Không khí ô nhiễm, bầu trời Hà Nội mù mịt

Ngày 29/11 Hà Nội là thành phố ô nhiễm không khí thứ 2 thế giới.

Đợt ô nhiễm không khí nghiêm trọng ở Hà Nội bắt đầu ngày 22/11 và kéo dài suốt những ngày qua. Tình trạng này bao phủ tất cả các quận, huyện, đặc biệt là Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hai Bà Trưng, Hoàng Mai, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Bắc Từ Liêm, Hai Bà Trưng.

Các hệ thống quan trắc của Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ TN&MT), của PAM Air hay Đại sứ quán Mỹ đều ghi nhận ô nhiễm không khí ở Hà Nội những ngày qua phổ biến ở ngưỡng rất xấu (chỉ số chất lượng không khí AQI từ 200-300, rất có hại cho sức khỏe với khuyến cáo mọi người nên hạn chế ra đường, thực hiện khẩn cấp các biện pháp bảo vệ sức khỏe). 

Tòa nhà Keangnam (P.Mễ Trì, Q.Nam Từ Liêm) gần như "biến mất" do ô nhiễm không khí

Cá biệt, một số điểm quan trắc trong thời gian nhất định còn ghi nhận ô nhiễm ở mức nguy hại với chỉ số AQI từ 300 trở lên - mức nguy hiểm đến sức khỏe với khuyến cáo mọi người nên ở trong nhà, đặc biệt là người già, trẻ nhỏ, người mắc bệnh hô hấp, tim mạch.

Sáng 29-11, bầu trời Hà Nội bị bao phủ lớp không khí mù đặc. Lúc 9h, điểm đo 556 Nguyễn Văn Cừ (quận Long Biên) thuộc Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường hiển thị chỉ số AQI là 215, mức rất xấu.

Cơ quan này cảnh báo ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe đến mọi người dân.

Trong khi đó, theo số liệu của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, 7 trạm hiển thị AQI ở mức xấu và không có trạm mức tốt. Đáng chú ý số liệu của các tổ chức quốc tế cho thấy chất lượng không khí của Hà Nội còn tệ hơn.

Không khí ô nhiễm gây hại sức khỏe thế nào

Bác sĩ Lê Hoàn, Trưởng Khoa Nội tiết - Hô hấp, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho rằng hệ hô hấp bị ảnh hưởng nặng nhất, ngoài ra còn có da, mắt... Khi vào cơ thể, bụi mịn sẽ xâm nhập vào đường thở, gây tổn thương niêm mạc khí quản, phế quản. Chúng còn đi sâu vào các phế nang, nơi tận cùng của cơ quan trao đổi khí, làm viêm, xơ hóa phế nang dẫn đến nhiều bệnh lý về hô hấp. Nếu tiếp xúc lâu dài, bệnh diễn biến phức tạp, gây các bệnh phổi mạn tính.

Năm 2022, một nghiên cứu từ Đại học Chicago, Mỹ, cho thấy ô nhiễm không khí có thể làm giảm tuổi thọ trung bình xuống hơn hai năm, tương đương tác hại của hút thuốc lá. Viện Chính sách Năng lượng của Đại học Chicago (EPIC) khuyến cáo tiếp xúc liên tục với 10 µg/m³ PM2.5 sẽ làm giảm khoảng một năm tuổi thọ.

WHO nhận định ô nhiễm không khí là "kẻ giết người thầm lặng". Ước tính có khoảng 30% các trường hợp tử vong do ung thư phổi có liên quan đến ô nhiễm không khí. Riêng đối với bệnh lý hô hấp, bệnh nhân bị ảnh hưởng sẽ nhiều hơn. Khoảng 43% các trường hợp tử vong do các bệnh lý hô hấp liên quan ô nhiễm không khí.

Đường Võ Chí Công gần 7h. Lái xe phải bật đèn để quan sát do tầm nhìn hạn chế

Các bác sĩ khuyến cáo mọi người cần chú ý ăn uống sạch, vệ sinh mũi họng hàng ngày. Đeo khẩu trang khi ra đường để hạn chế nguy cơ lây nhiễm. Hạn chế lưu thông lúc đường đông hay đi vào khu ô nhiễm như khu công nghiệp.

Tăng cường tập thể dục nâng cao sức khỏe, cải thiện sức đề kháng. Bổ sung vitamin, khoáng chất từ rau xanh, trái cây, nước ép... để tăng cường miễn dịch.

Các địa phương cần tăng cường kiểm soát nguồn thải, che chắn các công trình xây dựng để không phát tán bụi ra môi trường. Người dân không đốt rơm rạ, rác, xả chất thải ra ngoài khiến ô nhiễm nghiêm trọng hơn.

Kiểm soát chặt chẽ nguồn gây ô nhiễm

Nguyên nhân ô nhiễm được cơ quan chức năng chỉ ra là do ảnh hưởng của điều kiện thời tiết không thuận lợi, dẫn đến các chất ô nhiễm trong không khí hạn chế khuếch tán, đặc biệt là bụi PM10 và bụi mịn PM2.5. Ngoài ra, việc người dân đốt rác thải, đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp ngoài cánh đồng diễn ra rất phổ biến, thường xuyên trong nhiều năm mà chưa có biện pháp xử lý hữu hiệu để ngăn chặn, làm tăng thêm tình trạng ô nhiễm không khí, khói mù cho khu vực đô thị, dân cư tập trung.

Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường đề nghị các Sở TN&MT khẩn trương chỉ đạo, tăng cường tần suất quan trắc, công bố kết quả quan trắc chất lượng môi trường không khí trên cổng thông tin điện tử và phương tiện truyền thông của tỉnh, thành phố, khuyến cáo người dân áp dụng ngay các giải pháp bảo vệ sức khỏe, đặc biệt với nhóm đối tượng có hoạt động ngoài trời vào 5h-7h sáng và 14h-19h tối.

Cục cũng yêu cầu các địa phương tổ chức kiểm tra, giám sát các nguồn thải khí thải (đặc biệt là các điểm đốt mở, đốt rác thải, đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp, công trình xây dựng, cơ sở sản xuất công nghiệp). Trong đó, yêu cầu các cơ sở sản xuất công nghiệp kiểm soát, bảo đảm xử lý khí thải đạt quy chuẩn kỹ thuật về môi trường, đặc biệt là các cơ sở có phát sinh nguồn bụi, khí thải lớn. Đôn đốc, giám sát các cơ sở sản xuất thuộc đối tượng phải lắp đặt quan trắc khí thải tự động và truyền dữ liệu về Sở TN&MT theo quy định.

Theo Đại sứ quán Mỹ, có 7 trạm đo cho kết quả ở mức rất nguy hại cho sức khỏe. Đặc biệt, điểm đo ở Trường quốc tế Liên Hợp Quốc (quận Tây Hồ) sáng nay có AQI là 299, tiệm cận mức nguy hiểm.

Hệ thống tổng hợp thiết bị quan trắc chất lượng không khí Pam Air cũng ghi nhận nhiều nơi có chất lượng không khí ở mức nguy hiểm - mức cảnh báo ô nhiễm cao nhất. 

Đặc biệt điểm đo tại quận Cầu Giấy, chỉ số AQI là 424 - ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mọi người. Cùng lúc, IQAir xếp Hà Nội là thành phố ô nhiễm không khí đứng thứ 2 toàn cầu, chỉ xếp sau Lahore (Pakistan).

TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, cho rằng chỉ số ô nhiễm không khí cao như sáng nay tại Hà Nội không bất thường mà tình trạng lặp đi lặp lại hàng năm và vẫn chưa có biện pháp để xử lý triệt để. Ô nhiễm thường tập trung từ tháng 10-11 đến tháng 3-4 năm sau. Trong điều kiện thời tiết gió lặng, mù, ẩm thấp, ít nắng, độ ẩm không khí cao khiến các chất không khuếch tán được gây ô nhiễm kéo dài.

"Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm nhiều ngày, nồng độ bụi mịn ở mức cao sẽ rất có hại cho sức khỏe, đặc biệt là nhóm người già và trẻ nhỏ", ông Tùng nói.