Thứ bảy, ngày 5 tháng 1 năm 2019 | 7:2

Ngọt thơm mật mía Tân Hương

Những ngày cuối năm, không khí tại các lò mật mía xã Tân Hương (Tân Kỳ, Nghệ An) trở nên tất bật hơn hẳn. Các lò nấu mật hoạt động hết công suất, đỏ lửa suốt ngày đêm để đáp ứng nhu cầu thị trường cho mùa Tết Nguyên đán sắp tới.

Ngày đêm luôn đỏ lửa

Hằng năm, cứ mỗi độ cuối đông, người dân làm nghề nấu mật ở xã Tân Hương (huyện Tân Kỳ) lại tất bật thu hoạch, ép mía, nhóm lò. Thường thì người dân nấu mật mía vào đầu tháng 11 âm lịch đến đầu tháng 1 năm sau. Đây là dịp Tết Nguyên đán nên thị trường tiêu thụ rất mạnh.

Để từ cây mía trở thành những giọt mật thơm lừng, đặc quánh với màu vàng đậm đặc trưng phải trải qua nhiều công đoạn. Đó không chỉ là việc lựa chọn giống mía khi trồng, quá trình chăm sóc để cây phát triển tốt, cho năng suất cao mà còn cả việc ép lấy nước mía, qua 3 lần lọc cặn cho đến khi đưa nước mía vào chảo đun sôi.

Quan trọng là khi nước mía được đun sôi, người ta dùng những chiếc vợt có lưới bằng vải màn để vớt bọt và tạp chất cho đến hết. Sau đó, nấu trong 2,3 giờ liên tục là thu được mật mía thành phẩm đạt tiêu chuẩn. Mật mía đạt tiêu chuẩn phải có màu vàng au, sóng sánh.

Ông Nguyễn Xuân Phúc (64 tuổi), người đã có thâm niên 30 năm nấu mật mía chia sẻ: “Ngoài những đòi hỏi về mặt kỹ thuật, chất lượng của mật mía có đạt hay không còn phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu. Cây mía có độ ngọt càng cao thì mật thành phẩm càng đạt. Một mẻ mật mía đạt chất lượng phải đạt yêu cầu về màu, mùi và vị”.

Trong quá trình nấu, công đoạn “keo mật” là mất nhiều thời gian nhất. Bởi khi đó người nấu phải liên tục đảo mật đều tay. Đặc biệt, lửa trong lò phải đảm bảo cháy lớn và đều. Người trực phải liên tục vớt bỏ váng bọt để các tạp chất và cặn bẩn không lẫn vào trong mật.

Cách nhà ông Phúc không xa, gia đình anh Nguyễn Văn Trường (xóm 7, xã Tân Hương) cũng đang “đỏ lửa” ngày đêm để cho ra những giọt mật mía ngọt thơm. Vì hoàn cảnh gia đình khó khăn, không có điều kiện thuê nhân công nên hàng ngày vợ chồng anh phải dậy từ rất sớm để ép mía lấy nước nấu mật. Làm quần quật từ sáng tới tối nên đôi bàn tay anh chị nhuộn đen vì vỏ mía.

Mùa "đỏ lửa" ở Tân Hương

Gắn bó với công việc này suốt 8 năm qua, mật mía của gia đình anh Trường cũng được nhiều thương lái ghé mua và đặt hàng. Để có tiền lo cho 4 đứa con ăn học, anh Trường quyết định không thuê nhân công phụ giúp mà vợ chồng anh sẽ tự làm.

“Làm nghề ni phải chăm chỉ, chấp nhận vất vả thì mới có đồng ra đồng vào. Năm ni nhu cầu thị trường cao hơn năm trước nên vợ chồng tôi phải làm việc tất bật hơn. Dịp gần Tết là mùa vụ làm ăn nên phải tranh thủ chẳng dám nghỉ ngơi. Dự tính cũng dư đôi chút đến Tết sắm sửa thêm đồ dùng trong nhà và mua quần áo mới cho các con”, anh Trường tâm sự.

Mang thương hiệu đi xa

Theo nhiều người dân địa phương, xã Tân Hương là “thủ phủ” mật mía của vùng đất Tân Kỳ. Giờ đây, mật mía Tân Hương đã mang một thương hiệu riêng.

Trước đây, người dân xã Tân Hương thường dùng sức kéo của trâu, bò để ép mía làm mật. Khi đó, cả ngày cố gắng lắm một gia đình cũng chỉ nấu được năm chảo mật mía. Khoảng 10 năm trở lại đây, nhờ có máy móc để ép mía nên năng suất và hiệu quả được nâng cao. Hiện nay, một lò nấu mật mía cả ngày làm từ 8 giờ sáng tới 9, 10 giờ đêm có thể thu được 6 tạ mật (tương đương 400 lít). Với giá bán lẻ 20 nghìn đồng/lít, bán sỉ 17-18 nghìn đồng/lít thì mỗi ngày, một gia đình sản xuất mật ở Tân Hương có thể thu về từ 7-8 triệu đồng.

*Mật mía Tân Hương vốn nổi tiếng bởi sự thơm ngon*

Ông Nguyễn Ngọc Long, một người chuyên mua mật ở Tân Hương, chia sẻ: “Hàng năm, vào thời điểm nửa cuối tháng chạp, tui thường về đây lấy hàng về xuôi bán. Mật ở đây đặc, thơm ngon, màu sắc lại đẹp. Có người mua mật nấu chè, làm bánh kẹo. Cũng có người hàng chục lít để làm quà biếu”.

Những mẻ mật mía làm ra ở đây được đem đi tiêu thụ rộng khắp. Không chỉ có những người dân trong vùng ưa chuộng mật mía nơi đây mà không ít những tiểu thương các huyện như Diễn Châu, Hà Tĩnh, Đô Lương, Anh Sơn,… cũng tìm đến đặt mua.

Với những món bánh độc đáo trong ngày Tết cổ truyền dân tộc thì mật mía là thứ nguyên liệu đặc trưng không thể thiếu. Bởi vậy khi những lò mật mía vào “mùa” đỏ lửa cũng là tín hiệu báo Tết đang về. Lại thêm một mùa nấu mật nhộn nhịp, tất bật nữa ở Tân Hương.

Thu Hiền