Thủ tướng: "Cây gỗ chứ có phải cây kim đâu mà không biết"

Thủ tướng đề nghị các đại biểu dự hội nghị đánh giá thẳng thắn, đúng mức, đặc biệt là về hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Tham dự tại đầu cầu trụ sở Chính phủ còn có Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng; lãnh đạo các bộ, ban, ngành và lãnh đạo các địa phương tại các đầu cầu truyền hình trực tuyến ở 63 tỉnh, thành phố.

Phát biểu mở đầu Hội nghị, Thủ tướng cho biết chúng ta đã làm được nhiều việc, nhất là trong nhận thức và hành động. Việc xử lý nghiêm một số trường hợp và  tăng cường quản lý, bảo vệ rừng ở một số địa phương đạt kết quả đáng mừng. Độ che phủ rừng năm sau cao hơn năm trước và đặc biệt năm 2017, độ che phủ rừng dự báo đạt chỉ tiêu Quốc hội đề ra. Tuy nhiên, thực trạng còn nhiều vấn đề, trong công tác quản lý, bảo vệ rừng, nhất là một số giải pháp chưa có tính khả thi cao.

Tại Hội nghị, với sự tham dự của hàng ngàn người liên quan đến công tác quản lý, bảo vệ rừng, Thủ tướng đề nghị đánh giá thẳng thắn, đúng mức, đặc biệt là về hạn chế, yếu kém, “không phải vì thấy một số vụ phá rừng ở địa phương này, địa phương khác, nhất là một số vụ gần đây mà chúng ta nói phần lớn địa phương không làm tốt”.

Thủ tướng cũng đề nghị các đại biểu nêu các biện pháp có tính khả thi cao hơn, thiết thực hơn “từ thực tiễn mà các đồng chí thấy được, quan sát được”. Trong đó có các biện pháp về xã hội hóa nghề rừng, giải quyết việc làm, tạo sinh kế, cải thiện đời sống người dân sống trong rừng, gần rừng…

Ngoài bàn về hạn chế, yếu kém, Thủ tướng gợi ý các đại biểu nêu các khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện Kết luận của Thủ tướng tại Hội nghị về phát triển rừng ở Tây Nguyên tháng 6/2016 và Chỉ thị 13 của Ban Bí thư.

Về một số ý kiến đề nghị chấm dứt chuyển rừng ven biển, rừng đầu nguồn sang mục đích khác và chấm dứt chuyển loại rừng đặc dụng sang rừng phòng hộ, rừng sản xuất, các địa phương gặp khó khăn, vướng mắc gì? Cho rằng những công trình thủy điện công suất, quy mô nhỏ nhưng phá rừng rất lớn trong khi việc trồng rừng thay thế chưa được bao nhiêu, Thủ tướng đặt vấn đề việc dừng chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên sang mục đích khác có tác động như thế nào đến phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương?

Đề nghị làm rõ trách nhiệm cụ thể trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, Thủ tướng băn khoăn: “Có một câu hỏi là chúng ta có hệ thống chính trị từ trung ương tới cơ sở, có cơ quan chuyên trách bảo vệ rừng nhưng mà nhiều địa phương vẫn xảy ra tình trạng phá rừng, khai thác rừng trái phép. Cần thảo luận cái này, từ đó xác định của cơ quan chức năng, cấp ủy, chính quyền địa phương về bảo vệ rừng, chứ không lẽ xảy ra trên địa bàn anh mà trách nhiệm không rõ là sao. Cây gỗ chứ có phải cây kim đâu mà chúng ta không biết chuyện này”.

Đề nghị xác định chế tài, kỷ cương, kỷ luật trong quản lý, bảo vệ rừng, Thủ tướng nêu rõ không có vùng cấm trong xử lý vi phạm. Cùng với đó, cần thảo luận, nêu rõ các chính sách, giải pháp nào mới hơn trong việc nâng cao hiệu quả kinh tế rừng, bảo đảm đời sống cho người dân sống bằng nghề rừng. Về lâu dài, chúng ta tính bài toán kinh tế nào để người dân thoát nghèo, phát triển bền vững từ nghề nghề rừng, “chứ không chỉ nói chuyện cấm đơn thuần mà cần tính cả bài toán an sinh”.

Cách đây hơn 1 năm, vào tháng 6/2016 tại tỉnh Đắk Lắk, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã dự Hội nghị về các giải pháp khôi phục rừng bền vững vùng Tây Nguyên nhằm ứng phó biến đổi khí hậu. Tại Hội nghị này, Thủ tướng đã nhấn mạnh chủ trương, kiên quyết đóng cửa rừng tự nhiên.

Quang cảnh Hội nghị đầu cầu Hà Nội. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Tuy nhiên, hiện nay một số doanh nghiệp, địa phương vẫn đề nghị được phép khai thác gỗ rừng tự nhiên và cho rằng, việc không cho phép khai thác gỗ rừng tự nhiên tăng áp lực cho công tác bảo vệ rừng.Theo báo cáo do Bộ trưởng NNPT&NT Nguyễn Xuân Cường tại Hội nghị hôm nay, việc thực hiện đóng cửa rừng tự nhiên đã có tác động tích cực tăng giá nguyên liệu gỗ rừng trồng, người trồng rừng có thu nhập tăng, kích thích sử dụng đất trống, đồi trọc để trồng rừng, góp phần nâng cao thu nhập cho người làm nghề rừng; tạo động lực cho đầu tư, phát triển rừng trồng để thay thế gỗ rừng tự nhiên.

Bên cạnh đó, tình hình vi phạm đối với rừng tự nhiên còn diễn biến phức tạp ở nhiều địa phương, nhất là khu vực Tây Nguyên và một số địa phương khu vực miền Trung...

9 tháng đầu năm 2017, cả nước phát hiện 1.697 vụ phá rừng trái pháp luật, giảm 118 vụ (7%), diện tích rừng bị thiệt hại 910 ha, giảm 394 ha (30%) so với cùng kỳ 2016.

Theo kết quả tổng điều tra, kiểm kê, công bố hiện trạng rừng toàn quốc năm 2016, tổng diện tích có rừng 14,3 triệu ha.

Kết thúc Hội nghị, Thủ tướng nhấn mạnh 3 chủ trương lớn cần thực hiện nghiêm trên toàn quốc.

Thứ nhất, tiếp tục thực hiện nghiêm việc đóng cửa rừng, không khai thác gỗ rừng tự nhiên. Các bộ, ngành, các địa phương phải quán triệt, phổ biến, giải thích để các tổ chức, cá nhân được giao rừng tự nhiên hiểu rõ chủ trương dừng khai thác gỗ rừng tự nhiên, tạo hành động nhất quán các cấp, các ngành.

Thứ hai, kiểm soát chặt chẽ các dự án chuyển mục đích sử dụng rừng theo đúng tinh thần Chỉ thị số 13-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Nghị quyết số 71/NQ-CP của Chính phủ. Tạm dừng chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên nghèo sang trồng cây công nghiệp, cây nông nghiệp, xây dựng thủy điện nhỏ, kể cả các dự án đã được phê duyệt nhưng chưa thực hiện.

Thứ ba, không cải tạo rừng khộp nghèo, nghèo kiệt khi chưa có đánh giá, khảo nghiệm khoa học. Không chuyển mục đích sử dụng rừng ven biển. Không chuyển rừng đặc dụng sang rừng phòng hộ, rừng sản xuất.

Thủ tướng chia sẻ qua chuyến khảo sát tại Hà Lan cũng như Đồng bằng sông Cửu Long gần đây thì biện pháp rừng ven biển vô cùng quan trọng trong việc giữ đất, giữ nước, chống sạt lở. “Chúng ta cần thiết phát triển du lịch nhưng việc chuyển mục đích phải được xem xét rất kỹ, được duyệt hết sức chặt chẽ, chứ không phải có dự án du lịch vào làm sân golf, chúng ta phá hết rừng trồng bao đời nay”, Thủ tướng nói.

Nhấn mạnh việc bảo vệ rừng chủ yếu là các địa phương, Thủ tướng yêu cầu các địa phương chỉ đạo công tác thanh tra, kiểm tra, rà soát các tụ điểm phá rừng. Điều tra, xử lý nghiêm các vụ vi phạm theo quy định của pháp luật. Công khai kết quả xử lý để toàn xã hội tham gia, giám sát.

Kiểm điểm, xử lý nghiêm chủ rừng, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm quản lý bảo vệ rừng và người đứng đầu thiếu trách nhiệm, không phát hiện ngăn chặn kịp thời để tổ chức ngăn chặn hành vi phá rừng. Kiên quyết loại phần tử thoái hóa, biến chất ra khỏi cơ quan công quyền.

Kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân để xảy ra tình trạng phá rừng, chuyển mục đích sử dụng rừng không đúng quy định, nhất là đối với một số địa phương đã có kết luận thanh tra, kiểm tra trong thời gian qua. Phân công, phân cấp trách nhiệm quản lý Nhà nước về rừng và đất lâm nghiệp cho chính quyền cơ sở, chứ không để tình trạng “cha chung không ai khóc”.

Các địa phương tiếp tục giải quyết tình trạng di dân tự do, không để người dân phá rừng lấy đất sản xuất. Triển khai có hiệu quả chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng và bán quyền phát thải các bon, tăng thu nhập cho người làm nghề rừng, giảm áp lực khai thác rừng tự nhiên. Từng bước khôi phục, phát triển diện tích, chất lượng rừng, nhất là phòng hộ đầu nguồn, ven biển.

Khẩn trương rà soát để giao, cho thuê  đối với diện tích rừng và đất lâm nghiệp do UBND cấp xã đang quản lý, hoàn thành vào năm 2020 với tinh thần “rừng, đất rừng phải có chủ, có người chịu trách nhiệm”.

Đối với các bộ, ngành, Thủ tướng yêu cầu kiện toàn các tổ chức có liên quan, nhất là lực lượng kiểm lâm. Chấm dứt tình trạng hợp thức hóa giao quyền sử dụng đất do phá rừng trái pháp luật. “Bộ TN&MT phải chú ý đến vấn đề hợp thức hóa những "khu vực đất vàng" có rừng ở xung quanh những đô thị lớn”, Thủ tướng nói.

Các lực lượng kiểm lâm, công an, quân đội phải có sự phân công, xác định trách nhiệm cụ thể.

Bộ Công Thương chỉ đạo rà soát quy hoạch hệ thống thủy điện trên toàn quốc. Dừng cấp phép đầu tư các công trình thủy điện nhỏ có chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên. Trường hợp đặc biệt, cấp thiết phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định. Kiên quyết thu hồi giấy phép, dừng hoạt động đối với những dự án không chấp hành trồng rừng thay thế và nghĩa vụ chi trả dịch vụ môi trường rừng, nhất là khu vực Tây Nguyên.

Thủ tướng đề nghị tăng cường công tác thông tin truyền thông, tuyên truyền về gương điển hình trong quản lý, bảo vệ rừng, phản ánh trung thực, tạo nhận thức và hành động thống nhất để đấu tranh, phòng ngừa đối với các hành vi vi phạm./. 

Theo Đức Tuân/Chinhphu.vn