trở về với cuộc sống đời thường, họ đều cảm thấy cuộc sống thật sự đáng quý”, chị Giang chia sẻ thêm.

Từ khi thành lập đến nay, nhóm “Vòng tay bạn bè” đã vận động được gần 100 người điều trị ARV; tiếp cận hàng nghìn lượt người nghiện ma túy, trong đó, có hàng trăm người tiếp cận điều trị Methadone, khám sàng lọc lao; vận động trên 300 người mua BHYT…

Số người nhiễm HIV giảm

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Hải Phòng, hiện, trên địa bàn thành phố có trên 6.000 người nhiễm HIV, riêng năm 2021 có 173 người nhiễm mới (giảm 28 người so với năm 2020); số người chuyển sang AIDS 5 người (giảm 16 người so với năm 2020); tử vong 25 người (giảm 10 người so với năm 2020).

Người nhiễm HIV phát hiện chủ yếu ở nam giới, chiếm 78,5%; nữ 21,5%. Đường lây truyền HIV: qua quan hệ tình dục (68,2%), đường máu (21,53%); đường lây quan hệ tình dục đồng giới (MSM) 36%, vợ/chồng/bạn tình người nhiễm (32,7%); nghiện chích ma túy (12,1%); phụ nữ mang thai 4,4%; truyền từ mẹ sang con (1,5%); đối tượng khác 13,2%.

Độ tuổi tập trung chủ yếu từ 25-49 tuổi (59,3%); từ 15-24 chiếm 25,2%; các quận, huyện phát hiện nhiều người nhiễm là  Thủy Nguyên, Lê Chân và Ngô Quyền.

Bên cạnh đó, Hải Phòng hiện có trên 5.000 bệnh nhân đang điều trị ARV. Trong số bệnh nhân này, có 86% số bệnh nhân được làm xét nghiệm tải lượng virus định kỳ, trong đó 98,5% số bệnh nhân có kết quả tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế; 95% số bệnh nhân lao được tư vấn xét nghiệm HIV, 100% số bệnh nhân HIV được khám sàng lọc lao, 100% số bệnh nhân được điều trị đồng thời ARV và lao; 97,4% số bệnh nhân nhiễm HIV đang quản lý tại cơ sở chăm sóc điều trị có thẻ BHYT. Bệnh nhân nhiễm HIV đã được thanh toán thuốc điều trị nhiễm trùng cơ hội, thuốc ARV, các xét nghiệm cơ bản và xét nghiệm tải lượng qua BHYT.

Tính đến tháng 9/2021, TP. Hải Phòng có18 cơ sở điều trị Methadone, với gần 4.000 người, đạt 84,5% chỉ tiêu được giao, số bệnh nhân đạt liều duy trì chiếm 95%. Ngành Y tế điều trị Methadone cho 2.772 người (70%); ngành Lao động - Thương binh và Xã hội điều trị cho 1.138 người (30%).

Thời gian tới,  Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Hải Phòng tiếp tục triển khai cấp phát thuốc Methadone cho bệnh nhân tại các cơ sở điều trị. Giám sát, hỗ trợ kỹ thuật các cơ sở điều trị Methadone về chuyên môn và phần mềm dữ liệu cấp phát thuốc. Đảm bảo đủ thuốc Methadone cho bệnh nhân.

Đồng thời, Trung tâm cũng mở rộng điều trị viêm gan C cho bệnh nhân đồng nhiễm viêm gan C/HIV; đáp ứng cung cấp dịch vụ điều trị ARV liên tục trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp; tăng cường điều trị ARV tại cộng đồng và trại giam; theo dõi, điều phối, dự trù thuốc ARV, thuốc INH dự phòng lao, thuốc điều trị viêm gan C cho bệnh nhân nhiễm HIV giữa các nguồn từ BHYT, dự án…; điều phối sinh phẩm xét nghiệm HIV qua dịch miệng và đầu ngón tay, vật dụng can thiệp (bao cao su, bơm kim tiêm,…) cho cộng đồng và các cơ sở y tế….

Hy vọng, với sự nỗ lực vào cuộc của các cấp, ngành chức năng, các tổ chức thiện nguyện như nhóm “Vòng tay bạn bè”, TP. Hải Phòng sẽ  kiểm soát được HIV/AIDS.