Dự án KCN Phú Tân (Bình Dương): Khách hàng đang “cầm dao đằng lưỡi”

Thanh tra Chính phủ kết luận nhiều sai phạm

năm 2003, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương cho tỉnh Bình Dương thành lập Khu liên hợp Bình Dương, với tổng diện tích theo đề án được duyệt là 4.196,8 ha. Theo đồ án quy hoạch chung, Khu liên hợp Bình Dương được phân thành 5 phân khu chức năng gồm 1.573,4 ha đất KCN tập trung; 613 khu dịch vụ; 1.650 đất khu đô thị (KĐT), trong đó 655 ha đất tái định cư; 132,5 ha là đất dùng xây dựng các công trình giao thông và 227,9 ha đất hạ tầng kỹ thuật khác. Trong đó, dự án KCN Phú Tân là một trong 5 dự án KCN Khu liên hợp Bình Dương. 

Tuy nhiên, trong quá trính giao và cho thuê đất tại Khu liên hợp Bình Dương cũng phát sinh nhiều dấu hiện vi phạm pháp luật. Cụ thể, tại Kết luận thanh tra số 2623/KL-TTCP ngày 26/11/2008, việc giao đất và cho thuê đất đối với sáu nhà đầu tư KCN với tổng diện tích là 1.541,53 ha thì các quyết định giao đất, hợp đồng thuê đất được ký từ năm 2006 và 2007, nhưng thực chất đã được UBND tỉnh Bình Dương đồng ý về mặt chủ trương thông qua việc phê duyệt vào các hợp đồng “đền bù mặt bằng đất đai và đầu tư công trình tạo lực” ký kết giữa Ban quản lý (BQL) Khu liên hợp và các nhà đầu tư từ năm 2004 với đơn giá 700 triệu đồng/ha, chưa bao gồm tiền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất phải nộp.

Năm 2004 dự án KCN Phú Tân (trước có tên gọi KCN Phú Gia) là một trong hai nhà đầu tư được giao đất và đền bù 100% diện tích đất đầu tiên của Khu liên hợp Bình Dương. Dự án có tổng diện tích hơn 133 ha, nhưng cho đến thời điểm này, cũng chỉ có 2 nhà đầu tư vào thuê đất với tổng diện tích khoảng gần 17 ha, số còn lại vẫn đang để hoang hóa.

Vào tháng 2/2018, Kim Oanh Group thu mua thành công Công ty Nam Kim, với thời hạn sử dụng đất đến năm 2056 (đất thuê 50 năm). Người đứng tên đại diện pháp luật Công ty Nam Kim là bà Nguyễn Thị Nhung (con gái của bà Đặng Thị Kim Oanh, Tổng giám đốc Kim Oanh Group). Được biết, trước khi về tay Kim Oanh Group, ít nhất dự án KCN Phú Tân đã chuyển nhượng qua ba chủ đầu tư khác.

Cũng tại Kết luận thanh tra số 2623/KL-TTCP cũng thể hiện việc để xảy ra tình trạng “sai phạm chồng sai phạm” tại dự án KCN Phú Tân. Trong đó, sau khi thu mua thành công Công ty CP đầu tư xây dựng công nghiệp Nam Kim (đến nay Công ty Nam Kim chỉ thực hiện duy nhất dự án KCN Phú Tân), Kim Oanh Group đã đẩy mạnh việc thực hiện các bước quy hoạch lại dự án (DA).

Đồng thời, Công ty Nam Kim đã dùng nhiều hình thức khác nhau như ký hợp đồng vay vốn, góp vốn… chỉ tính từ tháng 5/2019 đến hết tháng 9/2019 Công ty Nam Kim đã có hơn 600 giao dịch với khách hàng qua ngân hàng với tổng số tiền khoảng hơn 405 tỷ đồng (chưa kể giao dịch tiền mặt). Nhiều giao dịch được ghi rất rõ là góp vốn đầu tư, đặt cọc theo hợp đồng vay vốn, tiền góp vốn theo hợp đồng…

Liên quan đến việc huy động vốn trái phép và rủi ro khách hàng có thể gặp phải khi mua đất tại những dự án này. Dưới góc độ pháp lý, trước khi bán, cho thuê, mua nhà ở hình thành trong tương lại, chủ đầu tư phải có văn bản cho cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh về việc nhà ở đủ điều kiện được bán, cho thuê, mua.

Trong trường hợp, chủ đầu tư huy động vốn khi chưa đủ điều kiện, khách hàng sẽ là người chịu thiệt như chiếm dụng vốn, dự án chậm so với tiến độ, nếu dự án bị dừng hoạt động thì nguồn vốn của khách hàng sẽ phải nằm chết theo dự án.

Năng lực tài chính yếu, dự án “dậm chân tại chỗ” 14 năm qua

Mới đây, Bộ Tài chính có văn bản số 14493/BTC – ĐT ngày 29/11/2019 ghi rõ hồ sơ của Ban quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Bình Dương gửi Bộ Tài chính không có Quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng Khu công nghiệp Phú Tân, tỉnh Bình Dương. Đồng thời Bộ Tài chính, cũng đề nghị UBND tỉnh Bình Dương, các cơ quan có liên quan và nhà đầu tư dự án chịu trách nhiệm thực hiện, hoàn chỉnh đầy đủ các quy trình, thủ tục đầu tư xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng, pháp luật về đầu tư làm cơ sở để cấp có thẩm quyền xem xét về nội dung đề xuất dự án.

Cũng theo Bộ Tài chính cho rằng, tại ngày 30/6/2019 thì khoản hàng tồn kho của công ty Nam Kim được xác định dưới hình thức chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang. Tuy nhiên, chưa rõ nội dung chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang của công ty Nam Kim là những chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang cho những dự án nào và việc sử dụng vốn thuộc sở hữu của công ty Nam Kim tham gia vào các hạng mục kinh doanh, các dự án đầu tư như thế nào?

Hơn nữa, tại thời điểm trên, khoản nợ phải trả là 925,09 tỷ đồng (chiếm 73% tổng nguồn vốn), trong đó chủ yếu là khoản vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn (637,99 tỷ đồng) và phải trả ngắn hạn khác (159,34 tỷ đồng), chi phí lãi vay phải trả là 126, 69 tỷ đồng, không có các hợp đồng vay vốn dài hạn với ngân hàng.  Như vây hoạt động kinh doanh của công ty Nam Kim trong đó có việc thực hiện dự án Khu công nghiệp Phú Tân chủ yếu dựa vào vốn vay ngắn hạn của các tổ chức, cá nhân với thời hạn vay ngắn, lãi suất cao. Điều này tiềm ẩn rủi ro cho hoạt động kinh doanh liên tục của công ty Nam Kim.

Từ các nội dung trên, Bộ Tài chính chưa đủ cơ sở để thực hiện việc đánh giá năng lực tài chính của công ty Nam Kim khi thực hiện dự án này. Do vậy, Bộ Tài chính cũng đề nghị Ban quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bình Dương chịu trách nhiệm đánh giá cụ thể về tiến độ góp vốn thực hiện dự án của công ty Nam Kim (trong đó xác định rõ số vốn và nguồn vốn thực tế của công ty Nam Kim đã góp đến thời điểm đề xuất điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án) và tiến độ triền khai dự án đầu tư…theo quy định của chính phủ về quản lý khu công nghiệp và khu kinh tế làm cơ sở xem xét, trình cấp có thẩm quyền quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án.

Đồng thời, Bộ Tài chính cũng cho rằng đến thời điểm hiện tại, dự án đã được Ban quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bình Dương cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hơn 14 năm. Tuy nhiên, hồ sơ gửi kèm chưa có nội dung giải trình về việc dự án thực hiện đầu tư kéo dài hơn 14 năm vẫn chưa hoàn thành.