Thứ năm, ngày 10 tháng 5 năm 2018 | 10:51

Quảng Nam: Hạn, mặn đến sớm, đồng ruộng bị khô hạn

Dù đã đến vụ đổ ải để chuẩn bị cho mùa gieo lúa hè thu 2018, nhưng hàng ngàn hecta ruộng lúa của nông dân Quảng Nam vẫn “trơ” ra vì thiếu nước…

Hiện, hàng loạt trạm bơm “đứng máy” vì nước nhiễm mặn. Một vụ mùa có nguy cơ trắng tay đang rình rập nông dân, do đồng ruộng bị khô hạn và các dòng sông nhiễm mặn sớm.

Hiện cán bộ thủy lợi phải trực thường xuyên kiểm tra nồng độ mặn trong nước

Nỗi lo thiếu nước tưới

Giữa trưa nắng, nhiều nông dân ở thôn Cao Lâu Đông, thị trấn Nam Phước, huyện Duy Xuyên vẫn tranh thủ xuống đồng để làm đất, vệ sinh đồng ruộng, nạo vét kênh mương chuẩn bị cho vụ lúa hè thu, thế nhưng, nghe tin mặn đến sớm khiến bà con đứng ngồi không yên.

Lão nông Lê Tấn Hướng, thôn Cao Lâu Đông lo lắng: Mới đầu mùa hè mà các dòng sông đã khô hạn. Vụ hè thu năm nay, gia đình gieo sạ 4 sào lúa và 3 sào màu, nếu mặn xâm nhập sâu, nguy cơ mất mùa rất lớn. Đất đã cày xong, lúa, phân đã chuẩn bị sẵn, bà con chỉ còn ngồi chờ nước. Lo thiếu nước, mấy hôm ni bà còn tập trung đắp bờ để giữ nước, đảm bảo toàn bộ diện tích lúa và màu đủ nước tưới.

Hiện, nhiều con sông hạ lưu sông Thu Bồn nước mặn xâm nhập với nồng độ cao khiến nhiều trạm bơm “treo” máy. Trong đó, tại khu vực từ cầu Câu Lâu cũ ngược lên cầu Đen, nồng độ mặn đo được lên đến 6 phần nghìn.

Ông Nguyễn Văn Phương, Cụm trưởng Trạm bơm Xuyên Đông, Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi tỉnh Quảng Nam, cho biết: Chưa năm nào mặn xâm nhập sớm như hiện nay. Đáng lo là chỉ vài ngày nữa, bà con sẽ xuống giống trà 1 vụ hè thu. Hiện, cán bộ thủy lợi phải trực thường xuyên để kiểm tra nồng độ mặn trong nước, khi hạ xuống mức cho phép là tranh thủ bơm liền để phục vụ cho các cánh đồng.

Từ ngày 28/4, mặn đã xâm nhập với diễn biến phức tạp. Nồng độ mặn tại bể hút đo được đã lên đến 6‰. Với nồng độ này, bơm nước lên giống lúa sẽ chết liền. Thường nồng độ mặn bằng hoặc dưới 0,8‰ mới bơm được, còn như hiện nay phải ngồi chờ khi nào nồng độ mặn giảm mới tiến hành bơm. Khả năng không phục vụ kịp tiến độ gieo sạ của địa phương đưa ra là 15/5 bắt đầu đổ ải rất lớn.

Chủ động đối phó

Ông Văn Bá Năm, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Duy Xuyên, cho biết: Nếu thời gian tới nước mặn vẫn tiếp tục xâm nhập vào hạ lưu sông Thu Bồn với nồng độ cao như mấy ngày qua thì trạm bơm điện Xuyên Đông và trạm bơm điện 19/5 ở huyện Duy Xuyên sẽ vận hành rất khó khăn. Kéo theo đó là ít nhất 800ha đất lúa trên địa bàn thị trấn Nam Phước và các xã Duy Phước, Duy Vinh do 2 trạm bơm này đảm nhận tưới sẽ thiếu trầm trọng nguồn nước để đổ ải gieo sạ vụ hè thu 2018.

Với tình hình nguồn nước khó khăn, chúng tôi đã chỉ đạo quyết liệt các địa phương tranh thủ nước ngọt để làm đất, gieo sạ, tập trung giống ngắn ngày đển thu hoạch trước ngày 10/9. Đồng thời, xin chủ trương của tỉnh để đắp đập ngăn mặn ở Cầu Đen.

Huyện cũng đã dự phòng nguồn kinh phí khoảng 3 tỷ đồng để chi thực hiện biện pháp đối phó, trong đó chủ yếu là nạo vét sông, suối và lắp đặt hệ thống máy bơm dã chiến để tận dụng mọi nguồn nước ngọt giải hạn cho cây lúa.

Tại nhiều địa phương khác của tỉnh Quảng Nam như Đại Lộc, Hiệp Đức, nguy cơ khô hạn xảy ra trên diện rộng cũng rất cao. Nhiều địa phương đã giảm diện tích gieo trồng và thay đổi cơ cấu cây trồng.

Ông Nguyễn Văn Quang, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đại Lộc cho biết, nếu nắng nóng kéo dài, trong vụ hè thu 2018 rất nhiều khả năng toàn huyện Đại Lộc sẽ có ít nhất 500ha lúa bị thiếu nước tưới. Trong đó, phần lớn diện tích tập trung ở các xã Đại Hồng, Đại Quang, Đại Đồng, Đại Hiệp.

Ông Lê Muộn, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết, vụ hè thu 2018 nông dân trên địa bàn 18 huyện, thị xã, thành phố của tỉnh sẽ triển khai sản xuất 42.000ha lúa và hàng chục nghìn hecta đậu, rau mùa các loại.

Các đợt nắng nóng tập trung vào thời kỳ đầu tháng 5 và từ đầu tháng 7 đến đầu tháng 9 dương lịch, mỗi tháng có khoảng 2 đợt nắng nóng và có cường độ ngày càng gay gắt hơn, nhất là trong tháng 7 - 8. Do vậy, tình trạng khô hạn, nhiễm mặn có khả năng diễn biến phức tạp và ảnh hưởng ở vùng hạ lưu các sông, độ mặn ảnh hưởng mạnh dần vào các tháng 6 - 7.

Vì vậy, để đối phó hiệu quả với tình trạng khô hạn, ngay từ bây giờ ngành liên quan và chính quyền các địa phương phải chủ động xây dựng phương án phòng chống hạn, triển khai đồng bộ các giải pháp chống nhiễm mặn. Đồng thời, tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn nông dân thực hiện chế độ tưới nước tiết kiệm, nhất là tại các khu vực đang bị thiếu hụt. Bên cạnh đó, vận động người dân tích cực ra quân nạo vét các tuyến kênh mương chính, nội đồng và đắp bờ vùng bờ thửa.

Hải Yến