Thành nhà Hồ bị sụp đổ một phần tường thành

Nhiều khối đất đá của thành lở xuống đường bê tông.

Thành nhà Hồ (hay còn gọi là thành Tây Đô, thành An Tôn, thành Tây Kinh hay thành Tây Giai) là kinh đô nước Đại Ngu (quốc hiệu Việt Nam thời nhà Hồ). Đây là tòa thành kiên cố với kiến trúc độc đáo bằng đá có quy mô lớn hiếm hoi ở Việt Nam, có giá trị và độc đáo nhất, duy nhất còn lại ở Đông Nam Á và là một trong rất ít những thành lũy bằng đá còn lại trên thế giới.

Thành được Hồ Quý Ly cho xây dựng trong thời gian ngắn, chỉ khoảng 3 tháng (từ tháng Giêng đến tháng 3 năm 1397) và đến nay, dù đã tồn tại hơn 6 thế kỷ nhưng một số đoạn của tòa thành này còn lại tương đối nguyên vẹn. Ngày 27/6/2011, Thành nhà Hồ đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. 

Bức tường đá có dấu hiệu đổ.

Ngày 19/9, ông Đỗ Quang Trọng, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ, xác nhận, Thành nhà Hồ bị đổ sụp một phần tường thành. Sau khi phát hiện sự việc trên, Trung tâm bảo tồn di sản Thành nhà Hồ đang phối hợp với các ngành chức năng tiến hành làm rõ nguyên nhân và đánh giá cụ thể hiện trạng trên. 

Ngoài ra, đơn vị cũng đã báo cáo ngành chức năng, UBND tỉnh Thanh Hóa, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch cũng như Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam và Văn phòng UNESCO Hà Nội về tình trạng của di sản. 

Theo ghi nhận, một khối lượng lớn đất đá từ tường thành của Thành Nhà Hồ đã bị đổ sụp xuống, chắn ngang con đường bê tông cạnh chân thành. Đoạn sụp đổ này có chiều dài 6,9m, cao 4m, khối lượng đất đá sạt lở ước tính khoảng 20m3.

Theo đánh giá bước đầu của ngành chức năng tỉnh Thanh Hóa, Thành nhà Hồ đã trải qua hơn 600 năm, mặt tường thành bị tác động của thiên nhiên làm biến dạng, kết cấu mặt tường thành bị xô nghiêng ra phía ngoài.

Trước đó, vào khoảng 9h30 ngày 16/9, do ảnh hưởng của cơn bão số 10, đã làm sạt lở một đoạn tường thành tại vị trí phía Đông Bắc (cách cổng Bắc 200m), thuộc địa phận xã Vĩnh Tiến, huyện Vĩnh Lộc (Thanh Hóa).

Theo hồ sơ bản vẽ và ảnh hiện trạng di tích trình Ủy ban Di sản thế giới, đoạn tường thành bị sạt lở thể hiện trong bản vẽ số 83, đoạn tường thành số 10, tỷ lệ 1/75.

Hiện tại, nhiều vị trí của đoạn tường Thành phía Đông Bắc còn bị xô nghiêng ra phía ngoài, có nguy cơ tiếp tục sạt lở.

Ngoài vị trí mới vừa bị sạt lở, theo hồ sơ, tại thời điểm đo vẽ, xây dựng hồ sơ khoa học, đoạn tường thành phía Đông Bắc có 6 đoạn đã bị sụt lở, cụ thể: đoạn số 04, bản vẽ 59; đoạn số 7, bản vẽ 60; đoạn số 8, bản vẽ 61; đoạn số 12, bản vẽ 62; đoạn số 16-17, bản vẽ 63-64; đoạn số 20, bản vẽ 65.

Trên cơ sở đánh giá mức độ thiệt hại sạt lở tường thành do cơn bão số 10 và tình trạng bảo tồn tường thành phía Bắc hiện nay;  theo khuyến nghị của chuyên gia ICOMOS, cần có những nghiên cứu về kết cấu, địa chất... nền móng khu vực Thành nội để xác định mức độ sụt lún gây ra sạt lở và đưa ra các kế hoạch, cảnh báo và bảo tồn di sản một cách lâu dài.

Từ đó, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ đề nghị các cơ quan nghiên cứu chuyên ngành giúp Trung tâm kiểm tra, thăm dò địa chất, đánh giá địa chất, kết cấu khu vực tường thành phía Bắc nói riêng và khu vực di sản nói chung.

Bên cạnh đó, đề nghị Cục Di sản Văn hóa, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Văn phòng UNESCO Hà Nội kêu gọi các tổ chức quốc tế hỗ trợ nghiên cứu, bảo tồn các đoạn tường thành.

Đồng thời, đơn vị này cũng đề nghị Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Thanh Hóa căn cứ Quy hoạch tổng thể đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tham mưu cho UBND tỉnh Thanh Hóa báo cáo các Bộ, Ngành Trung ương bố trí kinh phí triển khai công tác bảo tồn các đoạn tường thành đã và đang bị sụt lở.

Xuân Sơn