Nếu không cho vay mua nhà ở xã hội: Tác động tiêu cực đến mục tiêu an sinh xã hội?

Trong đó có đề cập “loại trừ đối tượng được vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH”.

Nhiều ý kiến cho rằng, dự thảo được thông qua sẽ tác động đến việc thực hiện mục tiêu an sinh xã hội về nhà ở.

Người dân lo lắng, doanh nghiệp hoang mang

Chia sẻ với phóng viên, anh Phạm Văn Tường (Hà Nội) đang sống và làm việc tại một đơn vị hành chính sự nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh cho biết: “Sau gần 10 năm làm việc, trải qua quá trình ở nhà thuê, tiết kiệm đã để dành được 500 triệu đồng. Dự tính làm hồ sơ đăng ký mua một căn hộ thuộc dự án NƠXH trên địa bàn. Tuy nhiên, thông tin mới đây về đề xuất loại bỏ nhóm khách hàng vay vốn mua, thuê, thuê mua NƠXH khỏi danh sách đối tượng được vay ưu đãi tại ngân hàng thương mại, chỉ có thể vay ở Ngân hàng Chính sách xã hội khiến tôi lo lắng”.

Giống hoàn cảnh với anh Tường, anh Ngô Văn Đát (quận 8, TP. Hồ Chí Minh) cũng bày tỏ lo ngại nếu đề xuất này thành hiện thực thì ước mơ một chốn “an cư lập nghiệp” của vợ chồng anh lại càng xa tầm tay.

Trước vấn đề này, trả lời báo chí, ông Nguyễn Văn Đính, Phó chủ tịch Hội Môi giới BĐS Việt Nam, cho biết, các đối tượng được vay tiền mua NƠXH đều là những người gặp khó khăn về nhà ở và được hưởng thụ chính sách về nhà ở thông qua hình thức NƠXH. Mặc dù đã có chính sách giảm giá nhà xuống mức thấp nhưng tổng giá trị căn nhà vẫn trên dưới 1 tỷ đồng. Với số tiền đó, đối với khả năng thanh toán của nhiều người vẫn là quá khó.

Theo ông Đính, thực tế qua khảo sát, nhiều người mua NƠXH cho biết, họ không vay được từ nguồn NHCSXH nên tỷ lệ người được vay hiện nay có thể chưa nhiều, do đó, đề xuất bỏ cho vay mua NƠXH tại ngân hàng thương mại là thu hẹp cánh cửa “có nhà” của người có thu nhập thấp.

Dưới góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Dũng, Tổng giám đốc Công ty BĐS Trường Phát, nói rằng, Luật Nhà ở 2014, Nghị định 100 và sau này là Nghị định 49 quy định rất rõ về các đối tượng được ưu đãi mua, thuê mua NƠXH. Đồng thời, cũng quy định rõ việc cho vay như thế nào, lãi suất bao nhiêu và thời gian được vay là bao lâu. Chính sách này đã thực hiện xuyên suốt từ năm 2006 đến nay.

“Thế nên, đề xuất của NHNN sẽ tước bỏ chính sách cốt lõi của Nhà nước là hỗ trợ cho vay vốn tín dụng ưu đãi dài hạn với lãi suất thấp để mua, thuê mua NƠXH. Các đối tượng được hưởng chính sách NƠXH là những người bị thiệt nhất, không có khả năng tự tạo lập nhà ở. Đề xuất này có tác động tiêu cực đến thực hiện mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội về nhà ở, không phù hợp với một số quy định của Luật Nhà ở 2014, không phù hợp với Nghị định 100 và thiếu nhân văn”, ông Dũng nói.

Phát sinh “xung đột” trong các quy định của pháp luật

Dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 25/2015/TT-NHNN được NHNN đưa ra với lý do: “Luật Nhà ở quy định các chính sách hỗ trợ tại NHCSXH để mua, thuê mua NƠXH; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở; tại tổ chức tín dụng được chỉ định chỉ có chính sách hỗ trợ để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở, không có chính sách hỗ trợ để mua, thuê mua NƠXH. Nghị định 100/2015/NĐ-CP quy định tổ chức tín dụng được chỉ định cho vay ưu đãi để mua, thuê, thuê mua NƠXH. Nghị định 49/2021/NĐ-CP3 quy định tổ chức tín dụng được chỉ định cho vay ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH”. NHNN cho rằng, các quy định này không đảm bảo phù hợp với quy định của Luật Nhà ở, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định.

Trước vấn đề này, Hiệp hội BĐS TP. Hồ Chí Minh (HoREA) nhận thấy, dự thảo Thông tư 25/2015 đề xuất loại trừ “đối tượng được vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH” không phù hợp với chính sách về NƠXH của Luật Nhà ở 2014. Việc đề xuất này xuất phát theo quy định của Luật Nhà ở. Tuy nhiên, HoREA nhận định, Luật Nhà ở 2014 không hề cấm các ngân hàng thương mại được NHNN chỉ định cho vay ưu đãi đối với các đối tượng quy định tại Điều 49, Luật Nhà ở 2014 để mua, thuê mua NƠXH.

Cùng với đó, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội có Văn bản số 102/UBTVQH14-TCNS đồng ý bổ sung 2.000 tỷ đồng cho NHCSXH, trong đó đã dành được 1.260 tỷ đồng hỗ trợ NƠXH. Nghị quyết số 41/NQ-CP chỉ đạo cân đối thêm 1.000 tỷ đồng cho NHCSXH và bổ sung 2.000 tỷ đồng để cấp bù lãi suất cho 4 ngân hàng thương mại do NHNN chỉ định để hỗ trợ cho vay NƠXH. 

Bên cạnh chính sách cho vay ưu đãi về tín dụng, Nhà nước ta còn có các ”chính sách miễn, giảm thuế, miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, các cơ chế ưu đãi tài chính khác và hỗ trợ từ nguồn vốn của Nhà nước để thực hiện chính sách hỗ trợ về NƠXH”.

Tất cả các chính sách trên, HoREA nhận định, chính sách cho vay tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi là quan trọng nhất. Việc NHNN đề xuất loại trừ đối tượng được vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH sẽ tác động tiêu cực đến thực hiện mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội về nhà ở.

HoREA cũng khẳng định, đề xuất của NHNN vừa không phù hợp với một số quy định của Luật Nhà ở 2014, vừa không phù hợp với Khoản 4, Điều 16, Nghị định 100/2015/NĐ-CP và Khoản 4, Điều 16, Nghị định 100/2015/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung tại Khoản 10, Điều 1, Nghị định 49/2021/NĐ-CP ngày 01/04/2021).

“Hiệp hội cho rằng, NHNN đã không chính xác khi nhận định Nghị định 100/2015/NĐ-CP quy định tổ chức tín dụng được chỉ định cho vay ưu đãi để mua, thuê, thuê mua NƠXH. Nghị định 49/2021/NĐ-CP3 quy định tổ chức tín dụng được chỉ định cho vay ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH. Các quy định này không đảm bảo phù hợp với quy định của Luật Nhà ở. Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Dự thảo Thông tư 25 được căn cứ theo Khoản 4, Điều 50, Luật Nhà ở 2014 để quy định khác với Khoản 4, Điều 16, Nghị định 100/2015/NĐ-CP, theo đó loại trừ đối tượng được vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH”, HoREA nêu nhận định.

Vì vậy, HoREA đề nghị NHNN giữ nguyên quy định tại Thông tư 25/2015. Theo đó, đối với khách hàng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH thì mức vốn cho vay tối đa bằng 80% giá trị hợp đồng mua, thuê mua nhà.